door Pablo García 3 jaren geleden
337
Meer zoals dit
Digestio-aparatuaren amaierako irekidura da. Gure borondateak erabakitzen du noiz kanporatu gorotzak, uzki-esfinterra zabalduz.
Kolona
Prozesu garrantziak burutu
Ez dago digestiorik
Bakteria sinbionteak bizi dira kolonean. Beren elikadurarako guk xurgatu gabeko zenbait hondar aprobetxatzen dituzte. Guretzat zenbait bitamina sortzen dituzte. Beren nutrizioan heste-gasak sortzen dituzte.
Ia ur guztia eta gatz mineralak zurgatzen ditu odolerantz. Horrela, digestioaren hondarrak gero eta solidoago bihurtzen dira, gorotzak osatu
1,5 m-tako hodi honek hiru zati ditu: goranzko, zeharkako eta beheranzko kolona
Hesteitsua
Ileonarekin dago komunikaturik. Hesteitsutik apendize bermiforme izeneko organoa irteten da.
Xurgatu gabeko substantziak heste lodirantz pasatzen dira, hestearen mugimendu peristaltikoen bidez.
Hiru atal
Ileona
Heste meharraren azken zatitxoa da. Hemen bukatzen da xurgapena. Balbula ileozekalaren bidez dago heste lodiari loturik.
Jejunoa
Mantenugaiak odolerantz xurgatzen ditu. Bere paretak oso tolestuta daude, heste-biloak osatuz. Hauen barruan odol-hodiak daude: hauek digeritutako substantziak jaso eta gorputzeko zelula guztietara eramaten dituzte.
Duedenoa
Prozesuan zenbait organo parte hartzen dute:
Ekintza kimiko honi esker, kimoa kilo izeneko ahi bihurtzen da.
Heste-urina: duodenoak sorturikoa da, urin pankreatikoarekin batera lan egiten duena.
Pankrea: urin pankreatikoa sortzen du,entzimaz beterik; entzimek kimoaren deskonposaketa kimikoa amaitzen dute, mantenugaiak sortuz
Gibela: behazuna sortzen du, gantzak emultsionatzeko, hau da, zati txikietan deskonposatzeko. Behin sortuz gero, behazuna gibeletik behazun-xixkuraino doa, non gorderik egongo den erabilia izan arte.
pilorotik datorren kimoa jasotzen du, digestio kimikoa amaitzeko.
8 m-tako luzera eduki dezake. Duodenoan amaitzen da digestio kimikoa, eta mantenugaien xurgapena gertatzen da.
Faringetik urdaileraino doan hodia da. Mugimendu peristaltikoen bitartez, elikadura-boloa faringetik urdailerantz mugitzen ditu eta ez alderantziz.
Ahoaren eta hestegorriaren artean dago. Epigloti izeneko balbula dauka. Bere funtzioa ezinbestekoa da: irensketan arnas-aparaturanzko pasabidea ixten du, elikadura-boloa trakean sar ez dadin.
Ekintza kimikoa
Pepsina: proteinak hasten da deskonposatzen, zati txikiagoak sortuz. Urdailean gertatutako ekintzari esker, elikadura-boloa kimo izeneko ahi erdi likido bihurtzen da. Piloroan zehar, pixkanaka pixkanaka, heste meharrera igaroko da.
Azido klorhidrikoa: substantzia bakterizida izateaz gain, kimikoki eragiten dio elikadura-boloari.
urdailaren paretek urin gastrikoa jariatzen dute. Bi ekintza gertatzen dira:
Ekintza mekanikoa
elikadura-boloak 3-4 ordu ematen ditu irabiaketan, birrintzen jarraitzeko. Digestio mekanikoa urdailean amaitzen da.
“J” itxurako poltsa bat da. Bere sarrerak kardia izena du, eta etengabe egoten da zabalik. Bere irteera piloro izenaz ezagutzen da
Atalak eta haien funtzioak:
Hortzak:
Aurreko eta atzeko haginak. 8 eta 12 dira, hurrenez hurren. Elikagaiak txikitu eta xehatu egiten dituzte.
Letaginak: urratu egiten dute elikagaia. 4 dira.
Ebakortzak: elikagaia ebakitzen dute. 8 dira.
Elikagaiak mastekatzeko erabiltzen ditugu.
Mihia:
Elikagaiak listuaz nahasten ditu, alde batetik bestera eramaten, hortzek beren lana egin dezaten.
Listu guruinak
listua jariatzen dute. Listua elikagaiekin nahasten da, birrinketa errezagoa izan dadin. Bere konposizioan lisozima eta muzina aurki daitezke.
ahotik uzkiraino doan hodia da.
