Enegia zentzuz erabiltzea

Higiduraren bidez trukatzen diren
energia mota guztiak dira

Energia potenztial elektrikoa

Deformatu diren gorputzek edo sistemek duten energia da

energia zunetikoa

Gorputzek higiduran egoteagatik duten energia da

Energia potentzial grabitatorioa

Gorputzek lurraren gainazaletik altuera batera egoteagatik duten energia da.

Nukleo atomikoen fusio eta fisio przezuen bidez lortzen da.
Masaren parte bat energia bihurtzen da

Sorgeilu elejtrikoak sortzen duten energia da

Uhin elektromagnetikoek duten energia da.Eguzki energia da garrantzitsuena, hartatik baitatoz gai nerakoak edo zeharka

Gorputzen temperatura aldaratzen duen energia da

Materia bizigabean zein izaki bizidunetan gertzen diren erreakzio kimikoen bidez jartzen da agerian

Sutako egurra

Batez ere industrializazio txikiko lekuetan
erabiltzen da. Baso-soiltzea eragiten du.

Harrikatza

Arroka sedimentario bat da, duela millolka urte
metatutako landare-hondarrak deskonposatuta oraturi-
koa.

Industrian eta zentral termikoetan erabiltzen da, erregai
gisa.

Petrolioa

Likido likatsua da, arrea edo belzkara izan daite-
keena, eta haren osagaiak hidrokarburoak dira.

Milioika urtez sedimentu-geruza handien azpian egon diren
animaliak eta landareak deskonposatuta eratzen da.

Gas naturala

Gasen nahaste bat da, batik bat metanoak
(CH.) eta beste hidrokarburo batzuek osatua.

Erretzean CO,-a eta ura bakarrik eratzen direnez, nahiko gar-
bia dela eta qutxi kutsatzen duela esaten da.

Energia nuklearra

Nukleo atomikoen fusio- eta fisio-
prozesuen bidez lortzen da. Ezagutzen den energia-iturri
eraginkorrena da.

Gaur egun, estatuan produzitzen den elektrizitate gehienak
jatorri nuklearra du.

Hidraulikoa

Ibaietako desnibela edo ur-jauzi artifizialak
aprobetxatuta lortzen den energia da.

Eguzki energia

Lurraren gainazalera iristen den erradiazio elek-
tromagnetikoa da. Eguzkitik dator, eta, bertan, fusio nuklearraren
bidez sortzen da.

Energia eolikoa

Haizearen energia zinetikoa da, eta hainbat men-
dez erabill izan da nabigazloan eta haize-errotetan.

Gaur egun, parke eolikoetan erabiltzen da, energia elektrikoa sortzeko.

Energia geotermikoa

Lurraren barnealdeko beroa aprobetxatuta
lortzen den energia da.

Eskualde bolkanikoetan agertzen da, eta hainbat eratan azaleratzen da: tenperatura altuko gasa (fumarolak), lurruna edo ura irakiten (geiserrak) edo ur beroa (turri termalak). Elektrizitatea ela ur beroa lortzeko erabillzen da, batik bat.

Marea-energia

Uraren higiduratik datorren energia da. Bi eratara
lor daiteke: batetik, Itsasgoran eta itsasbeheran higitzen diren ur masa handiez baliatuta; eta, bestetik, haizeak itsasoaren gainazalean sortzen dituen olatuez ballatuta.

Biomasa

Fosildu gabeko materia organikoa da. Biomasatik ener-
gia atera dalteke, gasifikazio-.
deskonposizio edo hartzidura-prozesuen bidez bioerregai bihurtuta

Gaur egun garapon-bidean dago

Haien ustiatze-abiadura naturako berriztatze-abiadura baino
txikiagoa da.

Haien ustiatze-abiadura naturako berriztatze-abiadura
baino handiagoa da.

Ingurura begiratzen badugu, ikusiko dugu naturak gol-tentsioko banaketa-sareekin
partekatzen duela espazioa. Gaur egungo gizartean energia asko kontsumitzen
dugu, eta, ondorioz, banaketa-sareak ezinbestekoak dira.
Horixe da, hain zuzen, energia elektrikoaren abantailetako bat: erraza dela hura
ekoizpen-gunetik kontsumo-gunera garraiatzea.
Banaketa-sareen begi-inpaktua eta berriki egindako azterketa medikoak (eztabaida eragin dutenak) kontuan hartuta, hirietan gol-tentsioko linea elektrikoak
lurperatzea komeni da, osasunerako kaltegarriak izan daitezkeelako.

Energia elektrikoa gure aliatu energetiko nagusia den arren, arazo bat du: ezin da
metatu kontsumo modu hedatuenean; hau da, korronte alterno gisa. Korronte
zuzeneko baterietan eta piletan baino ezin da metatu energia elektrikoa, baina horiek ez dira gure premietara egokitzen. Horregatik, irtenbide hau aurkitu dugu:
energia-baliabideak metatzea, elektrizitate bihurtu aurretik.

Mugak jarri behar al genizkioke energia-iturrien erabilera gero eta handiagoari?
Galdera horren erantzuna gure baitan dago. Izan ere, energia gizakion ongizatea
lortzeko erabiltzen da, eta, beraz, hortxe ezarri beharko litzateke muga. Hala, hau-
xe galdetu beharko genioke, behin eta berriro, gure buruari: Energia-iturrien erabilerak mesede egiten al dio gizakion gaur egungo eta etorkizuneko ongizateari?
Ala kalte egiten dio? Ongizateari kalte egin diezaioketen faktoreetako bat ingurumena hondatzea da.

Energia gorputzek edo sistemek duten propietate bat da ,
beren burua zein beste gorputz batzuk eraldatzeko ahalmena ematen diena .Naturan geratzen diren eraldaketen bidez jartzen da agerian

Erabiltzen dugun energia ia guztia elektrikoa da.
Esaten da elektrizitatea energia sekundaria dela.

Zentral elektrikoak energia mota bat eraldatu eta energia elektrikoa
produzitzen duten instalazioak dira. Energia hori banatu eta kontsumitu
egiten da.

Zentral hidroelektrikoetan edo eolikoetan,
uraren edo haizearen indarrak eginarazten
dio bira tubinari, haren basoekin talka
egitean; Ondoren, higidura hori sorgailuari
transmititzen zaio.

Zentral termikoetan, errekuntza-prozesu
batean sortutako beroak ura lurruntzen
du, eta lurrun hori bideratu egiten da,
presio altuan, tubinaren besoei bira
eginarazteko.

Turbinak bira egitea lortzen denean,
sorgailu elektriko batek elektrizitatea
sortzen du.
Turbinaren ardatza elektroiman batzuei
konektatuta dag, eta elektroiman horiek
bobina-formako zirkuito batzuen inguruan
bira egiten dute. Orduan, bobinak