Categorías: Todo

por Alvaro Moya hace 8 meses

323

Foralitatea

Perdebatan antara kaum absolutis dan liberal menjadi sorotan utama, terutama dalam konteks ketidaksetujuan kaum liberal terhadap foru, atau hak-hak istimewa, karena dianggap tidak sesuai dengan kepentingan mereka.

Foralitatea

HIRUGARREN GERRA KARLISTA

1876: Foruen indargabetzea

Kontzertu ekonomikoa: Euskal diputazioek zergak biltzen dituzte.
Kupo: Diputazioek Estatuari ordaintzen dioten diru-kantitatea emandako zerbitzuengatik.

LIBERALISMOA: hiriak eta kostaldea (portuak) KARLISMOA: herri-eskualdeak

Karlismoaren partehartzaileak: herrien noblezia txikia eta nekazariak (foru-salbuespenekin lagundurik)

Foru arazoa: Liberalek EZ zituzten Foruak onartzen (euren interesak defendatzen ez zituztelako)

Barruko aduanak (zerga bikoitza)

Batzar Nagusietan ordezkariak (herri edota hiri bakoitza, 1)

Oinordeko arazoa: "Berrespen Pragmatikoa"

Politika arazoa: Absolutisten eta Liberalen arteko gatazka ideologikoa

4. GERRA KARLISTAK (3 arrazoi)

2. XIX.mendearen TESTUINGURU POLITIKOA (Absolutistak vs Liberalak)

Foralitatea

6. EUSKAL NAZIONALISMOA (ABERTZALETASUNA)

3 arrazoi bere sorrera adierazteko
Industria Iraultzak egindako aldaketa politikoen, ekonomikoen eta sozialen aurkako erreakzioa.
Ideologia nazionalista: zentralismo liberalaren aurkakoa.
Ideologia karlistaren jarraipena: "Jaungoikoa eta Lagizarrak"
Estatua: Komunitatea antolatzen duen erakundea politikoa
Nazioa: Kultura berdintasunak partekatzen dituen giza-komunitatea.

5. BERREZARKUNTZA

Foruak ezabatzeko erabakia hartzen zuen sistema politikoak (Cánovas)
Helburua: egonkortasun politikoaren bilakaera eta zentralismoa

1. FORUAK

Foru-eztabaida
XIX: foruak, arazo politikoaren protagonistak
1812ren Konstit.: foruen ezabapena ("espainiarren arteko berdintasuna")
XVIII: BORBOI erregeek: "Decretos de Nueva Planta" bidez foruak kendu zituzten (EHan mantentzen ziren)
XVI eta XVII: AUSTRIA erregeek errespetatzen zituzten
Erdi Aroko jatorria
Ezaugarriak
Kaparetasun unibertsala
Barruko Aduanak
Zergen bilketa propioa
Zerbitzu militarraren salbuespena (EHtik kanpo)
Botere judiziala: Korregidorea (erregearen ordezkaria baina foruen azpian kokatuta).
Botere betearazlea: Diputazioen eskuetan
Batzar Nagusiak (ahalmen legegile txikia)
Botere legegilea erregearen eskuetan: "pase foral"
Definizioa: Leku konkretu bateko lege edota pribilegio multzoa, jaun feudal batek edota ohiturazko zuzenbideak emandakoak.

3. KARLISMO ("Jaungoikoa, aberria, erregea eta foruak")

Foruak: AEren ekonomia eta gizartea islatzen zituzten legeek.
Erregea: errege absolutista
Patria: Espainia (Antzinako Erregimenaren eta bere estrukturaren defentsa)
Jaungoikoa: botere erlijiosoaren lehentasuna botere politikoarekin konparatuta.