ENERGIA

Mais informações

BEROA

por aritz jayo

ENERGIA ZENTZUZ ERABILTZEA

por Mezkorta Lander

Giza zelulen egitura

por IÑIGO ANDRÉS PASTOR

Enegia zentzuz erabiltzea

por Imanol Martin

Zer da energia?

energia garraiatzea, metatzea eta kontsumitzea

Eguneroko bizitzan kontsumitzen den energia elektriko gehiena sare elektrikotik ateratzen da entxufe izeneko entxufeen bidez, zeinen bidez elektrizitate-konpainiek hornitutako energia etxetresna elektriko ezberdinetara, garbigailura, irratira, telebista...

Energia elektrikoa ezin da horrela metatu. Egia esan, beharrezkoa da beste mota batzuetara eraldatzea, hala nola energia mekanikoa edo kimikoa, eta horretarako biltegiratzea bideragarria da. Biltegiratze mekanikoko teknologien adibide batzuk aipa ditzakegu, hala nola: Ura maila altuetara ponpatzea.

Elektrizitatea tentsio handiko transmisio-lineen bidez garraiatzen da eta hauek, azpiestazio elektrikoekin batera, garraio-sarea osatzen dute. Elektrizitatea ahalik eta energia-galera txikienekin garraiatzeko, beharrezkoa da bere tentsio-maila igotzea.

kontsumorako energiaren ekoizpena

Munduko energia-baliabide gehienak Lurraren eguzki-irradiaziotik datoz, energia horren zati bat energia fosil moduan metatu da, beste zati bat zuzenean edo zeharka erabil daiteke, hala nola haize, hidrauliko edo eguzki-energiaren bidez.uhinen bidez.

energia iturriak

energia iturri berriztagarriak eta ez-berriztagarriak

Energia ez-berriztagarriak edo energia konbentzionalak dira naturan kantitate mugatuetan aurkitzen diren energia-iturri horiek, osorik kontsumitu ondoren, ordeztu ezin direnak1, ez baitago ekonomikoki bideragarria den ekoizpen- edo erauzketa-sistemarik.

Energia berriztagarriak iturri natural agortezinetatik lortzen direnak dira eta berotze globalari lagundu gabe elektrizitatea sortzen dutenak dira.

energia iturri konbentzionalak eta ordezkoak

Energia alternatiboak petrolioa ez den iturrietatik datozenak dira. Beraz, energia berriztagarriak energia alternatibo mota bat dira eta horien artean eguzkia, eolikoa, hidroelektrikoa eta geotermikoa daude.

nergia iturri konbentzionalak edo berriztaezinak deitzen diegu, naturan kantitate mugatukoei. Energia mota hau bi kategoriatan sartzen da, ateratzearen arabera: erregai fosilak eta erregai nuklearrak.

energiaren formulak

V = tentsioa voltiotan (V).

t = denbora segundotan

P = wattetan adierazitako potentzia (W)

V = I R

P = V · I