por maider cantabrana santos hace 10 años
1920
Hezkuntza-premia bereziak eta/edo berariazkoak dituzten ikasleek jasotzen duten erantzuna oso zatikatua da eta ez dago behar bezala antolatuta. Espezialistarengana edo terapeutarengana bidali ohi dira, eta testuingurutik kanpo eta banaka jaso ohi dute laguntza. Gutxitan egoten dira bi langile gela berean hezkuntza bien artean emateko. Baztertuak izateko arriskuan dauden ikasleek zailtasunak izaten dituzte hezkuntza-etapa batetik bestera igarotzeko. Inklusioa gauzatzeko aukera handiak ematen dituzten espazioetan arreta gutxi jartzen da (jolastokiak, jangelak, eskolaz kanpoko jarduerak...) irakaslerik ez dagoenean.
Irakasleek gutxi eskatzen diete hezkuntza-premia bereziak dituzten ikasleei, iritsi berriei eta gutxiengo etnikoetako ikasleei. Elkarlana/lankidetza bultzatzen duten egiturak eta/edo metodologiak ez dira behar adina erabiltzen ikasgeletan. Hezkuntzako profesionalek (irakasleek eta irakasle ez direnek) ez dute ohitura handirik elkarlanean aritzeko. Prestakuntza espezifikoa behar da gure ikastetxeetako ikasle batzuen profilekin esku hartu ahal izateko: adoptatuekin, familia desegituratuekin, etorkinekin... Langile batzuek ez dute ezer asko espero ikasteko zailtasunak dituzten ikasleengandik, eta horien jardueretan eta emaitzetan eragiten du horrek. Irizpide garbiak falta dira ikasle batzuen eskola- ibilbidearen inguruan, eta Lehen Hezkuntzatik Bigarren Hezkuntzara eta lanak ikasteko gelara igarotzeko orduan. Batzuetan, ez dago elkar-ulertzerik, enpatiarik edo harremanik familien eta langileen artean, eta hezkuntza-erantzun egoki bat ematea eragozten du horrek. Zailtasunetan edo urritasunetan oinarrituta landu ohi da ikasleen inklusioa.
Badaude metodologiak talde heterogeneoetan lana sustatzeko. Hezkuntza-laguntza eta -errefortzua ematea ikasgela arruntetan bi langileren eskutik. Proiektuen bidezko metodologiak, eskola-ordutegia zatikatzen ez dutenak. Hezkuntza-plangintzaren bidez eskolaz kanpoko denbora eta lana planifikatzea. Ikastetxe batzuek harrera-planak eta igarobiderako norbanako planak dituzte, hezkuntza- eta gizarte- inklusioa errazten dutenak.
Hezkuntza-proiektuek lehentasuna ematea ikasle guztiek arrakasta izateari. Irakasle-talde batzuk bat datoz ikasleen arrakastan sinestean datzan planteamendu metodologikoarekin. Hezkuntza-premia bereziak dituzten ikasle asko eskolatzen dira hezkuntza-sisteman. Ikasle horietako askok derrigorrezko hezkuntza-etapak betetzen dituzte, bai eta derrigorrezkoak ez diren hezkuntza- etapak ere. Ikasgeletan metodologia inklusiboa —hots, elkarlanaren eta talde-lanaren bidezko ikaskuntza— erabiltzearen aldeko apustua egin duten ikastetxeek esperientzia onak dituzte.
Irakasleek batera lan egiten dute beren ikasleen curriculumaren egokitzapen indibidualak (CEI) egiteko; horri esker, ikasleak gai dira ikasgelan proposatzen diren ikaskuntza-egoeretan parte hartzeko. Pixkanaka, hobetzen ari dira ikastetxeen irisgarritasun fisikoa eta garraio egokitua. Eskola 2.0 azpiegiturak eta programak ikasle guztiek gelan parte hartzea errazten dute. Ikastetxeetako proiektu batzuek kontuan hartzen dute genero-ikuspegia aniztasunarekiko arretan. Ikastetxe batzuetako proiektuek lehentasuna ematen diote ikasle guztiek arrakasta izateari, modu inklusiboan, gelan bertan beharrei erantzunez eta komunitate osoaren parte-hartzearekin.
Curriculumaren egokitzapen indibiduala (CEI) administrazio-espediente huts bilakatzeko ohitura dago. Curriculumaren egokitzapen batzuk ez dira gelako egitasmoan sartzen. Batzuetan, curriculumaren egokitzapenak ez dira egokitzen eguneroko jardunera. Familiek ez dute asko laguntzen curriculumaren egokitzapenen jarraipena egiten. Curriculumak egokitzeko lana espezialisten (PT...) esku utzi ohi da, eta, batzuetan, tutorea ez da asko inplikatzen.
Curriculumak hobeki egokitzen eta malgutzen dira, eta tresna pedagogiko erabilgarria da hori. Prestakuntza-ikastaroak eta lan-mintegiak egiten ditugu curriculumak egokitzeko.
Ikasle guztiek hezkuntzan sartzeko eta horrekin jarraitzeko aukera izango dutela bermatu behar da, eta kalitatezko hezkuntza‐sistema bat eskaini, aukera‐berdintasunean oinarritutakoa.
5. Ikasteko aukera errealak ematea gizartetik baztertuak izateko arrisku handiena duten kolektiboei.
4. Haurren eta esku‐hartzearen beharrak garaiz balioestea.
3. Irakasle guztiak, gainerako langileak eta familiak inplikatza.
2. Eskola‐esparru arruntetik jardutea.
1. Ikasle bakoitzaren beharretara egokitzea.
Zer egingo dugu jarduera inklusiboa gauzatzeko? Ikasle-giroa eta estrategia metodologia.
XEDEA: Irakasletza eta laguntza-sistema uztartu egiten dira geletan ikaskuntza eta partaidetzarako trabak gainditzeko.
Ziurtatu nahi da ikasgelako eta baita ere honez kanpoko jarduerek ikasle guztien partaidetza eragiten dutela .
Langileek ikastetxearen eta tokiko komunitateen baliabideak mobilizatzen dituzte guztion ikaskuntza aktiboari eusteko.
Ikastetxeetan praktika inklusiboak garatzeko, irakasleek gogoeta bateratua egin beharko dute, eta,
ikasgela abiapuntu hartuta, honako oinarrizko hiru alderdi hauek azpimarratuko
dituzte: inguru inklusibo batean zerk funtzionatzen duen eta zerk ez aztertu behar da, nola eta zergatik funtzionatzen duen jakin behar dugu; hau da, inklusioa gertatzeko zer baldintza egon behar diren jakin behar dugu.
g) Ikasgelak beste modu batean antolatzea, ikasleen autonomia eta elkarlana sustatzeko.
f) Proiektu zabalak eta malguak egitea, irakasleek proiektu horietan parte hartzea ekarriko dutenak.
e) Aurretiko ezagutzak erabiltzea ikasgelako jarduerei eta lanari zentzua emateko.
d) Ikasleak motibatzea eta haien beharrei buruz gogoeta egitea.
c) Espazioak eta denbora nola erabiltzen diren aztertzea, eta helburuak kontuan hartuta berrantolatzea.
b) Curriculumaren edukiak eta ikasgelako jarduerak berrikustea.
a) Ikastetxeko ikasleen aniztasunaz jabetzea.
Nola antolatuko dugu politika inklusiboa? Hezitzailea, ikasle eta laguntzaren antolaketa.
XEDEA: Ziurtatu nahi da inklusioa hezkuntza prozesuaren bihotzean egotea, politika eta antolaketa-egitura guztiak zipriztinduz, ikasle guztien ikasketa eta partaidetza hobetu dadin.
Testuinguru honetan, laguntzatzat jotzen dira hezkuntza-zentroak ikasleen aniztasuna zaintzeko gaitasuna handitzen duten jarduera guztiak.
Ikastetxeetako politika inklusiboen helburua guztiontzako eskola egituratzea da, bai eta baliabideak behar bezala antolatzea ere, aniztasunarekiko arreta bermatzeko.
i)Ikastetxe batek ikasleen aniztasunari erantzuteko egiten dituen ekimen guztiei egiten die erreferentzia laguntza pedagogikoak. Irakasleek eta familiek ikastetxeko eta komunitateko baliabideak erabili behar dituzte ikasle guztien ikaskuntza bultzatzeko.
h)Irakasle‐talde egonkorrak sustatzea proiektu inklusiboak lantzea errazagoa izan dadin.
g)Curriculuma egitean kontua hartu beharreko neurriekin eta laguntza pedagogikoarekin lotzea aniztasunarekiko arreta.
f)Ikastetxeen ikasketa‐proiektuak lantzea, eskola‐ curriculumeko gaitasunen ikuspegia ardatz hartuta.
e)Hezkuntza‐etapa batetik bestera igarotzeko bidea erraztea, Lehen Hezkuntzatik Bigarren Hezkuntzara batez ere, ez dadin hausturarik edo zatikatzerik egon, irizpideak eta baldintzan partekatu ahal izateko, eta bi etapen arteko kultura profesionalak elkarren artean hurbiltzeko.
d)Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak lehenetsitako arloetan ikuspegi inklusiboa txertatu behar da, hezkuntza‐ sistemako maila guztietan.
c) Eskola ikasle guztientzat irisgarri izateko lan egin behar dugu.
b) Lege‐esparrua eta araudia egokitu behar dira, indarrean dagoen legegintza‐egoera eta ikastetxe bakoitzaren errealitatea kontuan hartuta.
a) Hezkuntza‐komunitateko kide guztiei eman behar zaie harrera, eta kide guztien (irakasleak, ikasleak, familiak...) parte‐hartzea sustatu behar da.
Zer lortu nahi dugu kultura inklusiboan? Balioak, filosofia, pentsaera.
XEDEA: Komunitate seguru, lankidetzazko eta estimulagarria sortzea norbanako bakoitza balioetsia izan dadin, hori baita ikasleek lorpen-mailarik handienak edukitzeko modua.
Irakasle, ikasle, eskola kontseiluko kide eta familia guztiek konpartitutako inklusio-balioak garatu nahi dira.
Ikastetxearen parte direla sentitu behar dute ikasleek. Ikastetxeak komunitate bat izan behar du; hau da, antolatutako testuinguru bat, ikasleei harrera egin eta hainbat motatako esperientzia aberasgarriak biziaraziko dizkiena. Ikasle bakoitza den bezala onartu eta tratatu behar da, eta, jakina, ikasle guztiek zuzenean
hartu behar dute parte komunitate horretan.
Inor baztertzen ez den eskola bat sortzeak aldaketa sakonak ekarriko ditu eskola-kulturan.
E) Irakasleek ikasle guzti-guztien gaitasunetan sinestea lortzea
D) Komunitateko kide guztien parte-hartzea bermatzea
C) Ikasle guztien ikaskuntza bermatzea
B) Eskolako oinarrizko elementuak berregituratzea aniztasunari erantzuteko
A) Berdintasuna, zuzentasuna eta justizia sustatzea
3- Ikasle bakoitzaren ezaugarriekiko instrukzioa: curriculum malgua.
2- Gelako arauak: gelakide bakoitzaren eskubideen komunikazioa.
1- Gelako filosofia: aniztasunak, gela indartzen du.
1990ean, UNESCOk nazioarteko foro bat egin zuten. Hezkuntzaren arloko jarraibideak ezarri zituzten eta inklusioaren ideia mahaigaineratu zuten lehenengo aldiz.
"Haur eta gazte guztiek hezkuntza jasoko dute dutela bermatzen du eskola inklusiboak; ez, ordea, edozein hezkuntza, kalitatezko hezkuntza baizik, guztiei aukera berak emango dizkiena."
Gizartean eta eskoletan eskolak gizartearen parte diren aldetik aniztasunari nola erantzun behar diogun zehazten du inklusio kontzeptua.
Hezkuntza.erantzunaren ardatza aldatzea dakar: eskola-inguru arrunta izan behar da ardatz, orain arte ikasleak besterik es baitziren kontuan hartzen.
Ikasle guztiek hezkuntza jasotzeko eskubidea dutela bermatu behar da eskola inklusiboan, eta hezkuntza-bereizkeria eta -bazterketa orodesagertu beharko dira.
Hainbat oztopo gainditu behar dira mundu guztiak hezkuntza jaso, eskolan parte hartu eta ikas ahal izateko kalitatezko hezkuntz bat eraikitzea, eta hori lortzea denon eskuetan dago.
Ikasle guztientzako kalitatezko hezkuntza bidezkoa eta justua eraikitzen laguntzeko konpromisoa eta jarrera dakartza hezkuntza inklusiboa. Haur eta gazte guztiekin du lotura. Inklusioa prozesu jarraitua da. Prozesu horren bidez, haur eta gazte guztiek, bazterketarik gabe, eskolara joan ahal izatea, eta eskolan parte hartzea eta arrakasta izatea lortu nahi da.
Eskola inklusiboa guztiontzat den kalitatezto eskola bat da, bazterketarik egiten ez duena. Ikasle guztiak beharrezkoak dira, bakoitzaren desberdintasunak irakaskuntza prozesua aberasten dutelako.
Hezkuntza honek, ume guztiak elkarrekin ikastea inplikatzen du haien egoera pertsonalak edo bereziak, eta egoera sozialak edo kulturalak kontuan izan gabe. Azken finean, eskola inklusiboek ez dituzte baldintzak ezartzen umeak aukeratzeko edo diskriminatzeko kontu jakin batengatik. Hemen, umeen hezkuntzaren eskubideak kontuan hartzen dira, guztiek partehartzeko aukera berdinak dituztelako. Ikasleek haien beharrizanetara egokitzen den hezkuntzabatez on egin dezakete eta ez bakarrik hezkuntza berezia behar duten umeak, baizik eta ikasle guztiek.
