por erika berganzo hace 9 años
674
Ver más
Blández Ángel, J., Fernández García, E., eta Sierra Zamorano, M. Á. (2011). Estereotipos de género, actividad física y escuela: La perspectiva del alumnado. Revista de curriculum y formación del profesorado, 11 (2).
Browne, J. (1992). Reasons for the Selection or Nonselection of Physical Education Studies by Year 12 Girls. Journal of teaching in physical education, 11, 402-410.
Burin, M. (2009). Prólogo. Actualización en Estudios de Género: el Programa. Post- Doctoral en Estudios de Género en UCES. Revista Científica de UCES, Vol. XIII, Nº2, 11-23.
Devis, J., Fuentes, J. eta Sparkes, A.C. (2005). ¿Qué permanece oculto del currículum oculto? Las identidades de género y de sexualidad en la educación física. Revista Iberoamericana de Educación, 39, 73-90.
Devís, J., eta Pérez, V. (2009). La ética profesional en la formación del profesorado de educación física. Lucio Martínez y Raúl Gómez (Coords.), La educación física y el deporte en la edad escolar. El giro reflexivo en la enseñanza, 105-124.
Fisette, J. (2011). Exploring how girls navigate their embodied identities in physical education. Physical Education and Sport Pedagogy, 16 (2), 179-196.
Gibbons, S.L. eta Humbert, L. (2008). What are middle school girls looking for in Physical Education?. Canadian Journal of Education, 31(1), 167-186.
González, B. (1999). Los estereotipos como factor de socialización en el género. Comunicar: Revista científica iberoamericana de comunicación y educación, (12), 79-88.
Kirk, D. eta Oliver, K.L. (2014). La misma historia de siempre: reproducción y reciclaje del discurso dominante en la investigación sobre la educación física de las chicas. Apunts. Educación física y deportes, 2 (116), 7-22.
Molina, L., Torre, E. eta Miranda, M.T. (2008). El currículo de educación física de 4ºde la ESO desde la perspectiva de género en los centros sostenidos con fondos públicos del municipio de Córdoba. Granada: Editorial de la Universidad de Granada.
Moreno, J.A., Martínez, C. eta Alonso, N. (2006). Actitudes hacia la práctica físico-deportiva según el sexo del practicante. Revista internacional de Ciencias del Deporte, 3 (2), 20-43.
Piedra, J., García, R., Rebollo, M.A. eta Jean, F. (s.d.). Actitudes hacia la coeducación en Andalucía ¿Es el profesorado de educación física diferente? Revista de investigación en educación, 9(2), 200-208.
Ramos, F. eta Videra, A. (2011). Influencia del feedback específico y socioafectivo sobre la discriminación de género en las clases de Educación Física. Revista Wanceulen E.F. Digital, 8, 15-24.
Rodríguez Teijeiro, D., Martínez Patiño, M. J., eta Mateos Padorno, C. (2009). Identidad y estereotipos de la mujer en el deporte: una aproximación a la evolución histórica. Revista de Investigación en Educación, 2, 109-126.
Soler, S. (2006). Actitudes y relaciones de niñas y niños ante contenidos de la Educación Física de Primaria estereotipados por el género: el caso del fútbol. Madrid: Consejo Superior de Deportes, 46, 120-150.
Telecyl (2006). Actitudes y Prácticas Deportivas de las Mujeres en España (1990-2005). Madrid: Instituto de la mujer.
Vázquez, B. (2000). Apuntes La centralidad del cuerpo en la sociedad actual. Sociedad actual, ¿sociedad del cuerpo? En B. Vázquez y E. Alfaro (Comps.) Jornadas Cuerpo, Genero y Sociedad. Madrid.
Wellard, I. (2006). Able bodies and sport participation: Social constructions of physical ability for gendered and sexually identified bodies. Sport, Education and Society, 11(2), 105-119.
Neska batzuei...
Kirol ezberdinak
Saskibaloia
Futbola
Molina et al.-ek (2008) diotena ukatu daiteke.
1. Kasu honetan ikasle gehienek nahiago dituzte taldeak mistoak izatea, mutilak eta neskak bananduta egon beharrean.
2. Hala ere, honekin lotuta, esan beharra dago, mutil batzuk nesken parte hartzea jarduera atzeratzen duela pentsatzeko joera dutela ematen du. Baliteke hau izatea mutilek neskek baino hobeak direla pentsatzen dutelako.
Irakaslearen inguruan marko teorikoan ikusi izan denez, neskek ohituta daude hitzezko atentzio maila gutxiago izateko irakaslearen partetik (Vazquez, 2000) eta mutilek, neskak ez bezala, ohituta daude irakasleengandik atentzio eta errefortzu gehiago jasotzeko (Ramos eta Videra, 2011). Kasu honetan, ikasleek erantzun dutenaren arabera autoreek esaten dutenari uko egiten diote, beraien ustez irakasleak berdin tratatzeko joera duela ematen duelako.
Hala ere, gogoratu behar da beraien ustez espektatiba gehiago erakusten duela mutilen aldetik nesken aldetik baino.
1. Lengoaiaren inguruan gehienetan ikasleetara zuzentzeko tonua berdina izaten da. Horregatik, Molina et al.ek (2008) esandako aipamen bat ukatzen dela esan daiteke: generoaren inguruko lengoaiaren hierarkizazioaren poderioz, batzuetan esaldi sexista batzuk entzun daitezkela.
Ikasleek ez dute aipatu horrelakorik. Hau oso egokia da, Molina et al.-ek (2008) dioten bezala, ez da ikasten bakarrik esaten dena, esateko modua ere ikasten delako.
2. Hala ere, ez da ahaztu behar Ikastola honetako ikasleek D ereduan ikasten dutela eta euskara hizkuntzan ez daudela generoari erreferentzia egiten dioten hitzak.
Edukien atala erreparatuz, autore batzuk ikusitakoa egiaztatu ahal da:
Blandez et al.-ek (2011) eta Molina et al.-ek (2008) ikusi dutenez, heziketa fisikoko programazioan, batez ere, kontsideratuta diren espazio “maskulinoko” jarduerak sartzen dituzte, espazio “femeninoko” jarduerak bigarren plano batean utziz.
Olabide Ikastolako 3. eta 4. mailako programazioetan, ikasleek lantzen dituzten eduki gehienak tradiziotik genero maskulinoarekin zer ikusia dutenak direla ikusi ahal da, egoera fisikoari eta kirolei garrantzi gehiena emanez (saio kopuru asko eskaintzen diete). Egoera honetaz neska batzuk konturatzen dira eta galdetegian nesken %40a izan da lantzen dituzten edukiak gehienbat mutilenak direla erantzuten dutenak.
Beraz, esan daiteke oraindik maskulinitatearekin erlazionatutako edukiei garrantzi gehiago ematen zaiela, genero femeninoko edukiak bigarren plano batean utziz.
Irakasleen espektatiben inguruan Blandez et al.-ek (2011) esaten dutena baieztatzen da.
Ikusi dutelako Bigarren Hezkuntzako ikasleek nabaritzen dutela irakasleak gutxiago exijitzen dietela neskei gaitasun fisikoak ebaluatu behar dituenean, indarra edo erresistentzia modukoak. Kasu honetan berdina gertatu da Olabide Ikastolako ikasle hauekin; beraien erantzunak irakurri ostean ikusten da irakasleak neskengandik gutxiago espero izateko joera duela, edo behintzat hori da ikasleek emaitzetan islatu dutena.
Aurreko atalarekin erlazionatzen da Soler-ek (2006) egindako ikerketan ondorioztatu zuena; bertan ikusi dena da heziketa fisikoko irakasleak saioak antolatzeko, modu inkosziente batean gaitasun gehiago erakusten duten ikasleetan oinarritu ahal dela, Ikastolako programazioan tradiziotik mutilekin erlazionatzen diren jarduera gehiago agertzen direlako.
Telecyl, 2006 eta Blandez et al., 2011 estereotipoen inguruan esaten dutena ebaieztatu da.
1. Ikasleei adibideak jartzea eskatu zaienean, ikusi da mutilekin erlazionatzen dituzten jarduerak futbola, saskibaloia edo “liga” direla eta neskekin, aldiz, dantza, aerobika edo malgutasuna dira.
Beraz, ikasleek jarduerak generoaren arabera sailkatzeko joera dutela ematen du, genero bereizketa hauek estereotipoekin erlazionatuta daudenak.
Autokontzeptuaren inguruan esan behar da neskak mutilak baino traketsagoak sentitzeko joera dutela eta batzuk ez dira sentitzen eroso heziketa fisikoko arroparekin. Hau Soler (2006) autoreak esandakoaren zer ikusia izan dezake: neska hauek askotan presio asko sentitzen dute, batzuetan lotsa, baztertzea edota lirainak jasoz. Gainera, inguratzen dieten espektatibak gutxi dira eta konfiantza galtzen dute, ikaskuntza prozesuaren klimatik aldenduz.
“Emaitzen” atalean neska bik emandako erantzunak autoreak esandakoarekin erlazionatu ahal da. Hau da autokontzeptuaren inguruan traketsa sentitzen dela esan du baten, honako zergatia emanez:
“Lotsa ematen didalako egitea gauzak denen aurrean.”
Neska bat: “Lotsa ematen didalako egitea gauzak denen aurrean.”
-Autokontzeptua
-Edukiak
-Estereotipoak
-Gustuak
-Irakaslea: tratua, espektatibak, lengoaia
-Taldekatzea
BAI/EZ
Ezagunen artean, askotan esan ohi da gorputz hezkuntzako irakasleek lan gutxiago egin behar dutela, irakasgai hau, ikasleek gehien nahiago duten irakasgaien artean sartzen delako. Baina benetan hori al da egia?
Praktiketan egon ostean, neska batzuk gustora ez egotea ohiko bezala hartu nuen, askotan ematen zen egoera bat zelako. Honen inguruan gehiago ezagutzeko nahian erabaki nuen gai hau aztertzea.
Neskei ez zaie jarduera fisikoa gustatzen eta horregatik heziketa fisikoko klaseei uko egiten diete.
Lan honen helburua, topiko hori mahai gainean jarri eta neskek heziketa fisikoko irakasgaiari uko egitearen arrazoi posibleen inguruan eztabaidatzea izango da, hurbiltze lan bat eginez.
Neskei
Mutilei
%5
“Bakarrik defektuak ateratzen ditu, gauza batean txarra bazara “tonto” moduan hitz egiten dizu.”
%85
“Betidanik kirolak ondo eman zaizkidalako.” “Txikitatik kirola egiten dudalako.” "Ahalegintzen naizelako." "Ona naizelako." "Nahiko ondo ikusten naizelako."
%41
"Segun ze ariketa den." "Gauza batzuk gustuko ditudalako eta beste batzuk ez." "Kiroletan pixka bat traketsa naiz." "Batzuetan ondo baina beste batzuetan ez, segun ze gaia den." "Batzuetan paso egiten dugu jarduerak beti berdinak direlako."
%27
“Ez zaidalako ondo ematen.” “Ez zaidalako gustatzen.” “Oso txarra naizelako eta asko exijitzen digutelako.” "Lotsa ematen didalako egitea gauzak denen aurrean."
%32
“Interesa jartzen dudalako.” “Ondo ematen zaidalako.” “Kirola egitea gustatzen zait.” “Kirolak gustatzen zaizkidalako.” “Gustuko dudalako.”
%100
Ikusten da garrantzia eman diotela: irudiari, ondo sentitzeari, deskonektatzeari, osasunari
“Forma onean egoteko.” “Fisikoa edukitzeko.” “Osasuntsu mantentzen zaitu eta alaiago zaude.” “Horrela energia askatzen dut eta ikasketatik deskonektatzen dut.”
%8
"Ez da beharrezkoa bizitzeko, niri inork ez dit esan behar zer egin eta zer ez." "Bakoitzak aukeratu behar du." "Berdin zait."
%92
Gehien aipatu den zergatia: “Osasuntsu egoteko garrantzitsua delako.” Bestelakoak: “Ondo mantentzeko eta gustatzen zaidalako.” “Forman egoteko, ona delako.” “Osasuntsua eta dibertigarria iruditzen zaidalako.”
Galdera: "Irakasleak heziketa fisikoko klaseetan mutilen aldetik gehiago espero du nesken aldetik baino.”
Galdera kuanti eta kualiak egin zaizkie.
Kuantietan ez da ezer bereizgarririk atera, neskak eta mutilak ados daude orokorrean.
Kualietan, galdera batean sexoen arteko ezberdintasunak daude.
Galdera ezberdinak egin zaizkie irakaslearen tratuaren inguruan, baina ez da deigarririk atera.
"Taldeak egitean, neskak eta mutilak talde ezberdinetan jartzen ditu." "Dudak galdetzerakoan, interes berdina jartzen du nesketan eta mutiletan." "Berak egiten ditu taldeak beti." "Adibideak egitean, mutilak bakarrik aukeratzen ditu." "Irabazteari garrantzi gehiago ematen dio parte hartzeari baino."
Galdera: “Irakasleak mutilen iritzia neskena baino gehiago kontutan hartzen du.”
Neskak (%5,7): "Batzuetan guri atentzio gehiago jartzen digu mutilak behar izango ez balute bezala, beraiek “jakintsuagoak” izango baziren bezala tratatzen ditu batzuetan kirola mutilentzat izango balitz bezala." Mutilak (%33,3): “Gehiago ahalegintzen garelako.”
ezberdintasunik ez
Galdera: “Hizkera, tonu, modu,… berdina erabiltzen du neska zein mutiletara zuzentzeko orduan.”
Neskak (%22): “Gu ahulago bezala tratatzen gaituelako batzuetan.” Mutilak (%21): “Neskak beti hitz egiten daudenez, oihukatu behar du.” “Neskak gutxiago izango balira tratatzen ditu.”
(neskak %22, mutilak %21).
Neskak (%78): “Berdinak garelako.” “Ez duelako kontutan hartzen pertsona bakoitzaren generoa.” “Ez garelako ezberdinak, eta guztiei berdin hitz egiten digute.” “Guztiok berdinak garelako.” Mutilak (%79): “Berdin baloratzen digulako.” “Denok berdin tratatzen digulako.”
Bai nesken artean bain mutilen artean gehien eman den erantzuna “gehienetan” izan dela. (neskak %78, mutilak %79).
Konparatzen baldin baditugu mutilek esandako zergatiak eta neskek esandako zergatiak ohartuko gara ez daudela ezberdintasunik, guztiek arrazoitzen dute berdinak direla eta horregatik berdin hartzen du kontutan irakasleak.
Talde mistoak nahiago dituzte neskek (%88) eta mutilek (%69), baina mutil batzuk (%50) uste dute edo baliteke diote, nesken parte hartzea jarduera batzuetan jarduera atzeratu ahal duela.
Kontraesana dago.
Autore asko dira gizartean dauden estereotipoen iraupena markatzen dutenak:
(Blandez et al., 2011, Rodriguez Tejeiro et al., 2009 eta Telecyl, 2006)
Neskak eta mutilak ados daude; neskei jarduera lasaiagoak gustatzen zaizkiela esatean, eta mutilei lehiakorrak eta bortitzak.
Hala ere, nesken artean duda dago neskek nahiago dituztela holako jarduerak esatean.
Galdera: “Klaseko kideek mutilen iritzia gehiago baloratzen dute neskena baino.”
Desadostasunak daude neska eta mutilen artean; neskak %20, mutilak %40,5
Neskak (%20): “Normalean beraiek kiroletan hobeak direlako edo horrelako komentario edo iritziak oraindik entzuten dira. “Mutilak kiroletan hobeagoak direla kontsideratzen delako. “Normalean kirola mutilekin lotzen delako. “Batzuetan futbolean adibidez pertsona batzuk uste dute mutilek hobeagoak direla, beraz, beraien iritzia gehiago baloratzen da. Mutilak (%40,5): “Ez dutelako esfortzu berdina egiten mutilek bezala. “Jendeak uste duelako mutilen iritzia garrantzitsuagoa delako. “Gehiago gustatzen eta ahalegintzen garelako.
Galdera: "Mutilek jarduera lehiakorrak eta bortitzak nahiago dituzte (futbola, errugbia, etab.)"
neskak %91, mutilak %89
Galdera: "Mutilek lehiakortasunari garrantzi gehiago ematen diote."
neskak %97, mutilak %89
Galdera: "Neskek nahiago dituzte adierazpeneko jarduerak (dantza, antzerkia, etab.)"
neskak %51, mutilak %70
4. DBH
3. DBH
Galdera: “Zer motatako jarduerak uste duzu egiten dituzuela Heziketa Fisikoko klaseetan?”.
Neskak: "Jarduerak guztientzat dira, hau bai dela diskriminazioa!" "Ez daude neskak eta mutilentzat diren jarduerak." "Ez da ez mutilena ez neskentzat, saskibaloia edo futbola ez da izan behar mutilena." "Ez daude neskentzat diren jarduerak ezta mutilenak ere." Mutilak: "Ez daude nesken eta mutilen jarduerak, berdinak gara."
(neskak %6, mutilak %6).
Erdia eta erdia
(neskak %54, mutilak %75).
Neskak: "Batzuetan futbola, beste batzuetan aerobika." "Malgutasuna neskentzat errazagoa da, bizkortasuna mutilentzat errazagoa da." "Malgutasuna, futbola." "Dantza eta kirolak." "Boleibola, soinketa, futbola, dantza." "Gimnasia erritmikoa neskentzat, atletismoa mutilena." Mutilak: "Dantza eta futbola." "Futbola eta aerobika." "Futbola, aerobika, saskibaloia, …"
Gehienbat mutilena
(neskak %40, mutilak %19).
Neskak: "Futbola, soinketa, …" "Futbola, saskibaloia." "Liga egiten denean futbola saskibaloia, etab. egiten dira." "Dantza neskentzat, kirolak eta korrika mutilentzat, beraz 2/3." Mutilak: "Futbola." "Futbola, saskibaloia."
Taldekatzea
Errefortsuak, feedback
Irakaslea
Tratua
Lengoaia
Espektatibak
Edukiak
Gizonak
Emakumeak
