Erregimen Zaharraren krisia

Plus de détails

ELIZABET II.AREN ERREGEALDIA:

par Garazi Madariaga

perang dunia 2

par Angelina Willern

Masa Awal Kemerdekaan

par mario ade

6 urteko demokratikoa

par Endika Solaguren Martinez

Errege-familia Baionara joatera behartzen dute eta Aranjuezeko matxinada suertatu zen.

1808ko maiatzaren 3ren fusilamenduak, GOYA.

Baionaraen abdikazioak

ANTZINAKO ERREGIMENAren KRISIA

5. FERNANDO VII erregearen erregealdia

Hamarkada Gaitzesgarria (1823-33)

Matxinada absolutistak eta oinordeko-arazoa: Lege Salikoa eta Berrespen Pragmatikoa

Absolutismoaren erreformatzeko beharra

Administrazioaren erreforma

Jarduera ekonomikoen kodeen sormena (merkataritza, ...) baita plangintza ekonomikoak ere (meategi-emakidak)

Bankuen eta Burtsaren sormena

Ogasunaren erreforma

Zerga-erreforma

Estatuaren lehenengo aurrekontuak

Zor Publikoaren murrizketa

Liberalen kontrako errepresio handia

Hirurteko Liberala (1820-23)

Liberalen arteko zatiketa

Buruberoak edo progresistak (1822-23)

"San Luisen Ehun Mila Semeak" → absolutismoaren berrezarkuntza

12ko konstituzioaren eta erreforma erradikalen jarraitzaileak

Moderatuak (1820-22)

Buru-taldeekiko akordioa (noblezia eta erregea) erreformak onartzeko. Martinez de la Rosa

Konstituzioaren erreforma kontserbadorea

Arazoak

Kanpokoa

Monarkia absolutista europarrak

Barrukoa

Erregearen konspirazioak

Erreforma politikoen eta ekonomikoen garaia

Adierazpen-askatasuna → prentsaren garapena

Neurri absolutisten baliogabetzea

Erbestean zeudenak, bueltatu

Seiurteko Absolutista (1814-20)

Ezegonkortasun eta porrot politikoa

Altxatze militar liberalak

Riegoren garaipena eta horrek Fernado VII behartzen du 1812ko Konstituzioa onartzen.

Ogasunaren porrota

Zergen ordainketaren erreforma-saiakerak porrot egiten du. Pribilegiatuek ez dute diru-sartzen araberako ordainketa bakarra onartzen.

Amerikako independentzia-gerrak

Errepresioa eta erbestea liberalentzat eta "afrancesados"-entzat

Nazioarteko kontestu onuragarria

Napoleonen porrota → Vienako Kongresua eta Aliantza Santua (monarkia absolutista europarrak)

Absolutismoaren berrezarkuntza

Cadizeko legegintzaren baliogabetzea

"Vivan las cadenas y muera la nación"

2. Liberalismoaren ezaugarriak

Askatasun erlijiosoa

Edozein erlijio onartzen da (askatasun erlijiosoa); hasieran, era pribatuan.

Klase-gizartea

Giza-mugikortasuna badago eta, giza posizioa pertsona baten aberastasunean oinarritzen da.

Industria Iraultza

2. sektoreko jarduerek gero eta inportantzia handiagoak izango dituzte, batez ere, industria.

Horrek kapitalismoaren garapena eragin zuen, eta honako ideia hauetan oinarritzen da:

- Enpresa-askatasuna

- Etekinen lorpena / irabazteko grina

- Jabetza pribatua

Subiranotasun nazionala

Boterearen jatorria herrian datza.

Herriak erregean betearazlea eskuordetzen du gobernua zuzentzeko baina legeak BETI erregearen gainetik daude.

Monarkia parlamentarioa

Erregeak ez ditu hiru botereak eskuratzen:

- Legegilea: herrien ordezkariek (Gorteak eta, batzutan, Gorteak eta erregeak) botere hau partekatzen dute.

- Betearazlea: erregea

- Judiziala: independientea.

1. Antzinako Erregimenaren ezaugarriak:

Katolizismoa

Katolizismoa erlijio bakartzat onartzen da.

Gizarte estamentala

Jaiotzak giza-kokapena zehazten du ez dago ia giza-mugimendurik.

Nekazaritza

Ekonomiaren oinarria, lehenengo sektoreko jarduerak dira, bereziki, nekazaritza.

Halere, Aro Modernotik hasita, burgesek garrantzi ekonomiko handiago lortzen du, industriari eta merkatarizari esker.

Boterea Jaungoikotik dator

Monarkiaren eta erlijioaren arteko erlazio zuzena dago:

Elizak erregearen jainkozko boeterea defendaten du.

Erregeak elizaren ikuspuntu moralak legeetan sartzen ditu baita abantaila ekonomikoak eskatzen dizkio ere.

Monarkia absolutua

Erregeak 3 botereak ditu:

- Legegilea

- Betearazlea

- Judiziala

4. CADIZeko GORTEAK

Cadiezeko Konstituzioaren elaborazioa -1812-

Beste garrantzi handiko gaiak

Inkisizioaren desargepena

Sufragio zensitario (errenten arabera)

Milizia Nazionalaren sormena

Merkataritza- eta industria-askatasuna

Ad: gremioak desargerarazten dituzte

Legearen aurreko berdintasuna

Giza-jatorria

Herri xeheak -nekazariak, ...- EZ zen subjektu politikotzat hartzen (heziketaren eta errekurtso ekonomikoen eza)

Burges gehienak liberalak dira

Noble gehienak absolutistak dira

2 talde:

Liberal progresistak

Liberalismo politikoa: nazio-burujabetasuna. IRAULTZA FRANTSESA

Ilustratuak

Erreformak baina Antzinako Erregimena mantenduz ("dena herriarentzat baina herriak ez du parte izango")

Ez dute aldaketarik nahi (Antzinako Erregimenaren defentsa)

3. INDEPENDENTZIA-GERRA (1808-14)

Gerraren garaipena

2 ikuspuntu frantsesen inbasioaren aurrean

Afrantsesatuak -Jose I erregearen aldekoak-

Abertzaleak -Jose I erregearen kontrakoak-

Liberalak

Gorteen deialdia (gizonezkoen zeharkako boto unibertsala)

Absolutistak

Gerrilla -nekazariak eta herri xeheak-

tradizioaren defentsa eta elizaren eragina (antiliberalismo)

Juntak (Zentrala, probintziakoak eta lokalak)

Boterearen hutsunea betetzeko sortzen dira eta honako hauek kontrolatzen dituzte:

Ilustratu erreformistek (despotismo ilustratua) -Jovellanos, ...-

Absolutistek

Espainiaren konkista (1808-1812)

Frantsesen porrotak: Bailen, Arapiles eta Gasteiz

Valençay-en hitzarmena

Fernando VII-ren berritzea

Gerraren amaiera → Ondorioak →

Ingelesen laguntza → Duque de Wellington

Erresistentzia gogorra

Frantsesen kontrako altxamendua

Aurrekariak

Karlos IV erregearen monarkiaren krisia

Finantza-krisia

OGASUNAren defizita: gerraren gastuak + zerga-sistema ez proportziozkoa (pribilegiatuek ez dute zergarik ordaintzen).

Barne-politika

Kritika askorekiko politika: balidoak, Godoy, botere asko eskuratu zuen

Godoy-ek bere kontrako oposizioa sortu zuen eta goi mailako taldeek gobernatzeko eran aldaketa nabaria nahi zuten.

Godoy kontrako alderdia sortzen zen (Fernando VII-ren onarpenarekin). Horrek El Eskorialeko konspirazioa sortzen du (1807).

Kanpo-politika

FOINTANEBLEAUren hitzarmena

Espainia, hasieran, armada frantsesari baimena ematen die Espainia zeharkatzeko Portugal inbaditzeko asmoz (Britainia Handiaren aliatua). Halere, armada frantsesa hasi zen Espainiako hiri printzipalak kontrolatzen.

Frantziari laguntza --> Trafalgarren porrota

Frantziak Britainia Handiaren kontran borrokatu zuen Europako LEHENTASUNA lortzeko.

Ospe-galtzea