a Samajoga Samajoga 5 éve
818
Még több ilyen
Carolina Pérez hezitzailea
10.hilabetetik 9.urterarte garunaren garapenean neurona konexio kopururik handiena ematen da, urte horietan umeak pantailetan murgilduta ditugu, konexio horiek ez dira era egokian ematen.
Teknologien erradiazioa oso kaltegarria da eta umeen zelulak etengabe biderkatzen direnez, gu baino askoz gehiago xurgatzen dute erradiazio hori. Medikuek diotenez, garun minbizi arazoak areagotuko dira.
Schoenstatt Vivo. (2018).
-Daniel Sieberg -ENERGY proiektua
Obesitate digitala Daniel Sieberg-ek deskribatu zuen teknologia berrien gehiegizko erabilpena adierazteko. Hauen etengabeko aurrerapenak onurak dakarzki alderdi askotan, baina pertsonen osasun fisikoa eta mentala kaltetzen dituen zenbait arazo ere.
Espainian haur obesitatea %24,8koa da, Ipar Europako ehunekoa baina altuagoa, Noruegan %14,4 izanik eta Belgikan %15,1 izanik, hala adierazten baitute nazioarteko ENERGY proiektuko emaitzek. 0-14 urte (adingabekoak) bitartean dituzten 5.495eko lagina hartuz hauen pisua neurtu zuten eta %18,3k gehiegizko pisua zuten eta % 9,6k obesitatea pairatzen zuten. Obesitatea duten haurrek helduaroan gaixotasun hori jasaten jarraitu ohi dute, eta gaztaroan diabetesa eta gaixotasun kardiobaskularrak izateko aukera gehiago dituzte.
Enfermería Comunitaria, 2006.
Serafin Aldea Muñoz
Serafín Aldea Muñoz doktorearen esanetan, zenbait kasutan pantailek menpekotasuna eragin dezakete. Ume hauek, momentu oro erabili nahi dituzte eta beste edozer gauza egiteari uko egiten diote. Gainera, norbaitek kendu edo itzali egiten badu haserretu egiten dira.
Ume hauei, zenbaitetan, pantailetan ikusten duten mundua haien mundu pertsonalean baino asetuago sentitzen dira eta horrela ere haien arazoak ere sahiestu egiten dituzte.
Serafin Aldea Muñoz (2004)
Muñoz, S.A. (2004). La influencia de la nueva televisión en las emociones y en la educación de los niños. Revista Internacional de Psicología, 5 (2), 1-31.
Serafin Aldea Muñoz-en arabera, gaur eguneko pantailetan biolenzia eta estereotipo asko ageri dira eta umeetan influentzia izan dezakete.
Biolentziari dagokionez, haur eta nerabeen psikiatren esanetan, ikusi egin dute paziente horiek zenbait joera izan ditzaketeela, adibidez, pantailetan ikusten duten indarkeria imitatzea, rol edota pertsonaje biolentoekin identifikatzea, biolentzia irudietan "inmune" bezala agertzea eta biolentzia arazoak ebazteko tresna bezala onartzea.
Beraz, pantailetan agertzen diren irudi horiek denbora luzez ikustea umeetan agresibitatea handiagotu dezake.
Eta estereotipoei dagokionez, bizitza errealean baino estereotipo gehiago agertzen dira pantailetan. Gizon eta emakumeen estereotipoak oso markatuak daude, eta beraz, horrelako eduki gehiago ikusten dituzten umeek generoari dagokionez, tipifikatuagoak egongo dira.
Serafin Aldea Muñoz (2004)
Muñoz, S.A. (2004). La influencia de la nueva televisión en las emociones y en la educación de los niños. Revista Internacional de Psicología, 5 (2), 1-31.
Serafin Aldea Muñoz doktoreak bere nazioarteko psikologia aldizkarian (Revista Internacional de Psicología) dioen bezala, pantailak erabiltzeak beste haurrekin jolasteko denbora gutxitzen du, eta beraien imajinazioa erabiltzeko eta pentsatzeko denbora gutxiago dute. Bestalde, pantailen erabilera kirola egiteko, musika entzuteko eta beste jarduera batzuk egiteko denbora gutxitzen du.
Bestetik, pantailen aurrean denbora pasatzeak elkarrizketarako eta iritzi aldaketarako denbora murrizten du, horrela lagun eta familiarekin elkarrekintzarako denbora laburtzen.
Serafin Aldea Muñoz (2004)
Muñoz, S.A. (2004). La influencia de la nueva televisión en las emociones y en la educación de los niños. Revista Internacional de Psicología, 5 (2), 1-31.
Gaur egun teknologiaz inguraturik gaude, eta pertsona askori asko kostatuko litzaieke duela urte batzuk existitzen ez ziren hainbat gailu gabe bizitzea. Horrek ez du esan nahi teknologia txarra denik, soilik erabilera egoki bat egin behar dugula, haurrei denbora mugatzen eta ikusten edota entzuten dutena kontrolatuz (Soler, 2015).
Interneta komunikatzeko munduko sare handiena bilakatu da José Antonio Garcia Serranok eta Isidro Moreno Herrerok (2006) dioten bezala.
Soler, A. (2015). Los niños y la exposición a televisión, móviles y tablets: ¿Qué dice la ciencia?. Hemendik berreskuratuta: https://www.albertosoler.es/los-ninos-y-la-exposicion-a-televisionmoviles-y-tablets-que-dice-la-ciencia/
Moreno, I., García, J.A., (2006). Las nuevas pantallas, un reto educativo. Madrid, España: Universidad Antonio Nebrija. Hemendik berreskuratuta:
https://core.ac.uk/download/pdf/38820806.pdf
Komunikazioa landu eta hobetu
Gaitasun sozialak garatu
Ohitura onak sustatu
Adingabekoa babestu arriskuetatik
Beti umeak egiten duena behatu
Onurak dakarzkiten baliabideak erabili
Logelak pantailarik gabe
2 urtetik behera saihestu, 2 urtetik aurrera 1-2h
Alternatiba desberdinak sustatu
Mugimendua sustatu: aisia-jarduerak
Ingurukoen gailuen erabilera erregularki ebaluatu
Haurrei ezarritako arauak bete
Adituengana jo
Irakurketa, zinema, eskulanak...
Kreatibitatea landu
Ordutegi bat ezarri (denbora mugatu)
"Control Parental" sistemak erabili
Haurraren adinera egokitu (programak aukeratu)
Umeekin batera esperimentatu
Ikusten diren edukiak ongi aztertu eta aukeratu
Eredu positibo gisa jarri
Pentsamendu eta ikuspegi kritikoa izan eta landu
Informazio faltsua eta benetakoa bereiztu
Gai honen inguruan gehiago arakatu nahi izanez gero, hitzaldiaren bigarren zatia hemen duzue ikusgai:
Erradiazioa
Teknologien erradiazioa oso kaltegarria da eta umeen zelulak etengabe biderkatzen direnez, gu baino askoz gehiago xurgatzen dute radiazio hori. Medikuek diotenez, garun minbizi arazoak areagotuko dira.
Esperientzia beharra
10.hilabetetik 9.urterarte garunaren garapenean neurona konexio kopururik handiena ematen da, urte horietan umeak pantailetan murgilduta ditugu, konexio horiek ez dira era egokian ematen. Gainera, giza garunak ikasteko esperientzia behar du, teknologiekin geroz eta gutxiago esperimentatzen dute umeek.
Obesitatea
Begiak lehortu
Arazo mediku honi aurre egiteko pantailen erabilpena murriztu ordez, beste produktu batzuk saldu dituzte. Adib.: argi-urdindun filtroa daukaten betaurrekoak.
Pantaila kentzerakoan haserrea
Pantailak kentzerakoan umeek hartzen dituzten kasketa garunaren erreakzio kimiko bat da: Pantailen estimuluak gehiegizko dopamina (zoriontasunaren hormona) kopurua sortzen du. Plazer iturri hori (gailu elektronikoak) kentzerakoan kontra-erreakzioa sortzen du, hau da, estresaren hormona. Honek antsietate, panikoa eta haserrea dakar. Era honetan umeek ez dute garun osasuntsu bat garatzen.
Menpekotasuna
OMS-k (Organizacion Mundial de la Salud) bideojokoenganako menpekotasuna gaixotasun mentaltzat hartzen du jada.
Antsietate, suizidio eta depresio tasa igo
Ikasgelan zein ikasgelatik kanpo aztertutakoaren arabera:
Lehenengo zikloan oraindik zaila da jakitea ea telebistako pertsonaiak interpretatzen dituzten ala haien imajinazioa den. Hala ere, jolas sinbolikoaren bidez pantailetako hainbat pertsonaia interpretatzen dituztela behatu ahal izan dugu: asko Micky mouse-kin edota Patrulla Canina-ko pertsonai ezberdinekin identifikatzen dira, baita Frozen-eko pertsonaiekin ere.
Bigarren zikloari dagokionez, psikomotrizitate gelan behatu ahal izan dugun moduan, haurrengan askotan nabaritzen da pantailen eragina. Txurroak ezpatak balira bezala erabili ohi dituzte, piratekin identifikatzen direlarik, edota mantatxoak super-heroien kapak balira bezala erabiltzen dituzte.
Heldu-haurren artekoa
Guk aztertutako lau eskoletatik aterako emaitzek honako hau adierazten dute heldu-haurren harremanen inguruan:
Irakasleak ordenagailuko pantaila itzaltzean haurrek ondo erantzuten dute gehienetan, baina batzuetan bost urtekoak aztoratu egiten dira. Normalen musika entzuteko erabiltzen dira gailu teknologikoak (Ene kantak).
Gurasoekin duten harremana aztertuz, esan dezakegu gurasoek haurrak pantailak ahalik eta gutxien erabiltzen saiatzen direla. Eskolara pantailekin (mugikorra, tableta) ez dira etortzen eta hauen arteko elkarrizketak ez dira inoiz pantailen ingurukoak eskolara heltzean. Bestalde, etxean ahalik eta denbora gutxien pantailen aurrean egoten uzten diete gurasoek, horretarako denbora kontrolatuz eta hortaz gain ikusten dituzten programa, bideo edo dena delakoaz jakinaren gainean egoten. Haurrek onartu egiten dute. Pantailekin ez daudenean gurasoak prest daude haurrekin jolasteko.
Berdinen artekoa
Guk aztertutako lau eskoletatik aterako emaitzek honako hau adierazten dute haurren harremanen inguruan:
Haien arteko harremanetan pantailek ez dutela eraginik, baina hauek partekatu behar dituztenean batzuetan jarrera desedokia izaten dute (5 urtekoek, lehenengo ziklokoek ikasgelan ez dituzte gailu elektronikorik erabili), eta batzuetan teknologia berrien inguruko haserraldiak daude (aurreneko ilaran eseri nahi dute, baina ez dago denontzako lekurik). Hala ere, konturatu gara haurrek nahiago dutela ikaskideekin denbora pasa gailu elektronikoekin baino, banakoko, binakako edota taldekako jolasak burutuz. Dena den, batzuetan somatu dugu pantailekin daudenean poztu egiten direla, nahiz eta aurretik hasarre/triste ez egon. Haurren solasaldiak edo jolasak gehienetan ez dira pantailetan ikusitako programen ingurukoak, baina batzuetan bai dutela hori mintzagai, programetako hizkera erabiliz, bigarren zikloko haurrengan gehienbat. Txikiagoetan familiaren eragina nabarmena da. Hala ere, pintxo pintxo abestia entzutean, ondoren txakurrarena egiten dute, adibidez.
Biolentzia baloreak
Arraren kultura --> maskulinoaren ideia distortsionatu egiten da, non balore negatiboak bakarrik transmititzen dira, adibidez, ausardia, boterea, indarra, menpekotasuna, harrotasuna...
Zoritxarrez, gaur egungo bideojokoek arrakasta izateko biolentzia ezinbesteko elementu bat bihurtu da, bortizkeriak saldu egiten duelako.
Arazoa da bortizkeria errealari garrantzia kentzen diotela eta umeak immune bilakatzen direla bere lazturara.
Arriskurik handiena ez da gaur egungo belaunaldi edo portaera bortitzak, baizik eta bortizkeriaren aurreko intsentsibilizazioa.
Eragilearentzako ondoriorik gabeko biolentzia erakusten da bideojokoetan, bortizkeriarekin helburuetara hel daitezkeela, era dibertigarrian, mezua bidaliz.
Emakunde.(2009). Cuentos infantiles y roles de genero. Hemendik berreskuratua:
Generoak
Emakumeen eta gizonezkoen rol tipikoen ezaugarrien sinesmena da.
Estereotipo maskulinoa:
-Egonkortasun emozionala.
-Dinamismoa.
-Agresibitatea.
-Domeinurako Joera.
-Objektibotasuna. Arrazionaltasuna.
-Ausardia.
-Ezaugarriak eta gaitasun intelektualak.
-Argitasuna.
-Zientzietarako gaitasuna.
-Eraginkortasuna.
Estereotipo femeninoa:
-Ezegonkortasun emozionala.
-Sena.
-Kontrol eza.
-Arinkeria.
-Samurtasuna.
-Men egitea.
-Beldurra.
-Ahultasuna.
-Letretarako gaitasuna.
-Eskuzko gaitasuna.
Galán, E.(2007). Construcción de género y ficción televisiva en España. Comunicar, 28, 203-236.
Espinar, E. (2007). Estereotipos de género en los contenidos audiovisuales infantiles. Comunicar. 130-134
JAVIER TOURÓN
Tourón (2013)-ek honi buruzko hainbat onura azpimarratzen ditu:
- Hezkuntza tradizionalean erabiltzen diren material ohikoak erosi behar ez izatea (liburuak adibidez), garestiak baitira normalean. Gainera, kontuan hartu behar da liburuek duten pisua soinean eramatea ere aurrezten dugula.
- Irakaskuntza haur bakoitzari, bakoitzaren erritmoari, interesei eta zailtasunei egokitzea posible da
- Erabilera eta aplikazio anitz, asko hezigarriak. (Khan Academy, TED, LearnZillion, Renzulli Learning, eduapps, etc.).
- Erakargarritasun handia haurrentzat, motibazio handia lortzeko gai.
Abantailak:
-Umeen trebetasunak garatu.
-Gatazkak ebazten lagundu.
-Komunikazioa hobetu.
-Informazioa bilatzeko eta aurkitzeko leiho handia.
-Umeei lagundu haien errendimendu akademikoan.
-Ikasketa-arazoren bat edo ezgaitasuna duten ume haientzako erreminta oso ona.
-Ikasteko gogoa estimulatu.
Desabantailak:
-Arreta arazoak sortu daitezke denbora asko egoten badira.
-Ikerketa batean baieztatu dute 6 hilabeteko adina zuten haurrek pantailekin kontakturen bat izan bazuten garapen kognitibo txikiagoa erakusten zuten 14 hilabeterekin (8 hil ondoren), baita hizkuntzarekiko garapen txikiagoa ere.
-Telebista zein beste pantaila aurrean pasatako denbora igaro ahala hizkuntza eskalaren puntuazioa (marra beltza) txikiagotuz doa baita garapen kognitiboaren (marra grisa) ere.
BALIABIDEAK
TELEBISTA
ABANTAILAK
-Hezitzaile ona.
-Sozializaziorako tresna.
-Balore positiboak garatu (adiskidetasuna, solidaritatea, lana, esfortzua...).
-Informazioa lortzeko bidea.
-Umeak erlaxatzeko ahalmena.
-Pentsamendu kritikoa lantzen lagundu dezake.
-Umeekin elkarrizketak izateko aukera aprobetxatu dezakegu.
DESABANTAILAK
-Balore negatiboak garatzen ditu (matxismoa, egoismoa...).
-Telebistak, sorkuntza aktiboa kentzen du.
-Beste umeekin jolasteko denbora gutxitzen du.
-Umeak, denbora gutxiago dute beraien imajinazioa erabiltzeko eta pentsatzeko.
-Kirolarentzako, musikarako, artearentzako edota beste ekintza bat egiteko denbora kentzen du.
-Telebistak, elkarrizketak izateko eta iritziak elkarbanatzeko denbora gutxitzen du.
-Familiako eta lagunen arteko interakzio sozialak gutxitzen ditu.
-Telebistak, umeek irakurtzeko joera izatea gutxitzen du.
-Telebistak, ariketak egiteko borondatea gutxitzen du haurrengan.
-Telebistan agertzen den publizitatea, materialismoa eta kontsumismoa bultzatzen dute.
-Telebista asko ikusten bada, egunean 4 ordu edo gehiago, errendimendu akademikoa jaitsi egingo da ume horietan.
Moreno, I., García, J.A., (2006). Las nuevas pantallas, un reto educativo. Madrid, España: Universidad Antonio Nebrija.
Hemendik berreskuratuta:
https://core.ac.uk/download/pdf/38820806.pdf
Muñoz, S.A. (2004). La influencia de la nueva televisión en las emociones y en la educación de los niños. Revista Internacional de Psicología, 5 (2), 1-31. Hemendik berreskuratua: https://docs.google.com/viewerng/viewer?url=http://www.revistapsicologia.org/index.php/revista/article/viewFile/28/25
Soler, A. (2015). Los niños y la exposición a televisión, móviles y tablets: ¿Qué dice la ciencia?. Hemendik berreskuratuta: https://www.albertosoler.es/los-ninos-y-la-exposicion-a-televisionmoviles-y-tablets-que-dice-la-ciencia/
TELEFONOA
Abantailak:
-Errealitatearen parte dira.
-Ezagueran sakontzeko aukera.
-Segurtasuna eta kontaktuak.
-Erantzunkizuna sustatu.
-Ikasketa erramientak.
Desabantailak:
-Motrizitate finari eragin.
-Isolamendu soziala.
-Mobilitate gutxi eta obesitatea.
-Pribatasuna galdu.
-Delitu zibernetikoetako biktima.
Moreno, I., García, J.A., (2006). Las nuevas pantallas, un reto educativo. Madrid, España: Universidad Antonio Nebrija.
Hemendik berreskuratuta:
https://core.ac.uk/download/pdf/38820806.pdf
INTERNETA
Abantailak:
-Ezagutza berriak eskuratzeko modua da.
-Komunikazioa erraztu dezake.
-Pertsonen arteko harremanak susta ditzake.
-Emozioen erregulazioa ere susta dezake.
-Gure gizartea ulertzeko erabilgarri izan daiteke.
Desabantailak:
-Mendekotasuna eta kontrolik eza.
-Giza garapenerako beharrezkoak diren beste jarduera indibidual zein sozial batzuk alde batera uzteko arriskua.
-Buruz buruko harremanak izateko zailtasunak ekar ditzake.
-Arazoetatik ihes egiteko tresna gisa erabil daiteke eta hori ez da ona pertsonak ez dielako haiei aurre egiten.
-Desegokiak diren usteak eta jokabideak sustatzeko bidea izan daiteke.
-Eraso zibernetikoa eta sexu-eraso birtuala pairatzeko arriskua.
-Errealitatea eta fikzioa nahasteko arriskua.
Bibliografia:
Moreno, I., García, J.A., (2006). Las nuevas pantallas, un reto educativo. Madrid, España: Universidad Antonio Nebrija. Hemendik berreskuratuta:
https://core.ac.uk/download/pdf/38820806.pdf
Instituto Nacional de Estadística. (2019). Encuesta sobre Equipamiento y Uso de Tecnologías de Información y Comunicación en los Hogares 2019 (TIC-H’19). Hemendik berreskuratua:
https://www.ine.es/metodologia/t25/t25304506619.pdf
TABLETA
Abantailak:
-Positiboa garapen kognitiborako.
-Estimulu bisualen, entzumenaren eta marrazketaren bidezko ikasketa erraztu.
- Autonomia, sormena eta motibazio konpetentziak lantzen laguntzen du.
- Adingabekoengandik jasaten duten trataera gogorra jasateko prest daude.
-Gailuen eramangarritasuna.
-Hezkuntza materialetan aurrezten den dirua.
-Matematiketan, zientzietan eta ingelesean erabilgarritasuna.
-Haurrengan lortzen duen motibazioa, emaitza akademikoen hobekuntza.
BIDEOJOKOAK
Abantailak:
-Entretenimendua.
-Erabilera terapeutikoak
-Balore positiboak sustatu.
-Enpatia garatzen lagundu.
-Autoestimua igo.
-Konpetitibitatea garatu.
-Talde lanak sustatu.
Desabantailak:
-Adikzioa sortu.
-Agresibitatea handiagotzen du.
-Efektu negatiboak sozializazioan.
-Jokalarien bizitzan eragin dezake, eskolako errendimenduan adibidez.
Irakasleak
2.zikloa
Gurasoak
2. zikloa
1. zikloa
