a Alvaro Camarero 6 éve
2385
Még több ilyen
HARRIA: DEFINIZIOA
HARKAITZAREN MATERIA SOLIDO ETA GOGORRARI HARRIA DEITZEN ZAIO.
MINERALA: DEFINIZIOA
HARRIA OSATZEN DUTEN MATERIAL EDO SUBSTANTZIAK DIRA MINERALAK.
LURRAREN GERUZAK
LURRAREN GERUZAK
LURRAZALA
MANTOA
NUKLEOA
ATMOSFERA ETA BERE GERUZAK
LURRAREN HIRU GERUZAK
ATMOSFERAREN FUNTZIOAK
ATMOSFERAREN GERUZAK
KONTINENTEEN JITOA
BIZITZAREN SORRERA
URAREN SORRERA
LURRA, SUZKO BOLA BAT
LURRA HOZTU EGIN ZEN
BARRUALDEAK BERO JARRAITU
SUMENDIAK UGARI
EGURATS ILUN ETA TRINKOA
EKAITZ LUZEA
OZEANOAK SORTU
UNIBERTSOAREN SORRERA
ESPAZIOAREN MASA BILDUTA
BIG BANG LEHERKETA
SAKABANATUTAKO ZATIAK
GALAXIAK SORTU ZIREN
EGUZKIA, GURE IZARRA
EGUZKI SISTEMA
GAINONTZEKOAK
GIZAKIAK
NOLA SORTZEN DIRA?
URAK EDO HAIZEAK, EDO BIOK BATERA, ERAGINDAKO HIGADURAREN ONDORIOZ SORTZEN DIRA. LURPEKO URAK KARE HARRIA AURKITZEN DUENEAN HARRIA DESKONPOSATU ETA HAUTSI EGITEN DU ETA MILAKA URTEREN BURUAN LUR AZPIAN ZULO HANDI BAT UZTEN DU: HAITZULOA.
ESTALAKTITAK
UR TANTAK KOBAZULOTIK BEHERA DOAZENEAN GATZ MINERAL ETA KARE HARRI ARRASTOA UZTEN DUTE SABAIAN; URTE ASKO PASA ETA KARE HARRIZ OSATUTAKO ESTALAKTITAK SORTZEN DIRA.
ESTALAKMITAK
SABAIKO TANTAK ERORTZEAN LURREAN UZTEN DUTEN KARE HARRIAREN ARRASTOA METATU EGITEN DA, POLIKI POLIKI ESTALAGMITAK SORTUZ.
HABEAK
ESTALAKTITAK ETA ESTALAGMITAK ELKARTZEN DIRENEAN HABEAK SORTZEN DITUZTE; ZUTABE HORIEK BATZUTAN 30 M-RAINO IRITSI DAITEZKE.
NOLA SORTZEN DIRA?
LURRAZALERA ERORTZEN DEN URA LUR IRAGAZKORRETATIK BATETIK BARNERATZEN DA GERUZA IRAGAZGAITZ BAT TOPATU ARTE ETA HAN GELDITZEN DA.
NON ETA NOLA PILATZEN DA?
LUR GERUZA IRAGAZKOR ETA IRAGAZGAITZAREN ARTEAN URTEGI ASKO DAGO ETA LURRAZPIKO IBAIA BIHURTU DAITEKE.
ZER DIRA ITURBURUAK?
UR HORREK IRTEERA AURKITZEN DUENEAN LURRAZALERA ATERATZEN DA ETA ITURBURUAK SORTZEN DIRA.
DEFINIZIOA
GLAZIARRAK IZOTZ-MASA HIGIKORRAK DIRA.
NON DAUDE?
ELURRA INOIZ DESAGERTZEN EZ DEN EREMUETAN, HAU DA, OSO MENDI ALTUETAN ETA ESKUALDE POLARRETAN.
HIGATU
GLAZIARRETAKO IZOTZA POLIKI MUGITZEN DA ETA IBILBIDE HORRETAN ARROAREN HONDOA ETA ALBOAK HIGATZEN DITU. GLAZIARREK U FORMAKO HARANAK SORTZEN DITU ETA BERTAN ITSASOA SARTZEN DA, FIORDO IZENEKO GOLKO-MOTA BEREZIA SORTUZ.
GARRAIATU ETA SEDIMENTATU
HIGATUTAKO MATERIALAK GARRAIATU ETA AZKENIK SEDIMENTATU EGITEN DITU; MATERIALAK SEDIMENTATZEN DIREN GUNEAN MORRENAK SORTZEN DIRA.
GLAZIAR-MOTAK
A.- GLAZIAR KONTINENTALAK EDO INLANDSIS, ESKUALDE POLARRETAN SORTZEN DIRENAK. HAUEK, ITSASORA HELTZEAN, ZATITU EGITEN DIRA ICEBERG IZOTZ-BLOKETAN ETA ITSASOAN FLOTATZEN DUTE.
B.- MENDI EDO HARAN GLAZIARRAK
·ZIRKUA: ELURRAK, PILATU, KONPRIMITU, ZANPATU ETA IZOTZ BIHURTUTA, HAITZAK HIGATZEN DITU, ETA ZIRKU DERITZON KATILU MODUKO SAKONUNEAN SORTZEN DU GLAZIARRA
·MIHIA: ZIRKUAN IZOTZ GEHIEGI DAGOENEAN BEHERANTZ IRRIST EGITEN DA. MANTSO-MANTSO MUGITZEN ARI DEN IZOTZ MASARI MIHIA DERITZOGU. AURRERA EGITEN DUEN NEURRIAN, ARROAREN HONDOKO ETA ALBOKO HAITZAK HIGATZEN DITU.
·MORRENAK: GLAZIAR BATEK GARRAIATUTAKO MATERIALEN METAKETA DA.
C.- MENDI-OINEKO GLAZIARRAK LAUTADETARA HELTZEN DIRENEAN ERAMATEN DITUZTEN ABANIKO FORMAKO EREMU ZABALAK DIRA. GLAZIARRAK BUKATZEN DEN TOKIAN IZOTZA URTU EGITEN DA ETA AINTZIRA GLAZIARRA SORTU DAITEKE.
IBAIA
IBAIAK HIGADURA-ERAGILE GARRANTZITSUAK DIRA.
IBILGUA
IBAIAK ITURBURUTIK ITSASORAINO EGITEN DUEN BIDEA IBILGUA DERITZO. HIRU ZATI DITU:
GOI IBILGUA
IBAIAREN ZATIRIK ALDAPATSUENA DA. URA OSO AZKAR DOA, OLDARTSU JEISTEN DA, HARRIAK HARKASKARRA ETA HAREA HERRESTAN ERAMANEZ, HIGADURA HANDIA ERAGITEN DU. V FORMAKO HARANAK SORTZEN DITU.
ERDIKO IBILGUA
ALDAPA TXIKIAGOA DU ETA URA MANTSOAGOA DOA. HIGADURA EZ DA OSO HANDIA, MATERIAL FIN ETA TXIKIAK GARRAIATZEN DITU. HARANAK IREKIAGOAK DIRA ETA IBAIAK ZABALAGOAK. IBAIAK BIHURGUNEAK DITU (MEANDROAK).
BEHE-IBILGUA
ITSASOTIK HURBIL DAGOEN IBAIAREN ZATIA DA. ZATIRIK ZABALENA ETA LASAIENA DA MALDARIK EZ DAGOELAKO. URAK EZIN DITU MATERIALAK GARRAIATU ETA HONDOAN ETA ERTZETAN GELDITZEN DIRA. BERAZ, IBAIAREN BEHE- IBILGUAN SEDIMENTAZIOA IZATEN DA NAGUSI.
HIGATU
HAIZEAK SORTUTAKO OLATUEK INDARREZ JOTZEN DITUZTE KOSTALDEKO HAITZAK ETA HIGATZEN DITUZTE.
URTEEN PODERIOZ, ITSASLABARREN ERTZAK ATZERATU EGITEN DIRA ETA ITSASOA SARTZEN DA LURREAN. animazioa
GARRAIATU
HARRI TXIKIENAK OLATUEK GARRAIATU ETA BEHIN ETA BERRIRO ITSAS LABARRAREN KONTRA BOTATZEN DITUZTENEZ, HIGADURA AREAGOTU EGITEN DA.
SEDIMENTATU
HIGATUTAKO MATERIALAK ITSASERTZE LAUETAN SEDIMENTATZEN DITU ITSASOAK, ETA HORRELA HONDARTZAK SORTZEN DIRA.
HIGATU
HAUTSA ETA HONDARRA (MATERIAL TXIKIAK) HERRESTAN ERAMATEAN MATERIAL HORIEN PARTIKULEK MARRUSKADURA LANA EGITEN DUTE, ETA HORRELA HAITZAK KARRASKATU (ZATITU ETA BIRRINDU) ETA FORMA BITXIAK SORTZEN DITUZTE animazioa
GARRAIATU
HAIZEAK MATERIALAK TOKI BATETIK BESTERA GARRAI DITZAKE INDARRAREN ARABERA. ESKUALDE LEHORRETAN, HAIZEAK, HAREA-PARTIKULA ASKO GARRAIATZEN DITU.
SEDIMENTATU
ABIADURA MOTELTZEAN, MATERIALAK LURREAN PAUSATZEN DIRA. METATZEN DIRENEAN, DUNAK SORTZEN DIRA.
LURRAREN BARNEKO TENPERATURA ETA PRESIONAREN ONDORIOZ, PLAKA TEKTONIKOEK TALKA EGITEN DUTE ELKAR ETA TALKAREN ERAGINEZ SORTZEN DIRA LUR AZALEKO TOLESDURAK ETA HAUSTURAK
ZER DIRA HAUSTURAK EDO FAILAK?
ZENBAITETAN ARROKAK LUZATU EDO KURBATU EGITEN DIRA ETA PUNTU AHULENETATIK HAUTSI ETA BANATU EGITEN DIRA. animazioa
NOLAKOAK DIRA?
ZER DIRA LURRIKARAK?
LURRAREN BARNEALDEAN ASKATUTAKO ENERGIAREN ONDORIOZ, LURRAZALEAN GERTATZEN DIREN DARDAREI LURRIKARAK DERITZO. animazioa
NOLA SORTZEN DIRA?
LURRAZALEKO BI PLAKA TEKTONIKOEN ARTEKO TALKEN ERAGINEZ SORTZEN DIRA.
LURRIKARAREN ATALAK
HIPOZENTROA: LURRIKARA SORTU DEN LUR BARNEKO GUNEA DA.
EPIZENTROA: HIPOZENTROTIK HURBILEN DEN LURZORUKO PUNTUA, GOIKO GUNEA.
LURRIKARA BATEN IRAUPENA
LURRIKAREK MINUTU GUTXI IRAUTEN DUTE ETA SEGUNDO GUTXITAN AMAITZEN DIRA,
NON GERTATZEN DIRA?
SUMENDIAK UGARIAK DIREN LEKUETAN, MAIZ GERTATZEN DIRA LURRIKARAK, OSO BORTIZAK GAINERA. 1923-AN TOKIOKO LURRIKARA 143.000 HILDAKO UTZI ZITUEN.
NOLA NEURTZEN DIRA?
SISMOGRAFO IZENEKO TRESNA BATEKIN ETA RICHTER ESKALA ERABILTZEN DA 0-TIK 10-ERA DOANA.
ITSASIKARAK EDO TSUNAMIAK
LURRIKARAK ITSASPEAN GERTATZEN BADIRA ITSASIKARAK DIRA
ZER DIRA SUMENDIAK?
LURRAREN BARNEALDETIK MAGMA ETA GASAK KANPORATZEN DIREN LURRAZALEKO IREKIGUNEA ETA BERTATIK ATERATAKO MATERIALEZ METAKETAZ SORTUTAKO TONTOR EDO MENDIARI DEITZEN ZAIO SUMENDIA. animazioa
ERUPZIOAK ZER DIRA?
MANTUKO MAGMA LITOSFERAKO ZIRRIKITUETATIK GORA IGO ETA KANPORA IRTETEN DENEAN GERTATZEN DIRA ERUPZIOAK
SUMENDIAREN ATALAK
LABA, ZER DA?
KANPORATUTAKO MAGMA
ZENBAT IRAUTEN DU?
ALDAKORRA DA, DENBORA LUZE ALA LABURRA
ZER DIRA TOLESTURAK?
LURRAREN BARNEKO TENPERATURA ETA PRESIOAREN ONDORIOZ, PLAKA TEKTONIKOAK TOLESTU EGITEN DIRA ETA MUINO ETA MENDIKATEEN FORMA HARTZEN DUTE. animazioa
TOLESTURA MOTAK
