door Rodrigo Febres Amaya 1 jaar geleden
323
Meer zoals dit
Elikagaiak deskonposatzeko, zenbait substantzia jariatzen dituzte.
Atal bakoitzak funtzio desberdinak. 10/12 Metro.
Digestio-aparatuaren amaierako irekidura da. Gure borondateak erabakitzen du noiz kanporatu gorotzak, uzki-esfinterra zabalduz.
Xurgatu gabeko substantziak heste lodirantz pasatzen ditu (mugimendu peristaltikoen bidez). Bi zati du: hesteitsua eta kolona
1.5m du eta 3 zati du (goranzko, zeharkako eta beheranzko kolona). Prozesu garrantzitsuak hemen gertatzen dira:
Ileonarekin komunikatuta dago eta hemendik apendizea irteten da (ez du inolako harremanik digestioarekin).
8 metroko luzera du eta duodenoan amaitzen da digestio kimikoa eta mantenugaien xurgapena gertatzen da. Hiru atal du: duodenoa, jejunoa eta ileona.
Heste meharraren azken zatia da. Hemen bukatzen da xurgapena eta balbula ileozekalaren bidez dago heste lodiari lotuta.
Mantenugaiak odolerantz xurgatzen ditu. Paretak oso tolestuta daude. Horren ondorioz, heste-bioloak sortzen dira. Biloen barruan odol-hodiak daude.
Pilorotik etorritako kimoa jasotzen du digestio kimikoa amaitzeko. Prozesu honetan hiru organo dago: gibela, pankrea eta heste-urina.
Heste-urina
Duodenoak sortzen du eta urin pankreatikoarekin batera lan eginten du.
Prozesu guztia behin gertatu, kimoa kiloa bihurtzen da.
Pankrea
Urin pankreatikoa sortzen du (entzimaz beterik). Entzimek kimoaren deskonposaketa kimikoa amaitzen dute eta mantenugaiak sortzen dituzte.
Gibela
Behazuna sortzen du gantzak emultsionatzeko (zati txikiago askotan deskonposatzeko). Behazuna gibeletik behazun-xixkuraino joan eta han gordetzen da.
"J" itxurako poltsa da. Sarrerak kardia izena du eta irteera piloroa da. Bi ekintza mota dago: mekanikoa eta kimikoa.
Urdailaren paretek urin gastrikoa jariatzen dute eta honek 2 osagai du.
Pepsina
Proteinak deskonposatzen ditu, zati txikiagoak sortuz. Urdailean gertatutako ekintzari esker, elikadura-boloa kimo bihurtzen da eta piloroari esker, heste meharrera igarotzen da.
Aziko klorhidriko
Substantzia bakterizida eta kimikoki eragiten dio elikadura-bolari.
Elikadura-boloa 3/4h egoten da irabiaketan.
Faringetik urdaileraino doa eta mugimendu peristaltikoek elikadura-boloa faringetik urdailetantz mugitzen dute.
Ahoaren eta hestegorriaren artean dago eta epigloti izeneko balbula bat du (irensketan arnas-aparaturanzko pasabidea ixten da, elikadura-boloa trakean ez sartzeko).
Elikagaiak hodian sartzeko barrunbea.
Elikagaiak listuaz nahasten ditu eta alde batetik bestera eramaten ditu. Elikagaiak faringerantz bultzatzen ditu eta gainera, soinuak artikulatzen ditu eta dastamen organoa da.
Elikagaiak listuarekin nahasterako orduan (guztiz xehekaturik daudenean), elikadura-boloa sortzen da.
Elikagaiak mastekatzeko.
Atal nagusiak
Zementua
Hortz-mamia
Barruan odol-hodiak eta nerbioak daude.
Dentina edo bolia
Esmaltea
Materialik gogorrena da eta kanpoko atala da. Kolore zuria du.
Hortz motak
Aurreko eta atzeko haginak
8 eta 12 dira eta elikagaia txikitu eta xehatzen dute.
Letaginak
4 dira eta elikagaia urratzen dute.
Ebarkotzak
8 dira eta elikagaia ebakitzen dute.
Hortzeria mota
Esne-hortzeria (20 hortz) eta behin-betiko hortzeria (32 hortz)
Listua jariatu eta elikagaiekin nahastu. Konposizioan lisozima eta muzina daude.
