Kategóriák: Minden

a jgallastegui007@ikasle.eh j 8 éve

326

hizkuntza

Dalam konteks linguistik dan sosiologis, bahasa memiliki kekuatan yang dapat memengaruhi berbagai aspek kehidupan masyarakat. Distribusi geolinguistik dan ideologi dominan memainkan peran penting dalam perkembangan, pemeliharaan, atau kemunduran suatu bahasa.

hizkuntza

HIZKUNTZA

Jarrerak

negatiboak
lotsa sentimenduetan iturburua
Positiboak
mugaz haratago beharrizanei erantzuteak eragiten du

hizkuntza ofiziala

Instrumentala
hizkuntza hori hitz egiteak dakartzan onurak kontuan hartu, horren alde egiteko joera
Integratzailea
hizkuntza horretako erkidegoaren parte izatea edo nahi izatea

Hizkuntza jarrerak

motibazioa
ekintzaren iturburuan dagoen indarra
iritzia
hizkuntzarekiko bakoitzaren sentimendua eta adierazpena
hiru garai aztertzen
jarrera egitura, edukia eta funtzionamendua
komunikabideen eragina
jarrerak neurtzeko metodologia
hizkuntza edo aldaera baten aurrean alde edo kontra erantzuteko joera
ikuspegi behaviorista
ikuspegi mentalista

Hizkuntza nortasuna

Euskal Herria
nortasun politiko nazionala eta hizkuntza nortasuna lotuta
konplexua eta eleanitza
hizkuntza gizartearen kultura, balioa eta orientazioaren isla
munduko hizkuntzek estrukturak konpartitu
identitate eta hizkuntzaren arteko lotura
besteen iritzi eta konparazioen bidez lortzen da

Euskara

Motibazioa
motak

Kanpokoa

Norberarengandik at dagoen presioa dela eta garatzen da

Barnekoa

norbanakoaren barnean sortzen da

erabilera
herrialdeka asko desberdintzen da
motibazio integratzailearekin lotu

Boterea

ikuspegi psikolinguistikoa
hizkuntza batek besteak baino indar handiagoa

estatusa

babes instituzionala

faktore demografikoak

ikuspegi soziologikoa
hizkuntzan boterea honen arabera eman:

kulture

ideologia naguia (garatze/mententze/galtze)

hiztunen ekonomia

mugikortasun soziala (migrazioa)

banaketa geolinguistikoa

demografia

hizkuntza batek beste menperatzea

Ideologia

iritzi publikoa
norbanakoaren kognizioa. inkontzuientea

hizkuntza irudimenaren ereduk

egiazko eredua

ondraduaren eredua

instrumentala.

eztabaidak
eleaniztasunaren aurkako ideologiak:

ekonomiaren ideologia

eleanistasunak kostu bikoitza du

nazioaren hizkunzta ideologia

autogorroto fenomenoa

funtzionamendua
ikasitako hizkuntza erabiliz, errealitateari esanahi bat eman. kosntruktu aldakorra da.
definizioa
pertsonek hiztunei buruz egiten dituzten balorazioak aztertzea

Aldakorra

Aldaketa linguistikoa

Teoria soziolinguistikoak
Aldaketa erregistro aldortasunean hasten da
Aldaketa gizarte sarean du abiapuntua
Aldaketa dialekto batetik bestera

Prestigioa

Azpigaia

Historian zehar hizkuntzak izan dituen eraldaketak

Jarrerak eta jokaerak

Jarreretan eragina duten aldagaiak
oinarrizko aldagaiak

kultura testuingurua

eskola mota

adina

hizkuntza esperientzia

generoa

bestelako eraginak
eskolaren eragina
gurasoen eragina
Jarreraren osagaiak
konatiboa

ekintzak

jokaerak

afektiboa

sentimentuak

kognitiboa

sinesmenak

irudiak

jarreren erantzuna ematerakoan eragina
ikertzaileak baldintzaturiko erantzunak ematea
jokaera automatikoen garrantzia
jarrerak portaera zehatzetan gauzatezko zailtasunak
gizarte presioa
hizkuntza jokaera
hiztunak egoera soziiolinguistiko batean egiten dituen aukera linguistikoak.

Aurreiritziak

Tusonen ustez
sortu

Egokitasunaren arabera

Kalifikatzaile subjektiboaren arabera

Hiztun-kopuruaren arabera

balio judizial bihurtu, egitate diren ala ez kontuan hartu gabe
orokortu diren uste edo sinesteak

Aldagaiak

Bestelakoak
Jatorria

Etorkina edo bertakoa

Etnia

bakoitzak bere hizkuntza

Lanbidea

gizarte klasea eta estatusa

Ikasketa maila

Ikasketa maila altuagoa, hizkuntza jasoagoa

Sozialak
Klase sozialak

bizimodua

hzkuntza merkatua

gizarte sarea

Adina

Heldu hizkera

Gazte hizkera

Haur hizkera

Sexua/generoa

Ez du eragin zuzenik

Linguistikoak
Diskurtsoan
Lexikoak

Neutroa

Harreman sexualak

Disfemismoa

Larrua jo

Eufemismoa

Amodioa egin

Sintaktikoak

Hitzen ordena

Morfologikoak

Deklinabidearekin eta aditzarekin loturiko aldakiak

Fonetiko fonologikoak

Ahoskera

Aldaera ezberdinak

Diafasikoa
testuingurua kontuan hartuta
Hizkera-komunitatea
hizkuntza bat partekatzen duten hiztunen multzoa
Gaitasun soziolinguistikoa
Arauek osatu eta baldintzatu
Estandarra
gramatika landua
ez da aldakorra
funtzio formala
Idiolektoa
bakoitzaren hizkera
Diastratikoa
Soziolektoa

hiztunaren ezaugarri sozialen araberakoa

Diatopikoa
Dialektoa

eremu geografikoen araberakoa