FEUDALISMOAREN SORRERA
GIZARTE FEUDALA
NEKAZARIAK (LABORATORES)
Biztanleriaren gehienak ziren, eta ez zuten pribilegiorik. Beraiek nekazaritzan ta abeltzaintzan aritzen ziren. Nekazari askeak ere baziren baina oso zaila zen nekazari horiek aurkitzea.
ELIZGIZONAK (ORATORES)
Bizimoduaren arabera veste bi klero mota zeuden;
klero sekularra: gizartean nahastutak zeuden eta apespikuak edo apaizak.
Klero erregeladuna: monasterio itxietan bizi ziren eta erregela bateri jarraitzen zioten.
Bi klero mota zeuden;
Behe kleroa: nekazariak ziren, monje xumeak eta landa eremuetako erretoreak.
Goi kleroa: nobleziakoak ziren, kide horiek monasterioetan bizi ziren abadeak eta apezpikuakziren.
NOBLEAK (BELLATORES)
Bi noblezia mota zeuden;
Behe noblezia: goi nobleziaren kideen zerbitzura zeuden.
Goi noblezia: oso boteretsua zen, lur boteretsuak zituzten eta erresumako erabakietan parte hartzea ahal zuten.
EZ PRIBILEGIODUNAK
Nekazariak egiten zutenarekin gizarte mantentzen zuten.
PRIBILEGIODUNAK
Eizgizonak gizartea zaintzen zuten, otoitz egiten bidez.
Nobleak gizartea babesteko ardura zuten, borrokak eta gerrak egiten bidez.
Erregea gizarte piramidearen gailurrean zegoen.
HIRU ORDENAK:
JOPUAK
Jaun baten jopuak ziren;
Elizgizon batena, elizaren lurretan.
Noble batena, jaurerri batean.
Errege batena,erregeen lurretan.
Feudoetan lan egiten zuten.
BASAILUAK
Goi nobleziako kideak erregearen basailua egiten ziren.
Erregea feudoa ematen dioenean basailua jaun feudala bihurtzen da, basailutza itun feudalaren bidez.
ERREGEA
Haiek nobleei ematen diote feudoa.
Erregea hrreman pertsonalen gailurrean dago.
GAZTELU FEUDALA
Arma patioak ere zeuden. Harreziz barruko eremua irekia zegoen.
Harresiak eta dorreak zeuden gunea babesteko , eta inguruan lubanarro bat zegoen eta zubi altxagarri bat ere zegoen.
Omenaldiaren dorrean gela garrantzitsuenak zeuden. Han jaun feudalaren gelak zeuden.
Gaztelu feudaletan jaun feudala eta bere familiarekin bizi zen, zaldunak eta zerbitzariak ere bai han bertan bizi ziren. Lurralde osoa ikusteko gazteluan lurraren goragune batean egoten zen.
JAUN FEUDALAREN PRIBILEGIOAK
Jaun eskubideak
Monopolio ekonomikoak zituzten:
Nekazarien jarduerengatik kobratzea. Hauek ziren haien arteko nabarmenak:
Isunak kobratzea
Ez zituzten zergak ordaintzen; haientzako biltzen zituzten, feudoaren barruan.
Ez zituzten feudoetako lurrak lantzen; nekazariek egiten zuten lan hori.
Eskubide jurisdikzionalak
Nobleen auzitegi batek baino ezin zituen epaitu.
Haiek baino ezin zuten justizia banatu beren feudoetan.
Epaiketetan jarritako isun ekonomikoen zati bat jasotzen zuten.
Oinordetza bidezko feudoak
BASAILUTZA ITUN FEUDALA
Feudoa Omenaldiaren zeremonian ematen zitzaion nobleari.
Erregea nobleari feudoa ematen dio eta noblea han bizi egiten du bere familiarekin.
Erregea noblearekin itunak egiten zuen.
EZAUGARRIAK
3- Nekazaria eta abeltzaintza jarduera ekonomiko nagusienak bihurtu ziren, eta nobleak uztaren zati handi bat eraman egiten zituzten.
2- Nobleak eta elizgizonak talde itxietan bizi zuten. Eta ez zuten zergarik ordainzen.
1- Errege-erregina ahulduta geratu ziren nobleei esker, noblea lurrak eta boterea jasotzen hasi zirelako.
SISTEMA FEUDALA
Sistema sozial, ekonomiko eta politikoa zen.
Mendebaldeko europan sortu.
IX. mendean sortu.
