ADMINISTRAZIO PUBLIKOA

BOTERE LEGEGILEA
Gortea, Parlamentua

Legeak onartu, ezeztatu
edo aldatzen ditu.

Aurrekontuak onartu.

Kontrolatu.

BOTERE EXEKUTIBOA
Gobernua

Funtzio nagusienak

Estatuak politika zuzentzea.

Legeak betetzen direla bermatzea.

BOTERE JUDIZIALA
Epailea, Tribunalak

Legeak ondo betetzen diren epaitzea.
Lege-hausteak epaitzea.

ORGANO ZENTRALA
(GOBERNUA) BOTERE EXEKUTIBOA

GOBERNUA
(Administrazio zentralaren organo gorena)

Presidentea

Presidente ordea(k)

Ministroak

Gobernuaren ordezkariak

Gobernuaren ordezkaritza
batzordea

Ministerioak

Ministroak Administrazioko Departamentu
bateko buru edo zuzendari gisa definitzen dira.

Gobernuaren ordezkaritza
batzordeaak

Ministroen kontseiluaren antzera,
Gobernuaren Ordezkaritza
Batzordea organo politikoa da.

Gobernua organo eragile
eta exekutiboa da.

Erabakiak eztabaidatu ondoren,
kideen borondateak adostu eta
handik ateratzen dena guztiz
eta zuzen betearaz daiteke.

ERAKUNDE PUBLIKOAK

Ez dute lan eremu zehatzik.

Erakunde autonomoak

Enpresa entitate publikoak

NAZIOARTEKO ORGANOAK

Beste estatu eta nazioarteko erakundeetan
Espainiaren ordezkari bezela egiten dute lan.

Enbaxadoreak

Ordezkari iraunkorrak

ORGANO PERIFERIKOA

Estatuko administrazio periferikoa

Gobernu- ordezkaria
(Autonomia- erkidegoetan)

Autonomia erkidegoan Estatuko
Administrazioaren ordezkaria eta
bi instituzio horien arteko
koordinatzailea da.

Gobernu- ordezkariordea
(Probintzietan)

Probintzia bakoitzeko Estatuko
segurtasunaren ardura eta
administrazio zentralaren
ordezkaria izatea.

Autonomia erkidegoen sorrera

Konstituzioaren ondoren eratutako
Estatuaren elementurik nagusiena.

Autonomia-eskubidea

Erabilgarritasun printzipioa

Konstituzioaren aukeretako bat
autonomia da, inola ere ez ezarpen bat.

Autonomiaren eduki politikoa

Bere autogobernuaren esparruan
sartzen diren gai guztiei buruz erabakitzeko
ahalmena du.

Autonomia botere mugatua

Konstituzioak nazionalitate eta
eskualdeetako autonomiaren izaera
espreski mugatzen du.

Zerrenda sistema bikotza

Autonomia-erkidegoek beregana ditzazketen
eskumenak eta Estatuaren botere zentralei
dagozkienak ezartzen ditu.

Autonomia-edukiaren eratze ez homogeneoa

Autonomia-estatua eratzeko unean autonomia
mailarik gorenak hartu ahal dutenak.

Prozesu luze eta hainbat aldi igaro
ondoren, autonomia-lurraldetasuna
eskura ahal duten lurraldeak.

Autonomiarako prozesuak

Bide arrunta
Konstituzioaren 143. artikulua

Mugakide diren probintziak
eta historia, kultura eta interes
ekonomiko komunak dituztenak.

Eskualde entitate
historikoak dituzten
probintziak

Uharteetako lurraldeak

Bide berezia
Konstituzioaren 151. artikulua

Prozedura orokorra

Nafarroaren kasu
berezia

Lurralde historikoetako
prozedura

Autonomia estatuaren legea

Antolamendua eta eskumenen esleipenerako
funtsezko oinarria ezartzen ditu.

Ezaugarriak

Izena, lurraldearen nortasun
historikoarekin bat egiten duena.

Eskumenen eskuartze-prozesua

Konstituzioan ezarritako esparruen
barrruan bere gain hartutako eskumenak
eta horiei dagozkien zerbitzuen eskualdaketa
egiteko oinarriak sartzea.

Antolamendu autonomikoaren nondik
norakoa.

Autonomia-erakundearen deitura

Lurraldeen mugak

Autonomia-erkidegoen eskumenak

Zatiketa funtzionala

Estatuak beretzat hartzen ditu funtzio batzuk

Beste batzuk autonomia-erkidegoentzat uzten ditu.

Autonomia Estatuaren Lege,
Espainiako arautegiko hierarkiaren
barruan.

Lege organikoa

Autonomia-erkidegoaren antolamendua

AUTONOMIA-ERKIDEGOEN INSTITUZIOAK

Parlamentua
(Legebiltzarra)

Gobernnu autonomikoa
(Gobernu kontseilua)

Presidentea

Presidenteordea

Konseilariak

Autonomia-erkidegoaren
justizia epaitegi nagusia

Aretoak

Zibila

Penala

Administrazioarekiko auzitegia

Soziala

Botere legegilea
Parlamentua (Legebiltzarra)

Araudiak

Araudi estatalak

Araudi autonomikoak

Funtzioak

Autonomia estatuak eragindako
eskumen propioen ondorioz,
botere legegilea gauzatzea.

Botere exekutibo autonomikoa
(Gobernu kontseilua) kontrolatzea.

Estatuko legeen aurka
konstituzioaren kontrako
helegiteak ezartzeko ahalmena
izata.

Senatuan autonomia-erkidegoen
ordezkari izango direnak onestea.

Botere exekutibo autonomikoa
Gobernu kontseilua

Kideak

Presidenteak

Kontseilariak

Presidenteordeak

Zereginak

Legebiltzarretik sortutako lege
autonomikoak garatu eta betetzea.

Legebiltzarrak esleitutako botere
legegilea erabilita, estatuan agertzen diren
eskumenak garatzea.

Estatuak erkidegoan duen
ordezkaria izatea

Autonomia-administrazioaren
zuzendari izatea.

Botere legegile autonomikoa
Autonomia Erkidegoko
Justizia Administrazioa

Autonomia-erkidegoek justizia lor dezakete.

Autonomia-erkidegoen finantza sistema

Autonomia finantzieroa

Zerga-autonomia

Aurrekontuen autonomia

Autonomia-erkidegoetako sarrera-iturriak

Zerga estatalak

Errenta aitorpena

ondorengotza zerga

Estatuko Aurrekontuetako
transferentziak

Estatuak urteko aurrekontu
orokorretatik kopuru bat erkidegoetara
igortzen du.

Lurralde arteko
Konpentsazio Fondoa

Elkartasun-printzipioan oinarrituz,
lurraldeen arteko desoreka ekonomikoa
zuzentzeko da.

Autonomia erkidegoko gastu-ahalmena

Urtero autonomi-erkidegoek
gastu eta sarreren aurrekontua
egin behar dute.

Gobernu kontseiluak prestatu

Parlamentuan aurkeztu

Onartzen ez bada

Aurrekontu-proiektua Gobernuaren esku
gelditzen da.

Autonomia-erkidegoaren arautegia

Konstituzioa

Lege organikoa

Autonomia Estatua

Lege arruntak

Parlamentuko lege autonomikoak

Lege Dekretua

Dekretu Legegilea

Dekretua
(Gobernuak eragina)

Dekretua
(Gobernu Kontseiluak egina)

Gobernuaren Ordezkaritza
Batzordeak egindako Agindua

Ministerio Aginduak

Gobernu kontseiluaren ebazpenak

Estatu Administrazioaren
Arautegia

Autonomia Administrazioaren arautegia

Euskal Autonomia Erkidegoko
Udal-administrazioaren araudia

Foru aldundia

Estatuko legeak
(Estatuaren eskumenekoak
bakarrik direnean)

Konstituzioa

Udal Administrazioaren
Oinarrizko Erregimenaren
Legea

Tokiko Hauteskundeen
Legea

Euskal Autonomia Erkidegoko
Estatutua

Lurralde Historikoei buruzko
Legea

Foru Aldundiak sortutako araudia

Udalerria

Estatuko legeak

Konstituzioa

Udal Administrazioaren
Oinarrizko Erregimenaren
Legea

Tokiko Hauteskundeen
Legea

Euskal Autonomia
Erkidegoko Estatutua

Lurralde Historikoei
buruzko Legea

Foru Aldundi
bakoitzaren araudia

Udalerriak ezarri eta
onetsitako araudia

Udal administrazioaren eraketa orokorra

Definizioa

Administrazio publikoaren barnean dagoen
eta lurralde-izaera duten bigarren mailako
erakunde publikoz osaturik dagoen erakundea.

Izaera

Udal- lurraldearen eremuan,bere jarduera
eragina eta eraentza administratiboa bideratu.

Udal-administrazioaren
ahalmenak Estatuko
administrazioak esleitutako
eskumenen ondorio dira.

Eraketa

Administrazio periferikoa

Organoz osatuta dago

Estatuak eginkizun jakin batzuk
esleitzen dizkion instituzioa da.

Autonomia mugatua du

erakunde administratiboaren
hierarkian dago.

Udal-administrazioa

Erakundez osatuta dago

Helburu batzuk lortzeko
antolatutako elkartea da.

Legeak egiteko eta
exekutatzeko ahalmen autonomoa
du lurralde zehatz batean.

Lurraldetasun-izaera

Beren lurraldea ez da jabegoa soili
erakunde horien funtsezko zatia baizik.

Udal-administrazioaren
erakunde-motak

Ezinbestekoak

Udalerria

Bigarren mailako oinarrizko
lurralde-erakunde publikoa da.

Probintzia

Udalerri jakin batzuen elkartea
den lurralde-erakunde publikoa da.

Uhartea

Kanaria eta Balearretako artxipielagoetan
sortutako erakunde publikoa da.

Borondatezko udal-erakundeak

Udalerrien elkarteak
probintzia izatera
iristen ez direnak

Udal-administrazioaren erakundeak

Derrigorrezko erakundeak

Udalerriak

Probintziak

Uharteak

Borondatezko erakundeak

Udalerrien mankomunitateak

Metropoli-barrutiak

Eskualdeak

Bigarren mailako
beste zenbait
erakunde

Udalerriko eraketa

Udalerria
(Udala)

Alkatea

Zinegozien artean izendatua

Udal gobernuaren
batzarra

Alkatea eta zinegotziak

5000 biztanle baino
gehiagoko udalerrietan

Osoko Bilkura

Alkatea
Alkateordea
Zinegotziak

Beste zenbait batzar

Zinegotzien ordezkariak
Informazio batzordea
Udal ogasunen batzordea

Udal-arloen arteko
aholkularitza batzordea

Alkatearen
ordezkariak

Udal barrutiaren
batzarrak

Udal-administrazioak osatzen duen
lehndabiziko lurraldeko erakunde
publikoa da.

Erakunde publikoa da

Zuzenbide politikoari dagokionez
nortasun propioa du

Lurralde-erakundea da

Bere lurraldeko eremuan bizi
diren pertsonak eta horien
ondasunek osatzen dute

Lehenengo erakundea da

Bertako biztanle guztien interesak
eta beharrek elkartzen dituzte.

Udalerriaren oinarrizko osagaiak

Osagaiak

Lurraldea

Biztanleria

Denbora jakin batean
udal-lurraldean dagoen
pertsonen multzoa da.

Iraunkortasunaren arabera

Bertako biztanlea

Iragatzazko biztanlea

Herritarren eskubidearen arabera

Eskubidezko biztanleria

Izatezko biztanleria

Udalerriaren eraketa

Zinegotzia

Hauteskunde-prozesu baten
ondorioz aukeratzen dira.

Alkate

Alderdi bakoitzeko zerrendaburu
azaltzen direnak izan daitezke
hautagaiak.

Alkate izendatu ahal izateko
lehenengo botazioan gehiengo
absolutua lortu beharko du hautagaiak

Hauteskunde-egunean boto gehien
lortu zuen zerrendaburua izango
litzake alkate

Eginkizunak

Zenbait erakunderen aurrean
udalaren ordezkari izatea

Udal-erakundeen zuzendaritza
administratiboa eta udalbatzarra
gorena

Udalbatzarren deia egitea eta gidatzea

Udalerriaren araudia ezartzea
eta betearaztea

Alkatea izendatu eta kargugabetzea

Udal-erakundeak kontrolatu

Udal-araudia finkatu eta
betetzen dena ziurtatzea

Udaleko funtzionarioak hautatzea

Udaleko aurrekontuak onestea

Udaleko hirigintza-plana onestea

Zinegotziek alkateari zentsura-mozioa
ezar diezaiokete

Udalerrien eskumenak eta zerbitzuak

Udal guztietan

Herriko argiak, hiriaren mantentze-lanak
zabor bilketa, kale-garbiketa, herriko
ur-horniketa,estolderia, sarbide publikoak,
herriko mantentze lanak eta janari eta edarien
kontrola

5000 biztanle baino
gehiagoko udaletan

Aparkaleku publikoa, liburutegia,
azoka egiteko eta hondakin-uren
araztegia.

20000 biztanle baino
gehiagoko udaletan

Babes zibila, gizarte- zerbitzuak,
suhiltzaileak, kiroldegia eta hiltegia

50000 biztanle baino
gehiagoko udaletan

Garraio publikoak
eta ingurumenaren
zainketa

Udal-administrazioaren erakundea da eta
hainbat udalerriz osaturik dago.

Probintziaren oinarrizko osagaiak

Lurraldea

Biztanleria

Probintziaren eraketa

Probintziako erakundeak

Diputazio osoko Bilkura

Diputatu nagusia

Diputatu Nagusiaren ordezkoa
(Baldin badago)

Probintziako diputatuak

Diputazioko Gobernuko Batzarra

Diputatu Nagusia

Probintziako diputatuak
(1/3 gehienez)

Probintziako beste
zenbait erakunde osagarri

Diputatu-ordezkariak

Informazio batzarrak

Probintziako kontuen
zaintza-batzarrak

Diputatu Nagusia

Diputazioko Gobernuko Batzarra

Probintziaren eskumenak eta zerbitzuak

Probintzia

Diputatu nagusia

Probintziako diputatuen
artean aukeratzen da

Diputazio Osoko Bilkura

Eginkizunak

Udalerriko zerbitzuak
koordinatu eta kontrolatzea

Probintzia bkoitzeko aurrekontuen
eztabaida eta onespena egitea

Diputazioaren funtzio publikoko
pertsonalaren izendapena eta
kontrola egitea

GANBERAK
Biak eginkizun ezberdinak dituzte
baina, batera funzionatzen dute

Diputatuen kongresua
Beheko Ganbera
350 diputatu

4 urtetik behin aukeratzen dira
-Sufragio, aske, berdin, zuzen eta
sekretuaren bidez.

FUNTZIOAK

Botere legegilea

Ekimen legegilea.

Legeak egin/ onartu.

Lege dekretuak
onetsi/deuseztatu.

Finantza boterea

Estatuko aurrekontu orokorra onartzea.

Botere exekutiboaren kontrola

Gobernuko presidentearen
onarpena botazioan.

Zentsura- mozioa eta
konfiantza- mozioa adieraztea.

Kontrol komisioak.

Botere konstituzionala

Konstituzio legea
aldatu/ berritu.

Senatua
Goiko ganbara
208 senatari

-Lurralde ordezkaritza
-Diputatuen kongresuarekin batera
botere legegilea partekatu.

Guk bozkatzen diegu
Komunitate bakoitzak X senatu ditu
bere populazio/biztanleriaren arabera.

FUNTZIOA

Gobernua kontrolatu.

Estatuko Idazkaritza Nagusia
(Zuzendaritza- organoa)

Idazkaritza orokorra

Zuzendaritza orokorra

Idazkaritzaordeak

Idazkaritza teknikoak