Categories: All - politika

by Alvaro Moya 11 months ago

223

Gaur egungo Espainia

Setelah berakhirnya era Franco, Spanyol memasuki era demokrasi dengan berbagai perubahan signifikan. PSOE memimpin berbagai reformasi penting, termasuk undang-undang aborsi dan langkah-langkah untuk memperkuat negara kesejahteraan.

Gaur egungo Espainia

Gaur egungo Espainia

Demokrazia Euskadin

Oso arazo politiko eta sozial larria: ETAko terrorismoa
Kontzertu ekonomikoak errazten du autonomia politikoa - errekurtso gehiago baina arrisku handiagoak ere-
Nazionalisten lehentasun politikoa, bereziki EAJ-PNV.

Demokrazia

Krisi ekonomiko larria baita legitimitate politikoarena ere.

Murrizketa ekonomikoak baita eskubide-politikoenak ere.

Egoera politiko berria

15M eta alderdi politiko berriak - Ciudadanos eta Podemos-

2008 urteko krisi ekonomiko sistemikoa: 2011 urteko hauteskundean PP alderdiak irabazten du.
Giza-aurrerapen handiak

Ad: Eskontza homosexualaren Legea

Tentsio politiko handia

Irakeko tropen atzera-egitea

Espainiako atentatu handiaren ondorioak

Rodriguez Zapatero-ren garaipena -2004 urteko martxoaren atentatuak-
PP-ren gobernuak
Kanpo-politika EEBBen alde: Irakeko gerran parte-hartzea
Hazkunde ekonomikoaren aldia: politika pribatizatuak
Arrakasta haustenkundean (Jose Mª Aznar) baina gehiengoa erlatiboa: nazionalisteekiko akordioak
UCD alderdiaren desagerpenaren ondorioz, Espainiako eskuinea alderdi berrian batzen da -PP-: antzinako AP eta UCD alderdiaren politiko batzuk.
PSOE-ren gobernuak
PSOE-ren krisia

Boterearen higadura eta korrupzio- eta nepotismo-kasu batzuk agertu ziren (botere-gehiegikeria)

Terrorismoa: oso urte gogorrak. Estatuak "Gerra-zikina" -GAL- martxan jartzen du.
Neurri inportanteenak

Zerga-erreformak

Herri modernagoa eta garatuagoa: Joku Olinpikoak, Bartzelonan eta Expo, Sevillan 1992 urtean

Garapen ekonomikoa 1985-1992

EEEan sartu -1986 urtean- eta OTANean mantendu

EEE: lehia gehiago baina merkatu handiagoa baita kohesio-funtsak ere

Banakako askatasun handiagoa -abortu-legea-

Ongizate-Estatua indartzeko neurriak

Birmoldaketa industriala

Gatazka sozial handiak -langabezia, %25a-

Politika erreformista
Gehiengo absulutua 1992 urte arte: "pelotazo"-ren kultura eta kontrol demokratiko eskasa.
Hauteskundeak irabazi 1982 urtean: gehiengo zabala -202 diputatu, orokorrean, 350-
UCD-en gobernuak
Estatu-kolpearen saiakera 1981 urtean -23F-

Kolpearen porrota eta Calvo-Sotelo-ren gobernua: UCD alderdiaren desagerpena

Erregeak demokrazia defendatzen du, benetako paperari buruzko zalantzak egon arren.

Inboluzio politikoa lortu nahian

Suarez-en dimisioa 1981 urtean
Egoera politiko eta sozial zaila: krisi ekonomikoa, terrorismoa, estatu-kolpearen arriskua, ...
Heterogeneotasun politikoa: "gobernatzeko sortzeko alderdia"
Autonomien Estatua
17 Erkidego eta 2 hiri autonomoak
PSOE eta UCD LOAPA ituna egiten dute: autonomia murrizteko "guztiontzako kafea"
Euskadiko eta Kataluniako Estatutuak 1979 urtean bide "arinean" -nazionalitate historikoak- Besteak: bide "motelagoa"
Generalitat: Tarradellas Euskal Kontseilu Orokorra: Rubial
EPL: deszentralizazio-prozesuaren hasiera
1978 urteko konstituzioa

Gizarte espainarraren eraldaketa

Giza-aldaketa handia
Kultura globalizatuagoa, baina -"Spain is different"-
Sekularizazioa
Konsumismoa
Emakumeen parte-hartze handiagoa gizartean
Inmigrazioa: aldaketa kulturalak eta sozialak. Integrazioa-arazoak -mugatuak-
Ongizate-Estatuaren garapena -murriztua-
Europan bertakotzea (BPGren handiagotzea -urtero %1a-)

Transizioa

Francoren heriotzatik (1975) Konstituzioaren onarpenerako (1978) aldia.

1go hauteskunde demokratikoak
UCD alderdiak irabazten du baina ez du gehiengo absulutua lortzen

Hauteskunde-sistemaren manipulazioa

Senatua: 3 senataria probintzia bakoitzeko, -probintziaren populazioak kontuan hartu gabe-

Kongresua: herrietako botoak gehiago balio du -2 diputatu probintzia bakoitzeko-

Frankismoaren irekitasunaren aldekoen alderdia

1977 urtearen ekainean
MONCLOAko ITUNDUAK: alderdien arteko krisi ekonomikoari, gatazka sozialei, terrorismoari eta inboluzio-arriskuari aurre egiteko akordioa. 2 helburu:
Ekintza juridiko-politikoak

Banakako eskubide eta askatasunak bermatu, aldaketa legalak ideia demokratikoak errazteko, ...

Ekonomiaren erreforma eta onbideratzea (petrolioaren krisia -1973-)

Gutxitu inflazioa eta merkatal-defizita,arautu soldatak, zergak handitu, ...

Oposizioa
Haustura demokratikotik haustura itundura aldaketa
Indar politiko antifrankisten batasuna: Koordinazio Demokratikoa -Platajunta-
Gatazka politiko eta sozialak - Martxoaren 3a Gasteizen-
Aldaketa politikoa lortu egin zen, zailtasunak izan arren -estremismoak-; baina argilunak ere badaude -estruktura frankista ekonomikoak eta sozialak bizirik mantendu ziren-
Adolfo Suarez-en gobernua

1go hauteskunde demokratikoak 1977 urtean

Euskal alderdiak: PNV -zentro-eskuina- eta EE -ezkerra-

Alderdi katalandarrak: PDC-zentro-eskuina- eta ERC -ezkerra-

Estatu mailako alderdiak : UCD-zentro-eskuina-, PSOE eta PCE-ezkerra-, AP-eskuina-

Erreforma Politikarako Legea

Armadarekiko arazoak - herentzia frankista-

Alderdi politikoen legalizazioa (PCE, barne)

Aldaketa legala lortzeko ...

Eskubide politikoen defentsa

Konstituzioa

Sufragio unibertsala

Herri-burujabetasuna

Neurri erreformistak

Beste neurri batzuk: greba-eskubidea, askatasun sindikala, ...

Amnistia

Arias Navarro-ren gobernua: egoera politiko larria.

Terrorismoa

Inmobilismo politikoa edo "bunker"

Mobilizazio demokratikoak

Definizioa: lege frankistekiko diktadura batetik konstituziorekiko demokrazia batera pasatzea