GAIA ULERTZEKO TERMINOLOGIA
ZERGATIK EDO NOLA ALDATU?
IDIOLEKTOA
Norberaren aldaera. Ez da estatikoa, hiztunaren esperientzien, bizipenen, beharrizanen arabera aldatuko da. Hiztun beste ideolekto dago. Pertsona bakar batek hainbat mintzalagunengandik eta bere sorkuntza propuoagatik bildu dituen hizkuntza-ohituren bilduma da.
SOZIOLEKTOA
Gizarte talde jakin baten aldaera linguistikoa. Gizarte taldeak maila ezberdinetan sailka daitezke. Herrialde bateko biztanleak, langileen auzo batean edo goi-mailako auzo batean bizi diren bizilagunak, zure lagun taldea edo zure familia…
DIALEKTOA
Berezko sistema lexiko, morfosintaktiko eta fonikoaren aldaera da. Hizkuntza berdina erabiltzen den eremu geografiko mugatu ezberdinetan aldaerak aurki ditzakegu: euskalkiak.
ALDAKORTASUN MAILAK
DIAFASIKOA
Diskurtso mota ezberdinak. Hizkuntza-ekintza jakin batean, testuingurua kontuan izanda (igorlea, hartzailea, helburua, erabilera-esparrua) erabiltzen den hizkera.
DIASTRATIKOA
Gizarte talde jakin baten aldaera linguistiko: lanbide jakin bat, heziketa maila, adina, jatorria, klase soziala.
DIATOPIKOA
Dialektoa. Berezko sistema lexiko, morfosintaktiko, eta fonikoa erabiltzen duen eremu geografikoa.
HIZKUNTZA
Hizkuntza: ez-monolitikoa, hau da, aldakorra da.
Diakrokian zein sinkronian aldatzen doa.
Sinkronian: testuinguruan (familia, lagunak...)
Diakronian: denboran
