FREDERICK KIESLER ETA BANGUARDIAREN ANTZERKIA

- Frederick John Kiesler (Rumania- 1890-1965) : Arkitektoa, eskultorea, margolaria, barrutiko diseinatzailea, tipografoa, poeta…

- Expresionismoaren espazio estilistikoetan parte hartu zuen (De Stifl, futurismo, elementarismo, cubismo, neoplastizismo...) → Emaitza → hainbat lan konplexu eta multifazetikoak

- Aintzindaria izan zen: eszenatokien forma berriak, teatro, zine eta arte galerietan.

- Mugimendu modernoan ere parte hartu zuen beste artista askorekin.

- XX.mendeak eskatzen zituen gizarte aldaketak, ikuskizunetan ere igarri ziren, eta espazioetan.

R.U.R

1923ko Karel Capek-en obra, Kurfurstendamm Berlineko antzokian.

- Dispositibo mekanikoen esperimentazioekin, elementu optikoekin, filmekin eta ondoen proiekzioekin.

- Elementu innobatzaileak: filmak erabiltzea, tanagra aparatua, neon argiak eta eszenatoki mugikorra.

- Oso garrantzitsua sortutako panela, bi argazki ziren posible eszenatoki hauetarako: bat frontala eta bestea diagonala. - R.U.R-k, Kieslerren etorkizuneko buruhausteak iragartzen ditu: argia, ikusmena...

SIMPLEMENTE CLÁSICO

1919 urtearen amaieran, Dada mugimenduak Berlinen sortutako obra.

- Heny Pythia izeneko pelikularen proiekzioa aurkezten zuen.

- Berrikuntza ugari.

- Sergei Einsesteinek, 1923ko martxoan, zinema antzerkian barneratu zuen.

- Einsteintek eta Kieslerrek, sorkuntza bultzatzearen aldeko motibazioa erakutsi zuten => Diseinu eszenografikoa, garaiko abangoardiekin bateratzea.

1924ko martxoan, Berlinen, Eugene O´Neillen obra.

- Diseinu hau, R.U.R baino ausartagoa zen. Izan ere, eszenatoki osoa mugimenduan jartzen zuen:

Sei argazki zituen eskema batek, eszenatokian burutzen ziren aldaketa guztiak deskribatzen zituen, obrak irauten zituen 45 minutuetan zehar.
Ikuspegi hau, garrantzia handikoa izan zen Kieslerren etorkizuneko ideien garapena posible izateko.
Eszenatoki honen burutzearen eta R.U.R-en artean, urte bateko aldea zegoen, baina beraien artean zegoen desberdintasuna oso nabaria zen.

FESTIVAL DE TEATRO Y MÚSICA DE VIENA

Vienako Kontzertu Aretoan osapatu zen irailaren 24tik, urriaren 12a arte.

- 20ko hamarkadako arte dramatikoaren erabateko azterketa sortu zuen.

- Kieslerrek, Vienara eraman zituen bere garaiko antzerki esperimenturik garrantzitsuenak eta berritzaileenak.
Momentu horretan, Europako leku ugari, ekitaldi horretara batu ziren.

- L+T sistema sortu zuen: koloreak, garaikakoak ziren eta argiztapena naturala zen. Elementu bakoitza, aukera desberdinak baimentzen zituen, hainbat lekutatik ikus daitezkeelarik.

- Gardentasun maila altua eskaintzen zuten.

SPACESTAGE

-Frederick Kieslerrek sortu zuen spacestage izenekoa. Eszenatoki espaziala esango genuke nolabait.

-Eszenatoki hau, ez da beste eszenatokiak bezalakoa,oso eraikuntza berezia du, espiral baten modukoa da eta publikoko edozein tokitatik ikusi daiteke ongi.

-"Spacestage" izan zen obrarik garrantzitsuena.Egongelaren erdi-erdian eraiki zen eta Paul Frischauerren obrak erakusteko erabili zen.

- Obra hau, antzezlan aurrerakoi eta audientzi pobreei aurka egiteko sortu zen, hau da, irudi estereotipatu eta zaharkituei aurka egiteko.

-Obra honen posizioa, autoreak 3 dimentsioetan aurkeztera derrigortzea zen eta eszenografi subrealistekin amaitzea eskatzen zuen.

-Obra honek, asko jokatzen zuen koloreekin, batez ere, gorria, beltza eta grisarekin. Eszenatokia hobeto ikusteko aukera ematen zuten koloreak erabiltzen zituzten.

-Kieslerrek, eraikuntza hauek, modernitatearen sinbolo gisa konsideratzen zituen.

-Obra edo eraikuntza honen sorrera, sistema dinamikoarekin konparatzetikdator.

-Kieslerrek, Max Reinhardt-en zuen antzerkiaren ideiatik haratago joan nahi zuen. Aktore eta entzulegoen parte- hartzea nahi zuen. Entzulegoak ere parte hartzeari izugarrizko garrantzia ematen zion. Antzerkia masan deitzen zion

-Antzerkia masan ideiak, lotura itzela zuen politika sozial-demokratarekin, maila altuko burges eta aristokratak ezabatzen zituelarik.

- 1925ean, Frantziatik alde egin New York-era Jean Heap-ek, The Little Reviw-ren zuzendaria, egindako gonbidapenari erantzuten New York-eko Antzokiko Feria Internazionalean antzerkiaren teknika berrietaz arduratzeko. New York-en bizitzea erabaki zuen eta honek bere karreraren ibilbidea aldatu zuen.

- Futuristek, “aktorerik gabeko antzerkia” sustatzen zuten, baina Kislerrek ez zuen idea honekin bat egiten nahiz eta Prampolini-rekin “Ortophon” aktorerik gabeko obra sortu.

- Frederick Kieslerrek, 4. dimentsiotaz hitz egiten hasi zen. 4. dimentsioa nahiaren eta borondatearen ispilua da. Aktoreak, emozio bat sorrarazten dio ikusleari parapsikologiko eta metafisiko marko baten barruan.

- Kiesler: espazio-laborategia sortu (ekoizpen teatralak aztertzeko)

- 1926: Brooklyn Heights Performing Arts Center.

- 1931 Universal Theatre saria irabazi zuen.

- 1934-1957: Irakasle eta zuzendari eszenikoa (Juillard School of Music, New York).

- 1936-1942: Laborategi zuzendaria (Columbia University Architecture School, Laboratory of Design Correlation)

LAN METODOA ETA HAU APLIKATZEN DEN OBRAK

Erakarpen- eta aldarapen-indarrak + ikusle eta aktoreak

Endless Theatre, 1923-1925

Spacestage, 1924

Inthe Pasha's Garden, 1935

Espazioaren erabilera ugariak

The Magic Flute, 1940 eta 1949

Apainketa-elementu basiko errepikatua

Koloreen ezohizko konbinaketa (gorri, zuri, urdin; gorri, berde, beltz)

Forma asimetriko eta bioformikoak (kurbak, elipseak, espiralak) eta ortogonalak

Helen Retires, 1934

Testurak garbi eta leunak + argitasun teknikak

No Exit, 1946

Oedipus Rex, 1948

Errekurtsoak

margolan pelikula, argazki eta diapositiba proiekzioak

argia

sinbolismoa

maila ezberdineko plataformak