DIGESTIOA
Digestio-funtzioak: Digestio-funtzioei esker elikagaiak eraldatu egiten dira mantenugai bihurtzeko, eta horiek odolaren bidez zeluletara garraiatzen dira. Lau prozesu nagusi hauek hartzen ditu barnean
Ahoratzea: Elikagaiak ahotik sartzen dira, hortzek txikitu eta listuaz nahastuz.
Digestioa: Elikagaiak zatitu eta mantenugai bihurtzen dira bi modu nagusitan:
Digestio mekanikoa: Hortzak, mihia eta urdailaren irabiaketaren bidez.
Digestio kimikoa: Entzimak eta azidoek elikagaiak substantzia sinpleago bihurtzen dituzte.
Xurgapena: Mantenugaiak digestio-hodiaren paretetatik odolera pasatzen dira.
Egestioa: Digestioan erabiltzen ez diren hondakinak kanporatzen dira.
Digestio-aparatua: Anatomia eta Fisiologia Digestio-aparatua elikagaiak mantenugai bihurtzeko eta hondakinak kanporatzeko arduraduna da. Bi atal nagusi ditu:
Digestio-hodia: 10-12 metro luzeko hodia, ahotik hasi eta uzkiraino luzatzen dena.
Digestio-guruinak: Listu-guruinak, gibela eta pankrea, digestiorako beharrezko substantziak jariatzen dituzte.
Digestio-hodiaren atal nagusiak
Ahoa: Listu-guruinek listua jariatzen dute, eta hortzek elikagaiak txikitzen dituzte. Mihia elikagaiak nahastu eta faringerantz bultzatzen ditu.
Faringea: Elikadura-boloa hestegorriara gidatzen du, epiglotiaren bidez arnasketa eta irenstearen arteko pasabidea kontrolatuz
Hestegorria: Mugimendu peristaltikoen bidez elikadura-boloa urdailera garraiatzen du.
Urdaila:
Digestio mekanikoa: Elikadura-boloa irabiatzen du.
Digestio kimikoa: Urin gastrikoak (azido klorhidrikoa eta pepsina) mantenugaien deskonposaketa hasten dute.
Heste meharrak (duodenoa, jejunoa eta ileona): Digestio kimikoa amaitzen da eta mantenugaiak xurgatzen dira.
Heste lodia: Ur eta gatz mineralak xurgatzen ditu, eta hondakinak gorotz bihurtzen dira.
Uzki: Digestio-aparatuaren azken atala, gorotzak kanporatzeko.
Digestio-aparatuaren gaixotasunak
Txantxarra: Bakterioen eraginez hortzen esmaltea kaltetzen da.
Idorreria: Gorotz gogor eta lehorra, ur gehiegi xurgatzearen ondorioz.
Ultzerak: Urdail edo duodenoaren zauriak, estresa edo Helicobacter pylori-k eraginda.
Gastroenteritisa: Hanturak oka, beherakoa eta sabelaldeko mina eragiten ditu.
Gibel-zirrosia: Gibelaren kalte kronikoa, maiz alkoholek eraginda.