LEHEN MUNDU GERRA (1914-1918)

Ver más

aritz.marquez101719@indautxujesuitak.org

por Aritz Márquez

Basamortutzea

por AITOR MOLERO LÓPEZ

GIZAKIEN JAKITEKO GOGOA

por Aitor Peral Gallastegui

MUTAZIO MOTAK

por Izaro iruretagoiena

AEBko presidente Woodrow Wilsonek bakearen oinarrirako Hamalau Puntuak adierazi zituen.

Errusiak atzera egin zuen iraultza komunistaren eta Brest-Litovskeko bakea sinatzearen ondoren.

Alemaniak Errusia zapaldu nahi zuen, baina Frantziari esker ez zuen lortu.

Lehia ekonomikoa (Inperialismoa)

- Italiak eta eta Austria-Hungariak Istria eta Trento lurraldeak nahi zituzten.

Eragile Sakonak

Balakanetako gerrak (Austria-Hungaria, Turkiaren kontra)

Nazionalistak

Kolonialak

Gatazka politikoak

- Frantziak Alsazia eta Lorrena aldarrikatzen zizkion Alemaniari.

Lurraldeak

Frantziak eta Erresuma Batuak susmo txarra hartzen zioten ekonomia alemaniarraren hazkundeari eta merkatu kolonialetan zuen presentzia handiari.

Bake Armatua Edozein norgehiagoka proportzio erraldoieko gerra bihur zezakeen

Aliantza militarren sistemek armamentu-karrera bat eragin zuten

Austria-Hungariako koroaren oinorde Franz Ferdinand printzeak Sarajevon eralitzea izan zen. Ondorioz, aliantzen sistema martxan jarri zen.

Txinparta

Europaren munduko hegemonia Estatu Batuen hegemoniarekin ordeztu zen.

Alemania zigor gogorrak izan zituen. (Alsazia eta Lorrena galdu, beste herrialdeen aitorpena, kolonia guztiak galdu, umiliatuta eta mendeku-gogoarekin utzi)

Inperioen jausi aldia (Alemania, Austrai-Hungaria, Otomanoa eta Errusia)

Politioko-Ekonomiko

9 milioi hildako baino gehiago

Demografiko

Medikuntzan tekina berriak garatu ziren.

Langile-klaseen eta erdiko klase pobretuen eta negozio belikoekin aberastatutako gutxiengoaren arteko aledeak areagotu.

Emakume-lana saritzeko, botoa eman zieten.

Alsazia eta Lorrena Frantziara

Sozial

Estadu berriak

Europako mapa berria

Geografiko

Bakea sustzeko nazioarteko erakunde gisa, eta egoitza Genevan ezarri zen.

Garaituek beren armadak murriztera, gerraren ondoko konponketak ordaintzera eta Europako mapa berria egitaratu zuten lurralde-kontzesioak egitera behartzen zituzten itunak sinatu.

Bereziki Alemaniarentzat gogorra izan zen.

Versaillesko Ituna

Pariseko Konferentzia

Nazioen Elkartea

Gerra, ekialdean eta mendebaldean ia aldi berean hasi zen.

Lubaki-lerroetan ezarri ziren. Eta gatazka mundu-mailakoa bilakatu zen, herrialde gehiago sartu zirelako.

AEB gerran sartu zen Aliatuen alderdian.

Bake Itunak (1919-1920)

Gerraren amaiaera (1917-1918)

Mugimenduen gerra (1914)

Posizioen gerra (1915-1916)

Lurralde-hedadura handia (16 nazio)

Arma berriak (metrailadoreak, gar-jaurtigailuak, gastoxikoak, minak, urpekariak, hagazkinak)

Defentsa sistema berriak eta borroka modalitate berriak (gerra psikologikoa)

Eraldaketa ekonomikoak eta sozialak

Partaideak

Aliantza Hirukoitza

Entente Hirukoitza

Ondorioak

Etapak eta gertakizunak

Ezaugarriak

Gatazkaren eragileak

frantziako isolamendua lortrzea eta euren Arten laguntza ematea.

- Alemania - Italia - Austria-Hungaria

HELBURUA

Aliantza Hirukoitzari aurre egiteko sortu zen.

- Frantzia - Erresuma Batua - Errusia

LEHEN MUNDU GERRA (1914-1918)