Giza harremana eta koordinazioa (II) Zentzumenak eta Lokomozio-aparatu

Plus de détails

5.3 NERBIO-SISTEMA

par Martin Palacio

NERBIO SISTEMA: Kanpoko eta barneko estimuluak aztertu eta gorputzak funtzionatzeko behar dituen erantzunak prestatzeaz arduratzen da. Hauek dira nerbio-sistemako atalak:

par Alvaro Diaz-Tendero

LOKOMOZIO APARATUA - Nerbio sistemaren aginduak bete - Mugimenduaren arduraduna

par Laura Ladrón

Lokomizio Aparatua

par Alex Gomez-Rubiera

Giza harremana eta koordinazioa (II) Zentzumenak eta Lokomozio-aparatu

Giharrak

Gihar-zuntzak izeneko zelula luzez osatuta daude giharrak. Organo horiek uzkurtu eta erlaxatu egiten dira. Horren ondorioz, luzera aldatu eta mugimendua ahalbidetzen dute.

3.-Eskeleto-giharrak: mugimendu bizkorrak eta borondatezkoakdituzte. Eskeletoaren mugimenduaz arduratzen dira.

2.- Bihotz-giharrak: bizkor eta oharkabeanuzkurtzen dira. Gihar-zuntz ildaskatuzosatuta daude.

1.-Gihar leunak: geldo eta oharkabeanuzkurtzen dira. Gihar-zuntz leunez eratuta daude.

Lokomozio-aparatuaren lesiorik sarrienak.

•Distentsioak: eta zaintiratuak: bi lesio horiek hantura mota batekin dute zerikusia. Distentsioek giharrei eta tendoiei erasaten diete, eta gehiegi luzatzearen edo gehiegi erabiltzearen ondorioz gertatzen dira.

•Hausturak: hezurra haustea da. Igeltsua edo ohol bat jartzea izaten da sendabiderik ohikoena, hezurraren jarrera zuzenari eusteko, harik eta sendatzen den arte.

•Gihar-kontrakturak:giharra oharkabean eta luzaroan uzkurtuta egoteari deritzo. Giharrari egin dezakeen baino lan handiagoa eskatzen zaionean gertatzen da.

Giltzadurak

Giltzadurak elkarren ondoan dauden hezurrak bata besteari lotzeaz arduratzen diren egiturak dira.

• Mugikorrak: hezurren artean era askotako mugimenduak egin daitezke. Hezurren artean, likido batez betetako poltsa bat dago; likido sinobiala esaten zaio; lubrifikatzaile eta moteltzailea da, esaterako, ukondoa, sorbalda eta belauna

• Erdi mugikorrak: hezurrak sendo-sendo lotzen dituzte, baina mugimendu txikibat egiten uzten dute. Ornoen artean, ornoarteko diskoak

• Finkoak: ez diete uzten hezurrei elkarren artean mugitzen; adibidez, burezurreko hezurrak lotzen dituzten giltzadurak.

Hezurrak

Hezurrak organo bizidunak dira: elikatu eta hazi egiten dira. Batez ere, kaltzioz, fosforoz eta kolageno.

3.- Hezur luzeak: Forma luzea eta zilindrikoa dute, Euste-eta mugimendu- funtzioak betetzen dituzte. Izterrezurra Kanpotik, hezur guztiak mintz batez inguratuta daude, periostioa.

2.- Hezur lauak: Xafla-forma dute. Babes-funtzioa izaten dute. sorbalda- hezurra

1.- Hezur motzak: Ornoak.

Lokomozio-aparatua

Lokomozio-aparatua: 1. Nerbio-sistemak prestatutako erantzun motorrak gauzatzeaz arduratzen da. 2. Gorputzaren barne-euskarria da. 3. Hari esker mugitzen eta ibiltzen gara. Gizakion lokomozio-aparatua bi sistemaz osatuta dago: eskeleto-sistemazetagihar-sistemaz.

•Eskeleto-sistema: lokomozio-aparatuaren alde pasiboa da: Hezurrezeratutako eta Giltzadurak eta lotailuak; ere funtzioen artean, hauek nabarmendu behar dira: 1. Gorputzaren mugimenduan esku hartzea. 2. Gorputzari forma eman eta haren pisuari eustea. 3. Barne-organoak kolpeetatik babestea. 4. Eskeleto-giharren ainguraketa ahalbidetzea. 5. Kaltzioa eta fosforoa gordetzea. 6. Hezur-muinean odol-zelulak sortzea.

•Gihar-sistema: lokomozio-aparatuaren alde aktiboa da. Giharrez eta Tendoizosatuta dago, funtziorik nabarmenenak: 1. Bizi-funtzioak betetzeko behar diren mugimenduak eragitea. 2. Jarrerari eustea. 3. Mimika ahalbidetzea. Tendoien bidez daude lotuta eskeleto-sistemarekin.