Categorías: Todo - hizkuntza

por jaltuna011@ikasle.ehu.eus j hace 9 años

1172

komunikazioa

Hizkuntza aldakortasuna eta soziolinguistika aztertzen ditu, Norbegia eta Italiako kasuak azpimarratuz. Norbegian, bi hizkuntza estandar daude, gatazka sozial handiak eragin dituena.

komunikazioa

KOMUNIKAZIO KONTZEPTUAK

HIZKUNTZAREKIKO JARRERA

HIZKUNTZA JARRERETAN ERAGITEN DUTEN ALDAGAIAK
Colin Bakerren arabera, hizkuntzan eragiten duten oinarrizko aldagaiak hurrengoak dira: GENEROA, ADINA, HIZKUNTZA-ESPERIENTZIA, ESKOLA MOTA eta KULTURA-TESTUINGURUA
BESTELAKOAK

Erakunde sozialak, erlijioa,...

KOMUNIKABIDEEN ERAGINA

Telebistaren garrantzia nabarmentzekoa da, pertsuaditzeko duen gaitasunarengatik

ESKOLAREN ERAGINA

Irakasleen eragina garrantzitsua da ere, hizkuntza hitz egitea sustatzen dutelako

GURASOEN ERAGINA

Gurasoen jarrerak seme-alaben jarreran eragina dauka. Rol aktiboa izango dute

JARRERA MOTAK
JARRERA ISTRUMENTALA

Onura ekonomikoarekin edo gizarte-mailan promozio aukerak handitzearekin lotzen da

Adibidez, gaur egun, jarrera instrumentala erakusten dugu ingeleraren aurrean

JARRERA INTEGRATZAILEA

Gizarte-ikuspegia eta pertsonen arteko elkarrenganako eragina islatzen dituzte.

Hizkuntzarekiko atxikimenduarekin lotura zuzena du

Hizkuntza batzuek botere handiagokoak dira

ERAGINA DUTEN FAKTOREAK: demografia, babes instituzionala eta estatusa

Hizkuntzen boterea ikertzen duen teoria bizindar etnolinguistiko erlatiboa deitzen da.

IDEOLOGIA

Ideologia linguistikoak
Hizkuntzei buruzko autemate eta balorazio multzoak dira.

Hiztunak balio moralak, soziala edo politikoa ematen die hizkuntzei

Garai, gizarte, talde, klase edo pertsona baten ideia-sistema

HIZKUNTZAREN ALDAKORTASUNA

Norbegia eta Italiako kasuak.

-Norbegian: 2 hizkuntza estandar eta gatazka sozial handia.

ALDAERA MOTAK
Aldagai sozialak

Bestelakoak

Jatorria

Etnia

Lanbidea

Ikasketa maila

Kode murriztua

Kode landua

Klase soziala

Bizimodua

Gizarte sarea

Hizkuntza merkatua

Adina

Helduen eta zaharren hizkera

Haur-hizkera

Sexua/generoa

Alderdi linguistikoak

Aldagai fonetiko-fonologikoak

Aldagarritasuna diskurtsoan

Aldagai lexikoak

Aldagai sintaktikoak

Aldagai morfologikoak

Zer dira?

Maiztasuna, sistema itxietan txertaturik egotea eta estratifikazio sozial eta estilo ezberdinetan aldi berean duen hedadura dira.

HIZKUNTZA EZ DA MONOLITIKOA

Hizkuntza aldakorra da.

Hizkera-komunitatea

Gutxienez hizkuntza bat partekatzen duten hiztunen multzoa da. Talde batean egonda nortasuna garatzen da. Komunitate bakoitzean erabilera-arauak daude.

Gaitasun soziolingusitikoa

Hizkera komunitate jakin batean komunikatzeko, bertako partaideek ondo ezagutu behar ditu konbentzioak; elkarreraginerako komunikazio arau linguistikoak, kulturalak, sozialak. Gizabanakoek duten ezagutza orokor hori da gaiatsun soziolinguistikoa.

Estandarra

Positibo/negatibo

Norbegian adibidez, 2 hizkuntza estandar daude eta gatazka sozial handia egon zen.

Euskara batua

Euskaltzaindiak proposatutako euskara eredu batua da. Euskalkien artean elkar ulertzearen arazoak gainditzeko eta hainbat alorretan hizkuntza arautu baten beharrari erantzuteko sortu zen.

Tokian tokiko sozioelektoaren erregistro altuena.

Idiolektoa

Norberaren aldaera, hiztunaren hitz egiteko modua.

Sozielektoa

Gizarte-talde baten aldaera linguistikoa.

Dialektoa

Positibo/Negatibo

Beste hizkuntzetan

Adibidez: Txina

Adibidez: Italia

Munduko hizkuntzak

Euskal Herrian

Zer da?

Muga geografiko edo politiko batean erabiltzen den sistema lexiko, fonetiko eta morfosintaktikoa daukan aldaera.

Hizkuntza

Elkarri lotuta dauden zeinuen sistema da.