GUZTIRA: 32 hortzak
DIGESTIO APARATUA
DIGESTIO MOTAK
Egestioa
heste lodia (erdia) eta uzkia osatzen dute.
Xurgapena
heste lodia (erdia) osatzen dute.
Digestio kimikoa
faringea, hestegorria, urdaila eta heste meharra osatzen dute.
Digestio mekanikoa
Ahoa, faringea hestegorria eta urdaila osatzen dute.
Ahoratu
Ahoa osatzen du.
GAIXOTASUN-DIGESTIBOAK
Gibel-Zirrosia
Adibideak: alkohola.
Kronikoa bihurtu ahal da.
Hainbat gaixotasun eraman ahal dute zirrosira.
Gibeleko zelulak hiltzen dira.
Gastroenteritisa
Hesteak ura eta gatz mineral gutxi xurgatu --> gorotz likidoak sortu.
Kontajiosoa da.
Zenbait birusek eta bakterioek eragindako infekzioen ondorioz sortu ahal da.
Urdailaren eta hestearen barnealdeko mintzaren hantura da.
Ulzerak
Bakterioaren izena --> Helicobacter Pylori.
Urdail eta duodenoaren paretako zauriak dira.
Idorreria
Heste lodia ur gehiegi xurgatu --> gorotz lehorrak eta gogorrak sortu.
Libratzeko zailtazunak izatean dira.
Txantxarra
Ahoan dauden bakterioak ahoraturiko gluzidoez elikatuz sortzen dira.
Zenbait bakterioz sortutako gaixotasun bat da.
DIGESTIO GURUINAK
Jariakinak digestio hodietara
Gibela eta Pankrea
Elikagaiak ez pasatu
ESTRUKTURA
1.7 UZKIA
Ez diren beharrezko elikagaiak edota mantenugaiak ateratzen dira (gorotzak).
Digestio-aparatuaren amaierako irekidura.
1.6 HESTE LODIA
Kolona
Beheranzko kolona
Zeharko kolona
Goroanzko kolona
Bakterio sinbionteak
Puzkerrak sortzen dituen bakteriak.
Ondestea
Elikagaien hondakinak pilatu, gorotzak sortzeko.
Heste lodiaren azken zatia da.
Itsua
Heste lodiaren hasierako zatia da, bere hondoan apendizea dago.
1.5 HESTE MEHARRA
Duodenoa
Pilorotik datorren kimoa jaso, digestio kimikoa amaitzeko.
kiloa
heste urina
pankrea
gibela
Jejunoa
Mantenugaiak odolerantz xurgatu. Bere paretak tolestuta, heste-biloak osatuz.
Ileona
Heste meharraren azken zatitxoa da. Hemen amaitzen da xurgapena.
Mantenugaien xurgapena hasi.
Duodenoan amaitzen da digestio kimikoa.
1.4 URDAILA
Ekintza motak:
Kimikoa
Pepsina: proteinak deskonposatzen hasi.
Azido Klorhidrikoa: Urdaileko pH-a optimizatzeaz arduratzen da (azidotasun-maila).
Ekintza kimikoa urdailaren paretek urin gastrikoa jariatu.
Mekanikoa
Digestio mekanikoa urdailean amaitu.
Ekintza mekanikoa Elikadura-boloak 3-4 ordu ematen ditu irabiaketan.
Urdailan guruin gastrikoak daude, non degestioa egiten da.
Irtenbideak:
Irteera
Piloro
Sarrera
Kardia
1.3 HESTEGORRIA
Mugimendu peristaltikoen bitartez, elikadura-boloa mugitu.
Faringetik urdaileraino doan hodia da.
1.2 FARINGEA
Balbula hori mugitzen da janaria edota airea pasatzeko.
Epigloti izeneko balbula dauka, bere funtzioa ezinbestekoa da.
1.1 AHOA
Osagaiak:
Listu guruinak
Hiru listu-guruina mota:
Masailpeko
Mihipeko
Parotida
Konposizioan lisozima eta muzina aurkitu.
Listu guruinak listua elikagaiekin nahasi, birrinketa errezagoa izan dadin.
Mihia
Elikagaiek, listuaz nahasturik eta guztiz xehekaturik, elikadura-boloa osatu.
Elikagaiak faringerantz bultzatu, soinuak artikulatu eta dastamen organoa da.
Elikagaiak listuaz nahastu, alde batetik bestera eraman.
Hortzak
Motak:
Atzeko haginak: 6x2=12
Aurreko haginak: 4x2=8
Letaginak: 2x2=4
Ebakortzak: 4x2=8
Definizioa
Elikagaiak murtzikatu.
Elikagaiak sartzeko barrunbea.
