BIO

Mai multe ca aceasta

MAPA MENTALA - 6.TALDEA

după Iker Ruiz

mapa mentala

după lydia fernandez

8 taldea

după Marian Angulo

LURRAREN DINAMIKA

după Irati Etxabe

LURRAREN EGITURA ETA LITOSFERAREN DINAMIKA

LURRAREN EGITURA

DINAMIKA

BARNE-NUKLEOA

Lurraren zati metalikoa osatu: ENDOSFERA

Solido egoeran: presio handia dagoelako

Kanpo nukleoa baino beroago

LEHMAN-EN ETENA

5.150km

KANPO-NUKLEOA

Bestea egoera likidoan dago: bero baitago

Alde bat dentsoa da: %80 burdina

BEHE MANTUA

REPETTI-REN ETENA

670km

LITOSFERA AZPIKO GOI-MANTUA

LITOSFERA

KONPOSIZIOA

NUKLEOA

%10 nikela

%80 burdina

GUTENBERG-EN ETENA

2.900km

MANTUA

Periodito

MOHOROVICIC-EN ETENA

10-70km

LURRAZAL

OZEANIKOA

Basaltoa

KONTINENTALA

Granito

LITOSFERAREN DINAMIKA

Isostasiak litosferaren higidura bertikalak eragiten ditu

Isostasia,tektonika eta sedimentazioa

Plaka hondoratu

Subsidentzia-arro sortu

Sedimentu ugari pilatu

Hauen pisua--> arro sedimentarioa hondoratu

Subsidentzia

Arro sedimentarioak--> pilatu sedimentuak

Isostasia

Goratu eta hondoratu--> litosfera

Oreka isostasikoa

Adibidez: Eskandinaviar Penintsula

Lurrazala mantuaren gainean flotatu

azpian biskositate handiko likidoa

Karga desagertu--> goratu

Lurrazala hondoratu ahal

Hondoratze eta goratze bertikalak azaldu

Puntu beroek jarduera bolkanikoa eragiten dute eta kontinenteak hausten dituzte

Riftinga Iberiar Penintsulan

Iberiar Penintsula osoa gora

Barnealdean--> ordokiak goratu

Kostaldean--> hondartza goratuak

Abrasio-plataforma goratuak

Plaka barneko prozesu geologikoak litosfera kontinentalean

WILSON-EN ZIKLOA

Ozeanoak itxi egiten direla

Subdukzio prozesuak hasi ertzeetan

Alboko kontinenteak talka

Rift--> haustura eremua

Magma basaltikoa sar daiteke

Lurrazal ozeanikoa sortu

Litosfera kontinentalak dentsitatea galdu dilatatzen denean, gandor termikoak bultzatzean--> sabeldu

Gandor termikoa--> nekez zulatzen du

Sortzen den magma--> poliki igo gainazalera eta kontinenteen azpian pilatu beroa

Litosfera kontinentala askoz ere hotz, lodi eta zurunagoa da ozeanikoa baino.

Plaka barneko prozesu geologikoak, litosfera ozeanikoan

Gandor termikoa finko eta plaka ozeanikoa haren gainean higitu

Sumendi segida agertu

Basaltozko goi-lautadak

Sumendi-uharteak

Adibidez: Hawaii

Puntu beroa

Mehea eta malgua

Plaka kontinentalen arteko konbergentziatik talka-orogenoak sortzen dira.

Talka-orogenoak Espainian. Pirinioak eta Mendikate Betikoak.

Plataforma kontinentaletan pilatutako sedimentuak--> arroka sedimentarioak, Mendikate prebetikoan eta subbetikoan

Alborango plakako materialek-->Sierra Nevada

Iberiar plaka Europako kontinenteen azpian sartu

Talka ondoren--> itsasoko sedimentuak tolestu eta Pirinioak sortu

Magmatismoak--> Pirinio axialak sortu

Lurrikarak izateko arriskuak Iberiar Penintsulan

Ebaki-esfortzuak sortu failetan

Distentzioa

Goratze-prozesuak

Talkaren ondorioz--> Iberiar plakaren muturra mantuaren azpian hondoratu

Higadura areagotu

Orogenoei pisua kendu

EZAUGARRIAK

Subtema

Plaka ozeanikoa askatu eta azpiratu egiten da azkenean

Litosfera kontinentalak, bata bestearen gainean

Plaka ozeanikoa hautsi

Faila handiak sortu

Bi plaka kontinentalen arteko suturan--> talka orogenoa (litosfera loditu eta sedimentuak pilatu)

Talken aurretik sedimentuak tolestu eta pilatu--> goraguneak eratu

Sedimentuen artean, ofiolitak--> litosfera ozeanikoko zatien obdukzioengatik

Litosfera ozeanikoaren eta kontinentalaren konbergentziak eta mendikate bolkanikoak

PLAKA OZEANIKO BATEN + PLAKA KONTINENTAL BATEN ARTEKO KONBERGENTZIAREN EZAUGARRIAK

OFIOLITA

Kontinentearen gainean gelditzen diren zatiak

OBDUKZIO

PROSEZUA

3. Litosfera kontinentalaren gainean geldi

2. Zatiak erauzi litosfera ozeanikotik

1. Azpiratzen den plakak uharte-arku edo ozeanoko beste erliebe-unitateren bat eraman

Litosfera ozeanikoa plaka ontinental baten ertzean azpiratzen

ARRISKUA: lurrikarak sortu

ADIBIDEA: Nazcako plakaren eta Hego Amerikako plakaren artean.

Azpiratutako plakak presio handia azpiratu gabeko plakaren azpian --> jarduera sismikoa OSO HANDIA

Plaka ozeanikoen arteko konbergentziatik sumendi-uharteak sortzen dira.

Plaka litosferikoen dinamika Lurreko makina termikoaren parte ikusgaia

GANDOR TERMIKOAK

Litosferaren oinarrira iristen denean --> berotu egin...

PUNTU BERO

"D" geruzatik askatzen den material gainberotuko zutabeak

LURRAREN BARNEKO MAKINA TERMIKOA

BI MODUTAN

URTZE PARTZIALA

DESHIDRATAZIOA

Azpiratzen diren plaka ozeanikoak material hotzeko korronteen modukoak

LURREKO MAKINA TERMIKOAREN MOTORRA

LURRA HOZTEKO PROSEZUA

2. NUKLEO METALIKOAREN KRISTALIZAZIOA

1. ELEMENTU ERRADIOAKTIBOEN DESINTEGRAZIOA

Plaka litosferikoen ertzetan, interakzio handia dago haien artean.

DORTSAL OZEANIKOAK ETA FAILA ERALDATZAILEAK

SUBDUKZIOA ETA PLAKA-ERTZ SUNTSITZAILEAK

PROSEZUA --> azkarra

Subdukzio-eremuetan --> litosfera ozeanikoa goi-mantuan hondoratu, eta Lurraren gainazaletik desagertzen da.

PLAKA-ERTZ SUNTSITZAILE

SUBDUKZIOA: Plaka ozeaniko bat --> litosfera azpiko mantuan hondoratzeko prosezuari deritzo

PLAKA LITOSFERIKOAK

LITOSFERA MOTAK (lurrazala mantuan hondoratzeko)

LITOSFERA KONTINENTALA

Ezin da hondoratu mantuan, granitoaren dentsitatea nabarmen txikiagoa mantuarena baino.

LITOSFERA OZEANIKOA

Basaltozko lurrazalak eta mantuaren lehen kilometroak osatu, mantuan hondoratzeko behar adina --> dentsoa

Hainbat behaketak litosferaren higidurari buruz

ALFRED WENEGER

Kontinenteen jitoaren teoria

Lehen teoria mobilista

Lau froga

Froga geologiko

Froga paleontologiko

Froga paleoklimatiko

Froga geografiko

Kontinenten ertzen artean kontzidentzia nabarmendu

PANGEA: superkontinentea