Lehenik eta behin, definizioetatik abiatu nahiz gaia ulertu eta prestatu nahian, baina testuinguru baten sartzeko bidea dela uste izan dut. Ondoren, helburuetatik abiatuta, nolabaiteko erlazioa aurkitu dut LAN ESPARRUAREN eta EKINTZA DIDAKTIKOAREN artean, ZER NOLA eta NOIZ galderak, nahiko ondo ulertu daitezkelako eredu interaktiboaren bitartez. Ereduen artean ere, berdintasun eta ezberdintasun batzuk agerian geratzen dira, eta nahiko erreza izan da, ERLAZIO SOKRATIKO eta besteekin nolabaiteko lotura aurkitzea.
Adibidez: eskola normal bat (nire kasuan, 3-4 urtetik, batxilergorarte izandakoa), non ikasleak ilaran ezertzen dira, eta maisuak esaten duena memorizatu eta horretaz fidatu.
Didaktika eta Irakaskuntza-Ikaskuntza prozesua
EREDU DIDAKTIKOAK
DIDAKTIKO TEKNOLOGIKOA
• Formakuntza berria
• Helburuen jarraipena
• Adituek prestatutako
edukiak.
• Ikasleen interesetatik
• Ikasleen iritzia “akats”
moduan ulertu
• Esposaketa eta praktika
tartekatu
• Produktuan arreta baina
prozesuari so egiten hasi
Eredu hau guztiz desberdina da aurrekoekin konparatuta. Ikasleen iritzia eskatzen da, baina beti kolokan jarri eta adituek esaten dutena isladatzen dute praktika eta azalpenen bitartez.
DIDAKTIKO ESPONTANEISTA
• Errealitatearekin
erlazionatutako edukiak.
• Faktore ideologikoaren
garrantzia.
• Ikaslearen bat-bateko
interesak kontutan hartu
• Ariketa zabalak eta behaketa
ebaluaketa
• Ikaslea da abiapuntua,
irakaslea koordinazio lana
burutu
Tradizionalean ez bezala, honetan, ikaslea izango dugu abiapuntutzat. Honek dituen interesetatik abiatuta, errealitatea nolakoa den azalduko zaio, era askotako ariketak planteatzen eta nola eboluzionatzen den behatuz. Ideologia nahiko hartzen da kontuan.
TRADIZIONALA
• Edukiak
• Izaera kontzeptuala
• Ikasleen interesetatik
• Irakaslea erdigunea
• Memoria lanketa
• Produktua da xedea
Eredu honetan, irakaslea izango da irakaskuntzaren medio garrantsitzuena. Edukiak, memoria ariketekin landuko dira batez ere, eskema mentalak eginik. Azkenik, helburua produktu final bat ateratzea izango da, aurreko atalak landuz.
DIDAKTIKO ALTERNATIBOA
• Mundua ulertzeko era
konplexuetara bideratutako
heziketa
• Ezagutzaren eraketa
• Erreferente sozial,
metadisziplinarra…
• Ikerketa eskolarrean oinarritutako
metodologia.
• Ebaluazio era anitz
Eskola urteetan zehar ematen den eredu didaktikoa da. Honetan, ikuspuntu tradizional bat duela esan dezakegu, hau da, urte askotan zehar emandako irakaskuntza. Ezagutzaren transmizioa eta barnerapena, inguratzen gaituen mundua ulertzean datza, ebaluazio era asko erabiliz
EKINTZA DIDAKTIKOAK
Komunikatzeko gaitasuna da, betiere, beste ataletan aipatzen den moduan, irakasle-ikaslearen arteko hurbiltasun handiarekin.
ERRETROAKTIBOA
FEEDBACK-a egon behar da, elkarrizketa baten ostean.
INTERAKTIBOA
Honetan ere, elkarrekintza zuzena dago, baina oraingoan, jakintzen trukaketa dago
Ziklo hau, behin eta berriro sortzen da.
Elkarrizketatik sortzen da zalantza bat
Baten iritzia isladatzen da
Erantzun bat sortzen da
Beste pertsonaren iritzia isladatzen da
Beste erantzun esberdin bat sortzen da
ERANTZUN KOLEKTIBOA
INFORMATIBOA
Elkarrekintza zuzena eta norabide bakar batean.
Irakasletik, ikaslera
ERLAZIOAK
SOKRATIKOA
Tradizionalaren antzekoa. Hasieran, edukiak azaltzen dira, baina ikasleek ez dute hori bakarrik memorizatu beharko, baizik eta esperientzian oinarrituta, informazio hori tratatu/esploratu egiten dute. Azkenik, irakaslearekin erlazio zuzen bat izanda, elkarrizketa baten bidez, edukiari mamia ateratzea izango da xedea.
PAIDOZENTRIKO PERTSONALIZATUA
Ikasleak protagonismoa hartzen du, eta bere burua ezagutzea da irakaslearen helburu nagusia. Horrekin batera, bere persona onartu eta autonomia osoz jokatzeko ahalmena izatea ere alderdi oso garrantzitsuak bihurtzen dira eredu honetan.
Eredu guztietatik, arreta gehien erakartzen didana, zeren indibiduo bakoitza bere pertsonalitatea ezagutzea eta onartzea ezinbestekoa dela uste dut, hori jakitea bakoitzaren kabuz ez da erreza (posiblea da, baina oso zaila laguntzarik gabe). Egoera hau ezagutzea/kontziente izateaz, autonomikoki eta beldurrez ez jokatzeko ahalmena eskaintzen du.
LOGOZENTRIKOA
Eredu tradizional bat hartzen du, non irakasleak ikasleei informazioa transmititzen dio.
LAN ESPARRUAK
Irakaskuntza/Ikaskuntza prozesua
NOIZ?
NOLA?
ZER?
Galdera hauek badakizkigunean
Kultura
Irakaskuntza/Ikaskuntza teknikak
Teknika ezbedinetatik habiatuta, elkarrekintza lortuko dugu.
Pertsona/inguru elkarrekintza
Ikasle eta irakaslearen kasuan, haien arteko helburua, ikaslearen ikaskuntza sustatzea da, irakasleak egiten duen irakaskuntza ezanguratzutik.
Ikaskuntza esanguratzua: esperientzia propioaz edo norbaitek azalduta, ez denean ahazten.
Komunikazio eta harremanak antolatuta
Komunikazio gaitasunak baditugu.
HELBURU OROKORRAK
Ez da bat-batekoa
Bat-batekoa ez bada, esan nahi du, prozesu nahiko konplikatua edo denbora minimo bat behar duela. Horrela informazioa eta konpetentziak ondo garatzeko ahalmena garatuko dute
Ikasketa-Irakastea
Bi termino hauek oso erlazionatuta daude. Irakasteak ez du esan nahi arlo horretan dauden jakintza guztiak barneratuta dituzula, baizik eta beste kideen laguntzaz eta ekarpenei esker, bakoitzak dituen ezagupenak hobetzen dira
BIDIREKZIONALA dela esan dezakegu
Irakasle eta ikaslearen harremana
Dudarik gabe, harremanak sustatzea ezin besteko gauza bihurtzen da. Irakasleak, ikasleen gidari eta erreferentzia bihurtzen baitira.
Garapen integrala
Termino honetaz ari garenean, garapen fisiko nahiz psikologiko baten barruan kokatzen dugu.
DIDAKTIKAZ ari garenez, ikasleek, afektiboki, intelektualki, sozialki eta autonomiaz jokatzeko aukera eta abileziak erakustea izango du helburu.
DEFINIZIO EZBERDINAK
Etxague, X. (2004)
Hitz klabeak: Zientzia teoriko, praktiko eta teknologikoa
Helburuak: gizabanakoaren formazioa eta garapen soziala
Escudero, J.M. (1981)
"Izaera instruktiboa duten irakaskuntza-ikaskuntza egoeren antolakuntza
eta orientaziora bideratutako zientzia, pertsonen garapen integralarekin bat."
Azkenean, 3 definizioak nahiko antzekoak dira eta hau isladatu nahiko nuke, didaktika arloan nolabaiteko indarra izan zuelako (definizio nahiko ona dela ikusten dut, urte horretakoa izanik, kontuan hartuz garai hartako jakintzak eta gaur egunokoak oso desberdinak direlako)
Fernández, M.L (2014)
Hitz klabeak: Docere=Irakatsi eta Discere=ikasi beraz, irakaskuntza-ikaskuntzarekin erlazionatutako oro
