Części mowy
odmienne
zaimek: rzeczowny, przymiotny i liczebny
zastępuje w zdaniu inne wyrazy, np. on, ktoś, my, wy, ten, tamten, tyle
odpowiadają na pytania części mowy, którą zastępują
odmienia się tak, jak części mowy, które zastępuje
liczebnik
jeden, pierwszy
odpowiada na pytania: ile? który z kolei?
liczebniki główne, porządkowe i nieokreślone odmieniają się przez przypadki i rodzaje
niektóre liczebniki porządkowe odmieniają się przez liczby (np. pierwszy-pierwsi)
przymiotnik
np. ładny, duży, metalowy
odpowiada na pytania: jaki? jaka? jakie? który? która? które?
odmienny przez: przypadki, liczby i rodzaje. Większość z nich stopniuje się
rzeczownik
np. mężczyzna, kot, pogoda
odpowiada na pytania: kto? co?
odmienny przez: przypadki i liczby. Posiada swój rodzaj
przypadki: Mianownik, Dopełniacz, Celownik, Biernik, Narzędnik, Miejscownik, Wołacz
liczby: pojedyncza, mnoga
czasownik
występuje w formie osobowej (np. pisał) i nieosobowej (bezokolicznik; forma zakończona na -no i -to; forma z "się", np. mówi się; imiesłowy
odpowiada na pytania: co robi? co się z nim dzieje?
odmienny przez: liczby, rodzaje, strony, czasy, tryby, aspekty
aspekty: dokonany i niedokonany
tryby: oznajmujący, przypuszczający i rozkazujący
czasy: przeszły (dokonany i niedokonany),
teraźniejszy
przyszły (prosty i złożony)
strony: czynna, bierna, zwrotna
rodzaje: męski, żeński, nijaki (w l. poj.)
męskoosobowy, niemęskoosobowy (w l. mn.)
liczby: pojedyncza, mnoga
nieodmienne
partykuła
np. li, czy, no, -że, niech, by, nie, chyba. czyż
jej funkcja to wzmacnianie i modyfikowanie (zmienianie) znaczenia innych wyrazów lub zdań
wykrzyknik
np. och, hej, halo, ej
wyraża uczucia, emocje lub służy wezwaniu kogoś
zaimek przysłowny
np. jak, tak, gdzie, gdzieś, tam
odpowiada na takie same pytania, jak przysłówek
spójnik
np. i, lub, oraz, albo
łączy wyrazy lub zdania
przyimek
np. w, z, o, na
z rzeczownikiem tworzy wyrażenie przyimkowe
łączy się z innymi częściami mowy
określa relacje przestrzenne i czasowe
przysłówek
niektóre przysłówki się stopniują, np. źle-gorzej-najgorzej
np. źle, wczoraj
odpowiada na pytania; jak? gdzie? kiedy?
