GIZA JARDUERA ETA INGURUMENA
7- GAINPOPULAZIOAREN ONDORIOAK
Gainpopulazioaren ondorioak
Berotze globala areagotzea
Ur-eskasia
Hondakin kantitatea handitzearekin batera gaixotasunak areagotzea
Pertsonen bizi-kalitateak okerrera egitea
Ingurumen-eraginak ugaritzea
Pobrezia areagotzea
Baliabideak agortzea
Elikagai-eskaria handitzea
Gainpopulazioaren kontzeptua
lurraldeetako jasate-ahalmena
Giza populazioa urtez urte asko handitu
gainpopulazioa edo superpopulazioa eragin
8- GARAPEN JASANGARRIA
Garapen jasangarria lortzeko ekintzak
Babestu, zaindu
eta hobetu
Ekosistemen egoera eta biodibertsitatea
Mantendu
Giza jarduerak
Garatu
Lurralde-politikak
Natura-baliabideen ustiapena eta kontsumoa
Energiaren kontsumoa
Kontsumoa herrialde garatuetan
Hondakin kantitatea
Berotegi-efektua eragiten duten gasen isurpenak
Helburuak
Etorkizuneko premiak asetzea
Egungo premiak asetzea
Garapen jasangarria: etorkizuneko belaunaldien premiak asetzeko ahalmena arriskuan jarri gabe egungo belaunaldiaren premiak asetzeko gai den garapena
9- HONDAKINAK
Motak
Hondakin erradioaktiboak
Nekazaritzako eta abeltzaintzako hondakinak
Industria-hondakinak
Hiri-hondakin solidoak
Osasun-hondakinak
Hondakina: bazterrera utzi den eta ezabatzea komeni den edozein objektu, material edota substantzia.
10- HONDAKINEN KUDEAKETA
Urrezko hiru arauak
Birziklatu
Berrerabili
Murriztu
3. Tratamendua
Errausketa
Birziklatzea
Hondakin organikoak konpost bihurtu
Isurketa kontrolatua
2. Garraioa
1. Ontziratzea eta biltzea
puntu berdeak, garbiguneak
11- BIRZIKLATZEA
Ordenagailuen birziklapena
Aukera bat baino gehiago dago: garbigune batera eramatea, berria erosi dugun dendan uztea, edo ireki eta haren zatiak bereiztea gero birziklatu ahal izateko.
Hainbat abantaila
Lanpostu berdeak sortzen dira
Natura-baliabide berriztagarriak eta berriztaezinak babesten dira
Produktu berriak egiteko erabil daitezkeen materialak sortzen dira
Ez dago naturatik lehengai gehiago atera beharrik
Kutsadura eta zabortegira doazen materialen kantitatea murriztu
12- ENERGIA-ITURRI BERRIZTAGARRIAK
Beste energia-iturri berriztagarri batzuk
Geotermikoa
Mareena
Hidraulikoa
Biomasa
Energia eolika
Haize-sorgailuak arriskutsuak dira txorientzat
Aldizkakoa eta ausazkoa da
Haize-sorgailuek instalazio- eta mantentze-kostu txikia dute
Agorrezina eta doakoa da
Eguzki-energia
Desabantailak
Ezin da metatu
Tenperatura altuko instalazioek lurralde-eremu zabalak behar izaten dituzte
Ez du beti intentsitate bera
Abantailak
Energia-iturri berriztaezinekiko mendekotasun energetikoa murrizten du
Energia merkea ekoizten du
Agorrezina eta garbia da
Eguzki-energia fotovoltaikoa
panel fotovoltaikoak
Eguzki-energia termikoa
Tenperatura altukoa
Tenperatura baxukoa
6- BIOSFERAREN GAINEKO ERAGIN KALTEGARRIAK
Biodibertsitatearen galera eragozteko neurriak
Jendea kontzientziatzea
Espezieak eta ekosistemak babesteko legeak aldarrikatzea
Landa-garapena eta natura-baliabideen ustiapena uztartuko dituen garapen jasangarri mota bat sortzea
Arrantza eta nekazaritza biodibertsitatearen alde egiteko egokitzea
Energia berriztagarrien bidez berriztaezinen kontsumoa murriztea
Klima-aldaketaren isurpenak murriztea
Espezie mehatxatuak berreskuratzea
Naturagune babestu gehiago sortzea
Habitat eta espezierik garrantzitsuenak babestea
Biodibertsitatearen galeraren kausak
Espezieen gehiegizko ustiapena
Espezie exotikoak sartzeak
Klima-aldaketa
Nekazaritzaren, industriaren eta hirien garapenak
Biodibertsitatea: eremu jakin batean edo planeta osoan diren izaki bizidunen espezie-aniztasuna.
5- LURZORUAREN GAINEKO ERAGIN KALTEGARRIAK
Lurzoruaren galera dakartenak
Giza-jarduerak
Lurzoruaren kalitatea eta emankortasuna murrizten dituzten eraginak
Gehiegizko ustiapena
Kutsadura
Higadura errazten duten eraginak
Gehiegizko larratzea
Baso-sutea
Baso-soiltzea
Desertifikazioa edo basamortutzea eragin
4- HIDROSFERAREN GAINEKO ERAGIN KALTEGARRIAK
Uraren kutsadura
Kutsatzaile biologikoak
Energia kutsatzaileak
Substantzia organikoengatiko kutsadura
Substantzia ez-organikoengatiko kutsadura
Aldaketak uran
Aldaketak uraren banaketan
Aldaketak uraren dinamikan
Aldaketak uraren propietateetan
3- ATMOSFERAREN GAINEKO ERAGIN KALTEGARRIAK
Hiriko-kutsadura
Smog fotokimikoa
arnasketako arazoak eragin
Smog azidoa
arnasketako gaixotasunak eragin
Ozono-geruzaren murriztea
erradiazio ultramorearen eragina handitu
Euri azidoa
hirien monumentuak kaltetu
aintzirak eta basoak kutsatu
Berotze globala
berotegi-efektua
2- EKOSISTEMEN GAINEKO ERAGINAK ETA GIZA JARDUERAK
3 eragin mota
Globalak
Eskualdekoak
Tokikoak
Eragin edo inpaktu kaltegarriak
Biosferaren gaineko eraginak
Lurzoruaren gaineko eraginak
Hidrosferaren gaineko eraginak
Atmosferaren gaineko eraginak
Eragin edo inpaktu onuragarriak
Ingurumen-eragin: giza jardueren ondorioz ingurumenak jasaten duen edozein aldaketa
1- NATURA-BALIABIDEAK
Baliabide berriztaezinak: kontsumitzen diren baino askoz ere erritmo motelagoan sortzen.
Baliabide berriztagarriak: kontsumitzen diren erritmo berean sor.
Natura-baliabidea: onura bat lortzeko gizakiak naturatik hartzen duen guztia.
