DIGESTIO ETA ARNAS
APARATUAK

1) Ahoa

Elikagiak hodian sartzeko barrunbea da.

Listu guruinak

Listua jariatzen dute. Listua elikagaiekin nahasten da, birrinketa errezagoa izan dadin. Bere: konposizioan lisozima eta
muzina . Lisozima substantzia bakterizida da;
muzinaren ekintzari esker karbohidratoen deskonposaketa hasten da, disakarido bihurtuz.

Hortzak

Elikagaiak mastekatzeko erabiltzen ditugu. Gizakiak bere
bizitzan bi hortzeria izaten ditu: esne-hortzeria (20 hortz) eta behin-betiko hortzeria (32 hortz). Azkenean lau hortz mota
deberdintzen daude

Ebakortzak

Elikagaia ebakitzen dute. 8 dira.

Letaginak

Urratu egiten dute elikagaia. 4 dira.

Aurreko eta atzeko haginak. 8 eta 12 dira, hurrenez hurren.
Elikagaiak txikitu eta xehatu egiten dituzte.

Mihia

Elikagaiak listuaz nahasten ditu, alde batetik
bestera eramaten, hortzek beren lana egin dezaten. Gainera, elikagaiak faringerantz bultzatu,
soinuak artikulatu eta dastamen ditu

2) Faringea

Ahoaren eta
hestegorriaren artean
dago. Epigloti izeneko
balbula dauka.

Irensketan arnas-
aparaturanzko pasabidea
ixten du, elikadura-boloa
trakean sar ez dadin.

3) Hestegorria

Faringetik urdaileraino doan hodia da.

4) Urdaila

“J” itxurako poltsa bat da. Bere sarrerak kardia
izena du, eta etengabe egoten da zabalik. Bere
irteera piloro izenaz ezagutzen da. Urdailan bi
ekintza garrantzitsu gertatzen dira

Ekintza mekanikoa

Elikadura-boloak 3-4 ordu
ematen ditu irabiaketan,
birrintzen jarraitzeko. Digestio
mekanikoa urdailean amaitzen da.

Ekintza kimikoa

Urdailaren paretek
urin gastrikoa
jariatzen dute; honek
bi osagai nagusi ditu:

Azido klorhidrikoa

Substantzia bakterizida izateaz gain, kimikoki eragiten dio elikadura-boloari.

Pepsina

Proteinak hasten da deskonposatzen, zati txikiagoak sortuz.
Urdailean gertatutako ekintzari esker, elikadura-boloa kimo izeneko ahi erdi likido bihurtzen da. Piloroan zehar, pixkanaka pixkanaka, heste meharrera igaroko da.

5) Heste meharra

Hiru atal ditu: duodenoa, jejunoa eta ileona. 8 m-tako luzera eduki dezake. Duodenoan amaitzen da digestio kimikoa, eta mantenugaien xurgapena gertatzen da.

Duodenoa

Pilorotik datorren kimoa jasotzen du, digestio kimikoa amaitzeko. Prozesu honetan organo batzuk hartzen dute
parte

Gibela

Behazuna sortzen du, gantzak emultsionatzeko,
hau da, zati txikiago askotan deskonposatzeko. Behin
sortuz gero, behazuna gibeletik behazun-xixkuraino doa,
non gorderik egongo den erabilia izan arte.

Pankrea

Urin pankreatikoa sortzen du,entzimaz beterik; entzimek kimoaren deskonposaketa kimikoa amaitzen dute, mantenugaiak sortuz: monosakaridoak,
aminoazidoak, ura, bitaminak…

Heste-urina

Duodenoak sorturikoa da, urin pankreatikoarekin batera lan egiten duena.

Ekintza kimiko honi esker, kimoa kilo izeneko ahi bihurtzen da.

Jejunoa

Mantenugaiak odolerantz xurgatzen ditu. Bere paretak oso tolestuta daude, heste-biloak osatuz. Biloen barruan odol-
hodiak daude: hauek digeritutako substantziak (mantenugaiak) jaso eta gorputzeko zelula guztietara eramaten dituzte.

Ileona

Heste meharraren azken zatitxoa da. Hemen bukatzen da
xurgapena. Balbula ileozekalaren bidez dago heste lodiari loturik.

6) Heste lodia

Xurgatu gabeko substantziak heste lodirantz pasatzen dira, hestearen
mugimendu peristaltikoen bidez. Hiru zati ditu: hesteitsua, kolona eta
ondestea:

Hesteitsua

Ileonarekin dago komunikaturik. Hesteitsutik
apendize bermiforme izeneko organoa irteten da. Itxuraz, ez du inolako harremanik digestioarekin.

Kolona

1,5 m-tako hodi honek hiru zati ditu: goranzko,
zeharkako eta beheranzko kolona. Prozesu garrantzitsuak
burutzen ditu:

Ia ur guztia eta gatz mineralak zurgatzen ditu odolerantz.

Bakteria sinbionteak bizi dira kolonean. Beren elikadurarako guk xurgatu gabeko zenbait hondar aprobetxatzen

Kolonean ez dago digestiorik.

Digestio-aparatuaren amaierako irekidura da. Gure borondateak erabakitzen du noiz kanporatu gorotzak, uzki-esfinterra zabalduz.