jonka Erlantz Suarez 7 vuotta sitten
405
Lisää tämän kaltaisia
luonut Peio Markaida
luonut JUAN IB��EZ CA�O
luonut Maitane Caballero
luonut IÑIGO RODRÍGUEZ CAMARGO
ESPAZIO - DENBORA EGITURAKETA
DENBORA HAUTEMATEA
Erritmoa: denboran gertatzen diren fenomenoen antolaketa
Arlo kualitatiboa: Ordena (segidak)
Arlo kuantitatiboa: Iraupena
LEKUA HAUTEMATEA
Taldeka hemenduik hara ibiltzea musikarekin bat
Orientazioko ibilbideak
Talde baten barruan bere burua kokatzea: taldeka modu askotan antolatzea, bat egitea, sakabanatzea, ...
Mugimenduan dagoen objektu baten kokapena: ibilbidea eta abiadura
Distantziaz ohartzea
Norabidez ohartzea: Gorputza eta objektuak, gorputza eta beste pertsonak
Gorputza espazio batean mugitzen da; erritmoa, abiadura eta iraupena kontuan izan behar dira mugimenduaren kontrola osoa izateko
GORPUTZ - ESKEMA
ORIENTABIDE DIDAKTIKOAK
Lateralitatea
Arnasketa eta erlaxazioa
Gorputz adierazpena: sormena eta irudimena
Binaka edo taldeko lana
Lagunaren pisuaz ohartzeko
Gihar tonua neurtzeko: mugimendu zehatzak, ...
Informazioa gehiago izateko: ikusmena, ukimena, entzumena, ...
Norberaren gorputzak duen pisua, oinarria, bolumena eta tentsioaz ohartzeko
Mugimendua nagusi
Arakatzeko aukera ematea: geldi egotea (nola), mugimenduan egotea (nola)
ATALKAKOA
Arnasketa eta lateraltasunaren kontrola
OROKORRA
Jarrera, erlaxatzea eta gihar tonua kontrolatzea
Atal guztien elkarlanean, eta batez ere, inguruan ditugun gauzen arteko harremanetan oinarritzen da.
Norberak bere gorputzaren kontzientzia hartzea bai geldi bai mugimenduan gaudenean
OREKA
DINAMIKOA
Adibidez: korrikan ibiltzean esku bat altzatzea
Nahi den gorputz jarrerari eustea, nahiz eta etengabeko leku aldaketak eta posizio aldaketak eman
ESTATIKOA
Adibidez: zutik geldi egotea
Gorputzaren kontrola eta denbora batez geldi mantentzea
Zentzumen organoek bidaltzen duten informazioa ezinbestekoa da mugimendua kontrolatu ahal izateko
Oreka mantentzeko kontrol neurotonikoa ezinbestekoa da
Posizio bat mantentzeko gaitasuna, nahiz eta kanpoko indarrak horren kontra egon
KOORDINAZIOA
ATALKAKO KOORDINAZIOA
Jaurtiketak eta hartzeak
Mugimendu bat egiterakoan, ikusmena, gorputz adar bat eta objektu bat konturan hartzen dira
KOORDINAZIO DINAMIKO OROKORRA
OINARRIZKO ABILEZIAK
Lekualdaketak, jauziak eta birak
LANTZEN DIREN GAITASUNAK
Mugimenduak elkartzea eta egokitzea
Mugimenduzko erreakzioa izatea estimulu baten aurrean
Oreka mantentzea edozein mugimendua egiterakoan
BALDINTZAK
Zailtasun maila minimo bat eduki behar du ariketak
Lekualdatzea egon behar da (ahalik eta azkarren)
Mugimendu zehatzak
Ekonomikoa: Ahalik eta energia gutxien erabiliz
Erritmikoa: Jariotasunez
Gorputzaren kontrola izatea da, gorputzak lekualdaketa bat egiten duen bitartean
Mugimendu bat burutzerakoan giharrek modu eraginkorrez elkarren artean adosteko eta osatzeko duten gaitasuna da
Koordinazioan gaitasun motor guztiak biltzen dira
Espazio denborako egituraketa finkatzea
Lateraltasuna menderatzea
Mugimendu baten abiadura hobetzea
Gorputza kontrolatzeko ahalmena zehazten dute
Mugimendu antolatu, kontrolatu eta erregulatzeaz arduratzen dira
Ikasitako mugimendua ez da ahazten
Lantzeari uzten zaionean azkartasuna eta jariotasuna galdu dezakete, baina "aztarna motorra" geratzen da.
Nerbio - sistema zentralean oinarritzen dira
Ekintza ondo burutzeko, hautematea funtsezkoa da
Mugimenduaren eraginkortasuna ziurtatzen dute
ABIADURA
Mugimendu bat edo desplazamendu bat ahalik eta denbora laburrenean egitea baimentzen digun gaitasuna da
ABIADURA MOTAK
LEKUALDATZE ABIADURA
Distantzia zehatz bat denbora epe laburrenean betetzeko gaitasuna
ERREAKZIO ABIADURA
Estimulua agertzen denetik lehenengo uzkurdura behagarrira arte igarotzen den denbora izango litzateke
MALGUTASUNA
Gure gorputzeko atal ezberdinak modu zabal batez mugitzen baimentzen digun gaitasuna
MALGUTASUN PASIBOA
Luzaketak: giltzaduren anplitudea eta gihar tonua mantentzea
Kanpotik egindako indar batek sortutako luzaketa izango litzateke (beste gorputz atal bat, grabitate indarra, ...)
MALGUTASUN AKTIBOA
Adibidez: Jaurtiketak, kulunkak, ...
Mugimendua eta luzaketa une berean lortzen dira. Gihar indarrek sortzen dute
ERRESISTENTZIA
Jarduera bat askotan errepikatzeko edo denboran zehar mantentzeko, gihar baten edo gorputz osoaren ahalmena
MOTAK (Energia lortzeko bidearen arabera)
AEROBIKOA
Energi iturri bezala gluzido eta lipidoak erabili ditzake
Giharrei behar duten oxigenoa iristen zaie, eta denbora luzez mantendu daiteke
Intentsitate txiki edo ertaineko lan bat denbora luzez mantentzea
ANAEROBIKOA
Lan mota hau ezin da denbora luzez mantendu nekea berehala sortzen duelako
Lan gogor bat egiten dugunean lanaren intentsitateagatik giharretara ez da oxigeno nahikorik iristen eta honen eraginez azido laktikoa sortzen da.
INDARRA
Pisu bat edo erresistentzi bat gainditu edo honi aurre egitea baimentzen duen gaitasuna
INDAR MOTAK
ERRESISTENTZIA INDARRA
Gihar esfortzu luzeak sortutako nekea jasateko gaitasuna
ABIADURA INDARRA
Sistema neuromuskularrak duen gaitasuna zamak uzkurdura abiadura handienean gainditzeko
INDAR MAXIMOA
Sistema neuromuskularrak zama maximoko baldintzetan uzkurdura egiteko duen gaitasuna
GIHAR UZKURDURA MOTA
ISOTONIKOA
Giharra uzkurtzen denean, zuntzen luzera aldatu egiten da
EXZENTRIKOA
Kanpoko erresistentzia uzkurdurak sortutako indarra baino handiago denez, giharrak, bere luzera handitzearekin batera, mugimendua geldiarazi egiten du
KONZENTRIKOA
Kanpoko erresistentzia gainditzearekin batera, giharraren luzera txikitu edo zuntza moztu egiten da
ISOMETRIKOA
Ez du giltzaduren mugimendurik sortuko
Ez dago gihar zuntzen luzaketarik ez mozketarik
Mugimendua mantendu, neurtu eta handitzeaz arduratzen dira
Garapenerako bideratuta daude; estimulatzen direnean garatzen dira, eta lantzeari uztean galtzen dira
Sasoi fisikoa zehazten dute
Sistema metaboliko, kardiobaskular eta muskularrean oinarritzen dira
Ekintza burutzea eskatzen dute soilik
