av Alain Ojinaga 10 år siden
1002
Mer som dette
Beroaren bidez
Tenperatura desberdina duten bi gorputzek elkar ukitzean elkar ukitzean tenperaturarik altuena duenak tenperaturarik baxuena duenari transferitzen dion energia da.
Lanaren bidez
Uhin elektromagnetikoen bidez hedatzen den energia da; esaterako, argiaren bidez eratzen dena. Besteak beste, eguzki-engia, mikrouhinak eta X izpiak irradiatze-energia motak dira.
Atomoen nueoak austen direnenan (fisio-energia) edo elkartzen direnean (fusio-energia) atomoek igortzen duten energia da.
Substantzia bat osatzen duten atomoen artean eta gainerako partikulen artean loturak eratzean sortzen den energia da.
Tenperatura desberdina duten bi gorputzek elkar ukitzean tenperaturarik altuena duenak tenperaturarik baxuena duenari transferitzen dion energia da.
E. POTENTZIALA (EP)
Posizio jakin batean egoteagatik gorputzek duten energia da. Zer gorputz den eta zer ingurunetan dagoen arabera bi energia egon daiteke.
Energia potentzial elastikoa. Deformatzen diren gorputzek duten eneiia da. Energia mota horren balio kalkulartzeko, gorputzak zer elastikotasun-konstante (k) duen eta zenbat 7deformatu den (x) jakin behar dugu: Ee=1/2k·x^2
E. ZINETIKOA (EC)
Gorputzek higitze hutsagatik duten energia da. Energia zinetikoaren balioa gorputzaren masaren (m) eta abiaduraren (v) araberakoa da. Ec= 1/2m·v^2
Grabitazio-energia potentziala. Gorputzek lurrazaletik altuera jakin batean egoteagatik durten energia potentziala da. Zenbateko balioa duten jakieko, hauek hartu behar ditugu aintzat: gorputzak zer masa (m) duen, leku horretan g-k zer balio duen eta gorputza lurrazaletik zer altueratara (h) dagoen. Gorputz bat lurralean dagoenean, zerotzat hartzen dugu bere grabitazio-energia potentziala. Ep=m·g·h
Eraldaketa bakoitzean, guztiko enrgia kantitatea kontzerbatu egiten da. Berreskuratu ezin den energia da, baino unibertsoko guztiko energiaren barruan dago.
Eraldatzen, energiaren zati bat gorputzena bertan geratzen da, edo energia termiko moduan galtzen da. Hori dela-eta pilota batek bote egiten duenean, boteen altuera gero eta tikiagoa da, eta azkenean, pilota gelditu egiten da.
Neska erortzen denean, haren energia potentziala energia zinetiko bihurtzen da.
Pilek eta metagailuek energia elektrikoa metatzen dute eta, konektatzen ditugunean askatu egin dute energia hori. Energia elektrikoa linea elektrikoan zehar garraiatzen da.
Neska bat, erortzean, bere enrgia zinetikoa tranferitzen dio oheari. Sukaldeak energia termikoa ematen dio zartaginari. Eguzkiak, irradiatze-energia ematen dio landareari.
