ESKOLA INKLUSIBOAREN OINARRIAK

Lisää tämän kaltaisia

modulu lana 3

luonut aitor de la fuente

ESKOLA INKLUSIBOAREN OINARRIAK

PLAN ESTRATEGIKOA: INDARGUNEAK ETA AHULEZIAK

Inklusioa errazten eta oztopatzen duten jarduerak

Hezkuntza-premia bereziak eta/edo berariazkoak dituzten ikasleek jasotzen duten erantzuna oso zatikatua da eta ez dago behar bezala antolatuta. Espezialistarengana edo terapeutarengana bidali ohi dira, eta testuingurutik kanpo eta banaka jaso ohi dute laguntza. Gutxitan egoten dira bi langile gela berean hezkuntza bien artean emateko. Baztertuak izateko arriskuan dauden ikasleek zailtasunak izaten dituzte hezkuntza-etapa batetik bestera igarotzeko. Inklusioa gauzatzeko aukera handiak ematen dituzten espazioetan arreta gutxi jartzen da (jolastokiak, jangelak, eskolaz kanpoko jarduerak...) irakaslerik ez dagoenean.

Irakasleek gutxi eskatzen diete hezkuntza-premia bereziak dituzten ikasleei, iritsi berriei eta gutxiengo etnikoetako ikasleei. Elkarlana/lankidetza bultzatzen duten egiturak eta/edo metodologiak ez dira behar adina erabiltzen ikasgeletan. Hezkuntzako profesionalek (irakasleek eta irakasle ez direnek) ez dute ohitura handirik elkarlanean aritzeko. Prestakuntza espezifikoa behar da gure ikastetxeetako ikasle batzuen profilekin esku hartu ahal izateko: adoptatuekin, familia desegituratuekin, etorkinekin... Langile batzuek ez dute ezer asko espero ikasteko zailtasunak dituzten ikasleengandik, eta horien jardueretan eta emaitzetan eragiten du horrek. Irizpide garbiak falta dira ikasle batzuen eskola- ibilbidearen inguruan, eta Lehen Hezkuntzatik Bigarren Hezkuntzara eta lanak ikasteko gelara igarotzeko orduan. Batzuetan, ez dago elkar-ulertzerik, enpatiarik edo harremanik familien eta langileen artean, eta hezkuntza-erantzun egoki bat ematea eragozten du horrek. Zailtasunetan edo urritasunetan oinarrituta landu ohi da ikasleen inklusioa.

Badaude metodologiak talde heterogeneoetan lana sustatzeko. Hezkuntza-laguntza eta -errefortzua ematea ikasgela arruntetan bi langileren eskutik. Proiektuen bidezko metodologiak, eskola-ordutegia zatikatzen ez dutenak. Hezkuntza-plangintzaren bidez eskolaz kanpoko denbora eta lana planifikatzea. Ikastetxe batzuek harrera-planak eta igarobiderako norbanako planak dituzte, hezkuntza- eta gizarte- inklusioa errazten dutenak.

Hezkuntza-proiektuek lehentasuna ematea ikasle guztiek arrakasta izateari. Irakasle-talde batzuk bat datoz ikasleen arrakastan sinestean datzan planteamendu metodologikoarekin. Hezkuntza-premia bereziak dituzten ikasle asko eskolatzen dira hezkuntza-sisteman. Ikasle horietako askok derrigorrezko hezkuntza-etapak betetzen dituzte, bai eta derrigorrezkoak ez diren hezkuntza- etapak ere. Ikasgeletan metodologia inklusiboa —hots, elkarlanaren eta talde-lanaren bidezko ikaskuntza— erabiltzearen aldeko apustua egin duten ikastetxeek esperientzia onak dituzte.

Irakasleek batera lan egiten dute beren ikasleen curriculumaren egokitzapen indibidualak (CEI) egiteko; horri esker, ikasleak gai dira ikasgelan proposatzen diren ikaskuntza-egoeretan parte hartzeko. Pixkanaka, hobetzen ari dira ikastetxeen irisgarritasun fisikoa eta garraio egokitua. Eskola 2.0 azpiegiturak eta programak ikasle guztiek gelan parte hartzea errazten dute. Ikastetxeetako proiektu batzuek kontuan hartzen dute genero-ikuspegia aniztasunarekiko arretan. Ikastetxe batzuetako proiektuek lehentasuna ematen diote ikasle guztiek arrakasta izateari, modu inklusiboan, gelan bertan beharrei erantzunez eta komunitate osoaren parte-hartzearekin.

Curriculuma egokitzea

AHULEZIAK

Curriculumaren egokitzapen indibiduala (CEI) administrazio-espediente huts bilakatzeko ohitura dago. Curriculumaren egokitzapen batzuk ez dira gelako egitasmoan sartzen. Batzuetan, curriculumaren egokitzapenak ez dira egokitzen eguneroko jardunera. Familiek ez dute asko laguntzen curriculumaren egokitzapenen jarraipena egiten. Curriculumak egokitzeko lana espezialisten (PT...) esku utzi ohi da, eta, batzuetan, tutorea ez da asko inplikatzen.

INDARGUNEAK

Curriculumak hobeki egokitzen eta malgutzen dira, eta tresna pedagogiko erabilgarria da hori. Prestakuntza-ikastaroak eta lan-mintegiak egiten ditugu curriculumak egokitzeko.

EUSKAL ESKOLA INKLUSIBOAREN EGINKIZUNA ETA IKUSPEGIA

Ikuspegia (2016rako helburuak)

5. Giza baliabideak eta baliabide materialak emango  dira erabateko  inklusioa lortzeko eta ikasleek eskola‐arrakasta izateko. 

4. Familiek  modu  aktiboan  parte  hartuko  dute  hezkuntza‐ komunitatean, bakoitzak bere esparru  espezifikotik.  

3. Langileek  eta  eskolako  nahiz  eskolaz  kanpoko  laguntza‐ zerbitzuek tresnak izango dituzte ikasle guztiek ikasi eta parte har  dezaten.  Ikasleen  gaitasunetan  sinetsiko  dute,  eta  lan  egingo  dute ikasleek oinarrizko gaitasunak eta haien gaitasunekin bat  datozen helburuak lor ditzaten. 

2. Ikasle  guztiak,  eta  bazterketa  pairatzeko  aukera  gehien  dituztenak batez ere, eskolatzeko eta guztiek  ikasteko eta parte  hartzeko  aukera  ematen  duten  irizpideei  emango  zaie  lehentasuna  indarrean  dagoen  araudi  akademikoa  berrikusterakoan  eta arau berriak sortzerakoan. 

1. Hezkuntza‐sisteman  erantzukizun‐postuak  betetzen  dituztenek  protokoloak  eta  tresnak  izango  dituzte  erabakiak  inklusio‐ irizpideen  arabera  hartzeko,  eta  bereziki  ikastetxeetakoek,  espazio horietan gauzatzen baitira aldaketak.

Eginkizuna

3- Berdintasunean, zuzentasunean eta justizian  oinarritutako  kultura etiko bat sustatu behar da hezkuntzaren alorreko erabaki  eta jarduera guztietan. 

2- Balio inklusiboak landu behar dituzte irakasle,  ikasle, familia eta  komunitateko eta hezkuntza‐administrazioko eragile guztiek. 

1- Eraiki behar dugun eskola‐komunitateak  abegikorra, laguntzailea  eta bizigarria  izan behar du, eta ikasleen gaitasun eta ahalmen  guztiak balioetsi behar ditu.

EUSKAL ESKOLA INKLUSIBOA GARATZEKO HELBURUAK

Plan estrategikoan proposatzen diren heburu batzuk

6.‐ Hezkuntza‐sistemaren maila guztietan, ikasleei  ematen zaien  laguntza beste modu batean antolatzea  eta kudeatzea, eskola inklusiboaren printzipioak kontuan hartuta.

5.‐  Familiek  eta  komunitateak  ikastetxeetan  parte  hartzea  sustatzea, eta sareak sortzea eragileen eta  erakundeen lana berariaz eta sistematikoki koordinatzeko. 

4.‐ Ezagutza, ikerketa eta ebaluazio pedagogikoa  eskura jartzea;  izan ere, baliagarria da irakasleen  gaitasunak hobetzeko eta  praktika berritzaile, eraginkor eta inklusiboak garatzeko, hau da, kalitatezko hezkuntza  eskaintzeko. 

3.‐  Gizabanakoaren  gaitasunak  lantzeari  lehentasuna  ematea  ikasleak  eskola‐sisteman  sartzen  direnean  eta  hezkuntza‐ etapa batetik bestera igarotzerakoan, ikasle guztiek arrakasta  lortu ahal izateko. 

2.‐  Ikastetxeak  aldaketa‐eragile  bihurtzea  hezkuntza‐  eta  curriculum‐proiektuen  bidez,  eta  ikasgelako  jarduerak  prestatzerakoan inklusio‐ikuspegia kontuan hartzea. 

1.‐  Kultura,  politika  eta  jarduera  inklusiboak  sustatzea  euskal  hezkuntza‐sistemaren arlo guztietan, administraziotik hasi eta  ikasgeletara arte. 

Bi helburu nagusi

2- Eskolan eta gizartean esku hartzeko irizpideak  egokitzea,  norbanakoaren  garapena  berma  dadin  eta  ikasle  guztiek  eskola‐arrakasta izan dezaten.

1-  Euskal eskoletan  dagoen  aniztasunari,  hots,  ikasleen  eta  egoeren  aniztasunari erantzutea.

INTEGRAZIOA ETA ESKOLA INKLUSIBOAREN DESBERDINTASUNAK

INKLUSIBOA

5- Hezkuntzaren atal guztien diseinua, ikasleen dibertsitate osoa kontutan har dezan.

4- Curriculum inklusiboa ikasle guztientzako, adaptazioak inplizituki.

3- Modelo soziokomunitarioa.

2- Heterogenitatea normaltzat hartzen da.

1- Hezkuntza sistema izango da ikasle bakoitzari egokitu behar zaiona.

INTEGRAZIOA

5- Aurretiko segregazioa, sisteman sartzean adaptazioa.

4- Desberdintasunak gainditzeko curriculum-aren adaptazioa.

3- Behar bereziak dituzten ikasleetan zentratzen da.

2- Behar bereziak dituzten ikaslearen bizitzaren normalizazioa.

1- Ikasleak sistemara egokitu behar dira.

INFORMAZIO GEHIGARRIA

HEZKUNTZA BEREZIA BEHAR DUTEN IKASLEAK

Desberdintasun sozialeko egoeran dauden ikasleak

Eskolako ibilbide edo baldintza pertsonal bereziak dituzten ikasleak

Hezkuntza-sisteman ohi baino beranduago sartu diren ikasleak

Gaitasun handiko ikasleak

Ikasteko zailtasunak dituzten ikasleak

Hezkuntza premia bereziak dituzten ikasleak

BIDEOAK

POR CUATRO ESQUINITAS DE NADA

CUERDAS

ESKOLA INKLUSIBOA

"Todos somos diferentes"

Eskola inklusiboari buruz hutz egiten dugunean, zertaz ari gara?

ESKOLA INKLUSIBOAREN ABANTAILAK

ZER LEHENTASUNA DITUEN ESKOLA INKLUSIBOAK?

Ikasle guztiek  hezkuntzan  sartzeko  eta  horrekin  jarraitzeko  aukera  izango  dutela  bermatu  behar  da,  eta  kalitatezko  hezkuntza‐sistema  bat  eskaini,  aukera‐berdintasunean  oinarritutakoa.

Lehentasunak

5.  Ikasteko  aukera  errealak  ematea  gizartetik  baztertuak  izateko arrisku handiena duten kolektiboei.

4.  Haurren  eta  esku‐hartzearen  beharrak  garaiz  balioestea. 

3. Irakasle guztiak, gainerako langileak eta familiak inplikatza. 

2. Eskola‐esparru arruntetik jardutea. 

1.  Ikasle  bakoitzaren  beharretara  egokitzea.

ZER EGIN BEHAR DUGUN ESKOLA INKLUSIBOA EGITURATZEKO? (hezkuntza inklusiboaren dimentsioak)

Jarduera inklusiboak sortu

Zer egingo dugu jarduera inklusiboa gauzatzeko? Ikasle-giroa eta estrategia metodologia.

XEDEA: Irakasletza eta laguntza-sistema uztartu egiten dira geletan ikaskuntza eta partaidetzarako trabak gainditzeko.

Ziurtatu nahi da ikasgelako eta baita ere honez kanpoko jarduerek ikasle guztien partaidetza eragiten dutela .

Langileek ikastetxearen eta tokiko komunitateen baliabideak mobilizatzen dituzte guztion ikaskuntza aktiboari eusteko.

Ikastetxeetan praktika inklusiboak garatzeko, irakasleek gogoeta  bateratua egin beharko dute, eta,

 ikasgela abiapuntu hartuta, honako  oinarrizko hiru alderdi hauek azpimarratuko 

dituzte: inguru inklusibo  batean zerk funtzionatzen duen eta zerk ez aztertu behar da, nola eta  zergatik  funtzionatzen  duen  jakin  behar  dugu;  hau  da,  inklusioa  gertatzeko zer baldintza egon behar diren jakin behar dugu. 

Benetan ikastetxe inklusiboa izateko, honako ezaugarri hauek beharrezkoak dira:

g) Ikasgelak beste modu batean antolatzea, ikasleen  autonomia  eta elkarlana sustatzeko. 

f) Proiektu  zabalak  eta  malguak  egitea,  irakasleek  proiektu  horietan parte hartzea ekarriko dutenak. 

e) Aurretiko ezagutzak erabiltzea ikasgelako jarduerei  eta lanari  zentzua emateko.

d) Ikasleak motibatzea eta haien beharrei buruz  gogoeta egitea. 

c) Espazioak eta denbora nola erabiltzen diren  aztertzea, eta  helburuak kontuan hartuta  berrantolatzea. 

b) Curriculumaren edukiak eta ikasgelako jarduerak  berrikustea. 

a) Ikastetxeko ikasleen aniztasunaz jabetzea. 

Politika inklusiboak sortu

Nola antolatuko dugu politika inklusiboa? Hezitzailea, ikasle eta laguntzaren antolaketa.

XEDEA: Ziurtatu nahi da inklusioa hezkuntza prozesuaren bihotzean egotea, politika eta antolaketa-egitura guztiak zipriztinduz, ikasle guztien ikasketa eta partaidetza hobetu dadin.

Testuinguru honetan, laguntzatzat jotzen dira hezkuntza-zentroak ikasleen aniztasuna zaintzeko gaitasuna handitzen duten jarduera guztiak.

Ikastetxeetako politika inklusiboen helburua guztiontzako eskola  egituratzea  da,  bai  eta  baliabideak  behar  bezala  antolatzea  ere,  aniztasunarekiko arreta bermatzeko.

Honako hauek landu behar dira

i)Ikastetxe  batek  ikasleen  aniztasunari  erantzuteko  egiten  dituen  ekimen  guztiei  egiten  die  erreferentzia  laguntza  pedagogikoak.  Irakasleek  eta  familiek  ikastetxeko  eta  komunitateko baliabideak erabili behar dituzte ikasle guztien  ikaskuntza bultzatzeko. 

h)Irakasle‐talde  egonkorrak  sustatzea  proiektu  inklusiboak  lantzea errazagoa izan dadin. 

g)Curriculuma egitean kontua hartu beharreko  neurriekin eta  laguntza pedagogikoarekin lotzea aniztasunarekiko arreta. 

f)Ikastetxeen  ikasketa‐proiektuak  lantzea,  eskola‐ curriculumeko gaitasunen ikuspegia ardatz hartuta. 

e)Hezkuntza‐etapa batetik bestera igarotzeko bidea  erraztea, Lehen  Hezkuntzatik  Bigarren  Hezkuntzara  batez  ere,  ez  dadin  hausturarik  edo  zatikatzerik  egon,  irizpideak  eta  baldintzan  partekatu  ahal  izateko,  eta  bi  etapen  arteko  kultura profesionalak elkarren artean hurbiltzeko. 

d)Hezkuntza,  Unibertsitate  eta  Ikerketa  Sailak  lehenetsitako  arloetan ikuspegi inklusiboa  txertatu behar da, hezkuntza‐ sistemako  maila  guztietan.

c) Eskola  ikasle  guztientzat  irisgarri  izateko  lan  egin  behar  dugu. 

b) Lege‐esparrua  eta  araudia  egokitu  behar  dira,  indarrean  dagoen  legegintza‐egoera  eta  ikastetxe  bakoitzaren  errealitatea kontuan hartuta.

a) Hezkuntza‐komunitateko  kide  guztiei  eman  behar  zaie  harrera,  eta  kide  guztien  (irakasleak,  ikasleak,  familiak...)  parte‐hartzea sustatu behar da. 

Kultura inklusiboak sortu

Zer lortu nahi dugu kultura inklusiboan? Balioak, filosofia, pentsaera.

XEDEA: Komunitate seguru, lankidetzazko eta estimulagarria sortzea norbanako bakoitza balioetsia izan dadin, hori baita ikasleek lorpen-mailarik handienak edukitzeko modua.

Irakasle, ikasle, eskola kontseiluko kide eta familia guztiek konpartitutako inklusio-balioak garatu nahi dira.

Ikastetxearen  parte  direla  sentitu  behar  dute  ikasleek.  Ikastetxeak  komunitate  bat  izan  behar  du; hau  da,  antolatutako  testuinguru bat, ikasleei harrera egin eta hainbat motatako esperientzia  aberasgarriak biziaraziko dizkiena. Ikasle bakoitza den bezala onartu eta  tratatu behar da, eta, jakina, ikasle guztiek zuzenean

hartu behar dute  parte komunitate horretan. 

Inor baztertzen ez den eskola bat sortzeak aldaketa sakonak ekarriko ditu eskola-kulturan.

Gaiak

E) Irakasleek ikasle guzti-guztien gaitasunetan sinestea lortzea

D) Komunitateko kide guztien parte-hartzea bermatzea

C) Ikasle guztien ikaskuntza bermatzea

B) Eskolako oinarrizko elementuak berregituratzea aniztasunari erantzuteko

A) Berdintasuna, zuzentasuna eta justizia sustatzea

INKLUSIBOA

Gela barruko laguntza

5- Malgutasuna

4- Ezberdintasun indibidualen ulerpena sustatu

3- Autorizazioa

2- Gelaren egokitzapena

1- Laguntza sare naturalaren sorkuntza

Gela inklusiboaren ezaugarriak

Stainback (1992). Ezaugarri hauek deskribatzen ditu

3- Ikasle bakoitzaren ezaugarriekiko instrukzioa: curriculum malgua.

2- Gelako arauak: gelakide bakoitzaren eskubideen komunikazioa.

1- Gelako filosofia: aniztasunak, gela indartzen du.

HEZKUNTZA INKLUSIBOAREN PRINTZIPIOAK

5- Gurasoen parte-hartzea

4- Irakasleentzat laguntza

3- Irakaskuntza eta ikaskuntza interaktiboa

2- Curriculum zabalagoa ezartzea

1- Dibertsitatea hartzen duten ikasgelak

Zergatik da eraginkorra hezkuntza inklusiboa?

3- Ikaskuntza kooperatiboa: ikasle bakoitza bere ikaskideen aurrerakuntzetatik onura ateratzen du.

2- Lidergo pedagogikoa: zuzenbide taldearen jarrera irakaslegoaren inplikazioan duen eragina.

1- Irakaskuntza kolaboratiboaren errendimendua hobetzen da.

ZER DIO INKLUSIBOA

4- Pertsona baten desberdintasunak, bere ezaugarrietako batzuk besterik ez dira izango.

3- “Lo normal es que seamos diferentes”

2- Aniztasuna zerbait aberasgarri eta positibo moduan hartzen du, eta ez konpondu beharreko zerbait bezala.

1- Denok dugu eskubidea eskolara joateko, eta hau gure ezaugarri eta premiei egokitu behar da.

ZER DA ESKOLA INKLUSIBOA?

1990 UNESCO

1990ean, UNESCOk nazioarteko foro bat egin zuten. Hezkuntzaren arloko jarraibideak ezarri zituzten eta inklusioaren ideia mahaigaineratu zuten lehenengo aldiz.

Zenbait egilearen definizioa

"Haur eta gazte guztiek hezkuntza jasoko dute dutela bermatzen du eskola inklusiboak; ez, ordea, edozein hezkuntza, kalitatezko hezkuntza baizik, guztiei aukera berak emango dizkiena."

Echeita eta Dukena (2008)

Booth eta Dysonena (2006)

Ainscow

Baldintzak

10-Ikasgela barruan laguntza antolatu eta jaso behar  dugu, ikasle bakoitzaren eta guztien beharrei erantzuteko.  

9-Kontuan hartu behar dugu proiektu hori beharrezkoa  dela  gizarte inklusibo bat eraiki nahi badugu. 

8-Ikastetxeek eta bertako komunitateek elkarri  lagundu behar  diote. 

7-Ikasleen aniztasuna balioetsi behar dugu, eta pertsona guztiei lagundu behar diegu ikasten.

6- Hobekuntza‐planak  gertu  izan  behar  ditugu  eskola‐ instituzioarentzat,  irakasleentzat  eta  ikasleentzat,  inklusiorako bidean aurrera egiteko. 

5-Ikasle guzti guztiak bultzatu behar ditugu ikastera eta  parte  hartzera.

4-Oztopoak gainditzeko konpromisoa hartu behar  dugu.

3- Pertsona bakoitzaren behar sozialei eta hezkuntza‐beharrei  erantzun behar die. 

2- Eraiki  behar  dugun  eskola komunitateak  abegikorra,  laguntzailea  eta  bizigarria  izan  behar  du.

1-Ikasleen aniztasuna aintzat hartzeko  hezkuntza‐egitasmo bat  izan behar du.

Kontzeptua

Gizartean eta eskoletan eskolak gizartearen parte diren aldetik aniztasunari nola erantzun behar diogun zehazten du inklusio kontzeptua.

Hezkuntza.erantzunaren ardatza aldatzea dakar: eskola-inguru arrunta izan behar da ardatz, orain arte ikasleak besterik es baitziren kontuan hartzen.

Helburua

Ikasle guztiek hezkuntza jasotzeko eskubidea dutela bermatu behar da eskola inklusiboan, eta hezkuntza-bereizkeria eta -bazterketa orodesagertu beharko dira.

Hainbat oztopo gainditu behar dira mundu guztiak hezkuntza jaso, eskolan parte hartu eta ikas ahal izateko kalitatezko hezkuntz bat eraikitzea, eta hori lortzea denon eskuetan dago.

Definizioa

Ikasle guztientzako kalitatezko hezkuntza bidezkoa eta justua eraikitzen laguntzeko konpromisoa eta jarrera dakartza hezkuntza inklusiboa. Haur eta gazte guztiekin du lotura. Inklusioa prozesu jarraitua da. Prozesu horren bidez, haur eta gazte guztiek, bazterketarik gabe, eskolara joan ahal izatea, eta eskolan parte hartzea eta arrakasta izatea lortu nahi da.

Eskola inklusiboa guztiontzat den kalitatezto eskola bat da, bazterketarik egiten ez duena. Ikasle guztiak beharrezkoak dira, bakoitzaren desberdintasunak irakaskuntza prozesua aberasten dutelako.

Hezkuntza honek, ume guztiak elkarrekin ikastea inplikatzen du haien egoera pertsonalak edo bereziak, eta egoera sozialak edo kulturalak kontuan izan gabe. Azken finean, eskola inklusiboek ez dituzte baldintzak ezartzen umeak aukeratzeko edo diskriminatzeko kontu jakin batengatik. Hemen, umeen hezkuntzaren eskubideak kontuan hartzen dira, guztiek partehartzeko aukera berdinak dituztelako. Ikasleek haien beharrizanetara egokitzen den hezkuntzabatez on egin dezakete eta ez bakarrik hezkuntza berezia behar duten umeak, baizik eta ikasle guztiek.