GORPUTZA

Még több ilyen

Bio 1º gaia 4,5

Szerző: ANDER URRUTIA RAMILA

Oraganoak, sistemak eta aparatuak

Szerző: Asier Arriazu

DIGESTIO ETA ARNAS APARATUAK

Szerző: ELENA MADINA LOIDI

APARATUAK ETA SISTEMA

Szerző: Arianny Martinez

GORPUTZA

Ehunak

EHUN KONEKTIBOA

Odola: zelulak globulu gorriak, zuriak eta plaketak dira. Zelularteko substantzia likidoa da eta odol-plasma izena du.

Hezur-ehuna: eskeletoaren zatirik handiena osatzen du. Bere zelulek osteozito izena dute.

Kartilago-ehuna: zelulek, kondrozitoek sudurreko, trakeako eta belarri-hegaleko kartilagoak eratzen ditu.

Gantz-ehuna: adipozito izeneko zelulez osaturik dago. Zelula hauek gantzak metatzen dituzte

Ehun konjuntiboa: beste ehun eta organo batzuen artean dago, bata besteari lotzeko.

Bere zeregin nagusia gainerako ehunak konektatu edo elkartu, organoak babestu eta euskarri izatea da.

GIHAR-EHUNA

Bihotzeko gihar ehuna: Miokardioa osatzen dute, honen uzkurdura bizkor eta oharkabea izanik

Gihar ehun ildaskatua:uzkurdura bizkor eta borondatezkoa da. Eskeleto-giharrak eratzen ditu: bizepsa, bikiak, trapezioa…

Lan mekanikoa egin eta mugimendua ahalbidetzen du.

Gihar ehun leuna:uzkurdura oharkabekoa eta geldoa da. Barne barrunbeetako paretak estaltzen ditu: urdaila, hestea, odol-basoak, gernu-maskuria…

NERBIO-EHUNA

Glia-zelulak

Neuronak babestu eta elikatzen dituzte.

Neuronak

Nerbio-korrontea gorputz zelularretik jaso eta igorri egiten du.

kanpo eta barne aldaketak hautematen ditu eta aginduak prestatzen eta bidaltzen ditu

EHUN EPITELIALA

Estaldura-epitelioa

Epidermisa: larruazalaren kanpoko geruza da.

Endotelioak: odol-hodien eta bihotzaren barnealdea estaltzen dute.

Muki-mintzak: besteak beste, aho-barrunbea, faringea, hestegorria, ondestea eta arnas-bideak estaltzen dituzte.

Gainazalak estaltzen eta babesten

Guruin epitelioa

Guruin mistoak: exokrinoen eta endokrinoen funtzioa betetzen duten guruinak dira (pankrea

Guruin endokrinoak: beren jariakinak zuzenki odolera isurtzen dituzte

Guruin exokrinoak: beren produktuak kanpoaldera edo gorputz barrunbeetara

Sistemak

Sistema endokrinoa

Hormonak sortu eta odolera jariatzen dituzte

Nerbio-sistema

Funtzioak kanpo eta barne informazioa hartu eta interpretatzea, eta erantzun egokiak prestatzea dira.

Eskeletu-sistema

Beren funtzio nagusiak lokomozioa eta organoen babesa da.

Gihar-sistema

Lokomozioaz, mimikaz eta gorputzaren jarrerari eusteaz arduratzen

Funtzio bera egiteko bateratzen den organo multzoari aparatu deritzo, ehun mota desberdinez osatuta badago (digestio, zirkulazio-aparatua…), eta sistema, mota bereko ehunek osatzen badute (nerbio edo gihar-sistema)

Aparatuak

Lokomozio-aparatua

Lokomozioaz eta gorputzeko organoen mugimenduaz arduratzen da.

Ugal-aparatua

Ugal-aparatuan sortzen dira gameto edo ugal-zelulak.

Zirkulazio-aparatua

Mantenugaiak zeluletara eramaten ditu eta hondakinak zeluletatik iraitz organoetara.

Iraitz-aparatua

Zelulek sortutako hondakinak eta odolean dauden soberakinak kanpoaldera bidaltzen ditu.

Arnas-aparatua

Gas-trukea egiten du

Digestio-aparatua

Honek elikagaien deskonposaketa egin eta lortutako mantenugaiak odolera bidaltzen ditu.