I mellomalderen i Spania og Baskerland var det store samfunnsendringar og maktkampar. Al-Andalus, dominert av muslimske herskarar, var ein viktig del av denne perioden fram til dei kristne tok Granada i 1492.
ERDI AROA ESPAINIAN ETA EUSKADIN.
NAFARROKO ERRESUMA.
Antso III.a Nagusia izan zen Iruñeko errege. Esaten zioten nagusialurralde kristaugehienak menderatu zituelako: Aragoitik Gaztelarainokoak. Antso III.ak, hil bainolehen seme-alabenartean banatu zuen erresuma, eta lehenengo aldiz, Gaztelak eta Aragoik erresuma izendapena lortu zuten. Une horretatik aurrera, lurrak konkistatu zituzten, eta ondorioz, Nafarroa mugarik gabe geratu zen islamaz batesteko.
EUSKADI ERDI AROAN.
HIRIBILDUEN SORRERA
hiribildu izeneko biztanleguneak sortu zituzten. Lehen hiribilduak XII. mendekoak dira. Gipuzkoan 25 hiriburu sortu ziren, Araban 23, eta Bizkaian 21. Arrazoiak auek izan ziren:
politikoeta militarrak.
Ekonomikoak
ERDI AROAREN ASIERA
Baskoiak Mendebaldeko Pirinioen bi aldetan eta Euskal Mendietako haranetan bizi ziren. Baskoin ondoan frankoak etabisigodoak bizi ziren. Baskoinako Dukerriasortu zen. Musulmanek Iberiar penintsula inbaditu zutenean, Errodrigo errege bisigodoa Iruñerrian zegoen baskoien aurka borrokatzen.
ASTAPENAK.
Musulmanen kinkistan, zenbait noble hispaniar-bisigodo iparraldeko mendietara joan ziren. 722. urtean, musulmanak Picos de Europa mendietan sartzen saiatu ziren, baina kristauekez zieten utzi. Borroka horri Covadongako Gudua esaten diete. Errekonkistaren jatorritzat jo zuten. Kristauen burua Pelaio, Oviedo hiriburua.
Asturiasko Erresuma sendotu egin zen Dueroko lurrak suntsitu eta bertako biztan leak iparraldera eraman baitzuten. Ekialdeko mugan finkatu zen Gaztelako Konderria.
AL-ANDALUSEN SORRERA.
Errege bisigodoa musulmanen konkista gelditzera joan zen, baina borroka bakarra nahikoa izan zen errege hura garaitzeko.
AL-ANDALUSEN HISTORIA.
Al Andalusen historiak, musulmanek Erdi Aroan mendean izandako penintsulako lurraldearen historiak1942an kristauek Granada konkistatu zuten arte.
