por Maialen Agirre 4 anos atrás
412
Mais informações
ZER IKASI DUT?
Ni mapa hau burutu dut ikasgaian zehar emandakoarekin gehien 3 Mariak liburuarekin eta baita AICP ereduarekin geratzen naizelako, zahartzaroarekiko beste ikuspuntu bat eskaini didate, giza-eskubideen praktika errealera gehiago hurbiltzen dena.
Nire amona duela gutxi zahar-egoitza batean sartu behar izan genuen, eta han ikusi nuena gehien bat asistentzialismoan soilik erortzen den metodologia izan zen. Baina ikasgai honek asko aberastu nau hortaz konturatu ahal izateko eta AICP eredua existitzen dela ikusteko. Metodologia indibidualizatua erabiltzen duten zahar-egoitzetara egin beharko genioke demanda handia, eta besteetaz ahaztu.
Coctel molotov bat egitera goaz. Har ezazu pertsona bat emakumea dena, etorkina dena eta etxeko langilea dena. Hor duzu, bada, egoera zaurgarri batean dagoen pertsona eta har ezazu eta esplota ezazu, soldata miserable batengatik zure amona zainduko du gau eta egunez. Ze ongi ezta? Kapitalismoa hortaz elikatzen da. Aprobetxatu egiten gara zaugarritasun maila handiena dutenetaz, eta gu geu hezi behar gara lehenengo eta gurekin esku-hartu behar da lehenengo. Aurrean azaldutako pertsonek diskriminazio hirukoitza jasaten dute. Euren ahotsak entzun behar dira eta kooperatibak sortzea ondo legoke, baldin eta ondo antolatuta badaude (Díaz; Etxezarreta; Larrañaga; 2018). Eta zaintza bigarren kategoriako lana bihurtu bada ere merkantilizazioaren ondorioz, enpoderatu behar dugu eta bere garrantzia azpimarratu. Argi eta garbi dio hori Dr. Torralbak bere “Cuidar como nos gustaría ser cuidados” hitzaldian (2016).
Zaintzaren gaiak niri abesti bat ekarri dit burura, alegia, La Oreja de Van Gogh taldearen “Estoy Contigo” abestia (2017), Alzheimerra duten pertsonei buruzkoa. Izan ere, nire aitonak Alzheimerra izan zuen eta bera zaintzen aritu ginen hil zen arte, eta nahiz eta bera nitaz ez gogoratu, ni bere alboan egongo nintzen. Gai honek asko hunkitzen nauela esan behar dut, baina hunkitzen nauen heinean, hobeto lan egiten dudala ikusten dut, bokazio gehiagoz. Hori dela eta pentsatzen dut bokazioa oso garrantzitsua dela gizarte hezitzaileon profesioan, egiten duguna benetan sinestera eramaten gaituelako!!!
BIBLIOGRAFIA:
Díaz, L.; Etxezarreta, E.; Larrañaga, M. 2018. Cooperativa de cuidados: de la prestación económica de asistencia personal hacia la colectivización de las personas cuidadoras. ZERBITZUAN. 67. zenb. Berreskuratua:
La Caixa [La Caixa]. (2016ko ekainak 30). Cuidar como nos gustaría ser cuidados - Conferencia Dr Torralba [Bideoaren fitxategia]. [2019/05/07]. Berreskuratua:
https://www.youtube.com/watch?v=5lqvlHG67Uk&feature=youtu.be
La Oreja de Van Gogh [La Oreja de Van Gogh]. (2016ko urriak 7). La Oreja de Van Gogh - Estoy Contigo (Lyric Video) [Bideoaren fitxategia]. [2019/05/07]. Berreskuratua:
https://www.youtube.com/watch?v=XfeJlnFTX74
Instituzioei beldurra edo hara joatea abandonutzat jotzea
Familiako kideek euren bizitza proiektua egiten jarrai dezakete eta mendekotasuna daukan pertsonari hobeto lagun diezaiekete, euren hitzetan. Bestela, beti ari direlako mendekotasuna duen pertsonari errua botatzen (nahiz eta zeharka izan), euren bizitza pertsonala egitea galarazten diolako.
"RESPIRO" programen garrantzia: familia edo zaintzailea ere zaindu behar delako
Zuk depresioa edukiz gero, medikuak pilulak emango dizkizu, baina askotan hori baino eraginkorra eta hobe da besarkada bat jasotzea!!!
Aurrekoan erizaina den lagun batek honakoa kontatu zidan eta nik zuekin patekatu nahi dut: ospitalean hiltzen ari zen emakume bat zegoen, eta hura nahiko astoratuta zebilen, ezinegonean. Orduan, medikuak behin eta berriro morfina ematen zion, gero eta dosi gehiago. Eta erizainak morfinak ezer egiten ez zuela ikustean, andrarekin ohean sartu zen eta hura besarkatu zuen. Bat-batean, emakumea erlaxatu egin zen eta minutu batzuetara lasai hil zen...
Ez gaude ohituta ukitzera eta Psikiatriko batean, estareko, hori aldatzeko unea iritsi da. Utz ditzagun pazienteak lokartzeko pilulak alde batera eta has gaitezen jarduera ezberdinak egiten!
Barrea ere oso eraginkorra izan daiteke kasu horietan, hor ditugu Clown ikastaroak eta risoterapia tailerrak eskura.
RISOTERAPIA
Generazioen arteko ohituren talka, denbora libre gutxiago izatea baita espazio fisiko, mental eta sozialaren murrizketa
Bakardade sentzazioa, Cenicientaren konplejua, sumisioa, umore txarra edukitzea, urduritasuna, tristura, autoestimua jaistea, inseguritatea
Famili-ekonomiako gastuen igoera, karga soziala, pentsio baxuen ondoriozko inseguritatea, lana/ikasketak eta zaintza ezin lotzea eta zaintzaz at arrakasta lortzeko aukerak murriztea, efikazia eta efizientziaren galera, maila edo estatus sozialaren galera eta instituzioen laguntzaren falta
Nekea, burnout, gaizki lo egitea, buruko minak, zorabioak, gorputz eta muskulu minak, digestio aldaketak
Kooperazio intergenerazionala, helduaz ikastea: "bizitzako irakasle"
Maitasuna, autoestimua, satisfakzio pertsonala, gurasoekiko zorra kentzea
Bere pentsio eta ondasunez (etxea...) gozatzea
Egia da gaur egungo zahar etxe asko asistentzialismoan erori direla. Hortaz, erabiltzaileei jana eman, garbitu eta ohean botata telebista ikusten jartzen dituzte askotan. Hori al da gizaki bezala behar duten dena? Hori al da zahar baten bizitza? Arantxa Urretabizkaiak (2019) eta Gorrik (2010) argi dute gaueko hamarretan lotara joateko esanez gero, momentu hartan piztuko lituzketela argi guztiak. Bakoitzak bere erritmoak eta bere gustuak ditu eta zahar etxeak ez dira horietara moldatzen, denei berdina eskaintzen eta eskatzen zaielako. Hobe da café para todos eskaintzea, eta horrela, lan karga arinagoa izatea, ezta? Noski, nire amonaren kasua kontatuko dut. Bera zahar etxe batean egon da, eta arratsalde bateko ekintza mezetara joatea eta apaiza entzutea bazen, nahiz eta nahi ez izan, hori tokatzen zitzaion. Baina, aizu! AICP eredua hor dugu: Atención Intregral y Centrada en la Persona (Vila-Miravent, J.; Villar, F.; Celdrán, M.; Fernández, E.; 2012). DILAN-eko kasuko Joneren beharrak hartu behar dira kontuan, hau da, berarenak propio eta ez garun-paralisia duten guztienak orokorrean. Horrela, bere beharra bikotea aurkitzea, sozializatzeko gaitasuna lortzea edo Unibertsitatera joatea bada, horri jarriko zaio arreta eta behar bezala hor esku-hartuko da, bere ongizate pertsonala lortzeko. Aurkitu dudan Gorabideko bideoko protagonistak dioen bezala (2016), bera soilik entzuna eta bere erabakien arduraduna izan nahi da, Monos como Becky filmeko (1999) erabiltzaile batek zioen bezala, era berean, 'Atrévete a conocerme' kanpainako (2017) erabiltzaile baten nahia hori da, hau da, eurei ere espresatzen uztea eta esaten dutena kontuan hartzea.
BIBLIOGRAFIA:
Urretabizkaia, Arantxa (2010). 3 Mariak. Lekua: Erein. ISBN Identifikatzailea: 9788497466394
Urretabizkaia, Arantxa (2019). Klasera etorri zenean esan ziguna.
Confederación Aspace [Confederación Aspace]. (2017ko irailak 14). Campaña 'Atrévete a conocerme' -
[Bideoaren fitxategia]. [2019/04/30]. Berreskuratua:
https://www.youtube.com/watch?v=AbyTmFohBoc&t=10s
Gorabide [Gorabide]. (2016ko irailak 28). Somos diferentes y tenemos los mismos derechos [Bideoaren fitxategia]. [2019/04/30]. Berreskuratua:
https://www.youtube.com/watch?v=WZHc8hYYyms
Jordá, J.; Villazán N. (1999). Monos como Becky [linean]. Berreskuratua:
Vila-Miravent, J.; Villar, F.; Celdrán, M.; Fernández, E. (2012). El modelo de la atención centrada en la persona: análisis descriptivo de una muestra de personas mayores con demencia en centros residenciales [linean]. 30(1). 109-117.or. Identifikatzaile normalizatua (ISSN): 1138-3194. [2019/04/30]. Berreskuratua:
http://www.acpgerontologia.com/documentacion/DCMVila.pdf
Gizarte hezitzailea entzutean, bidelagun den gizaki bat etortzen zait burura, zure maila berean dagoena, horizontaltasunez hitz egiten dizuna, entzute aktiboa egiten duena eta bidea eraikitzen laguntzen duena. Hor bokazioa oso garrantzitsua da. Behin galdetu nion nire buruari, posible al da egitasmo on bat aurrera eramatea eta helburuak lortzea bokaziorik gabe? Ez dakit, oraindik erantzuna, baietz uste dut, baina emaitza aberatsagoak izan beharko lukete bokazioz egindakoak. Behar ezberdinak dituzten pertsonak laguntzen ditu gizarte hezitzaile batek, euren autonomia, integrazioa, eskubideak eta indarguneak potentziatuz eta ezinegonak baretuz, hainbat baliabideri esker. Profesio aktiboa eta dinamikoa da, baina dena hain ederra eta paradisiakoa al da? EZ. Nerea Agirrek (2007) dio desprofesionalizazioa dugula gurean, Administrazio Publikoak eskatzen dituen profil akademikoak ez dira esplizituak, eta ondorioz, gizarte langileak, psikologoak, pedagogoak, irakasleak, soziologoak, bolondresak… ditugu gizarte hezitzaile lana egiten. Horri Gizarte Hezkuntzak gizartean duen balio eskasa gehitu behar zaio, dirudielako gure lana edozeinek egin dezakeela. Gainera, prekarietatea da nagusi gure lanean, denboraldiko kontratuak ditugu batez ere, esku-hartzeko baliabide gutxi ditugu eta gutxi inbertitzen da. Ondorioz, “Burnout” sindromea gertatzen zaio gizarte hezitzailea askori eta gehiengo bat ez da erretiratzen gizarte hezitzaile bezala, bidean erre egin delako. Baina konturatu behar gara gizartean “tinaja” apurtuaren ahultasunetatik gauza miragarriak egiten dituen jendea (Bermejo, J.C.; 2004) beharrezkoa dela, poztasuna ematen duena eta zure aitonak, zure bizilagunak edo zu zeuk bizi-kalitate egokia eduki dezazun borrokatzen duena. Honekin guztiarekin “El circo de las mariposas” (2009) etorri gogora. Bideo horretan ere argi ikusten da gizarte hontan balio ez duen pertsonak horrek ere arrakasta lor dezakeela.
BIBLIOGRAFIA:
Agirre, N. (2007). GIZARTE HEZITZAILEA LANBIDEZ: KORAPILOAK ASKATU NAHIAN [linean]: Revista de Psicodidáctica. Bol. 12. Zenb. 1. 79-106.or. [2019/04/30]. Berreskuratua:
http://www.ehu.eus/ojs/index.php/psicodidactica/article/download/210/206
Bermejo, J.C. (2004). Las dos tinajas. La relación de ayuda a la persona mayor.
Weigel, J. (2009ko abuztuak 31). El circo de las mariposas.
Hezitzaile eta erabiltzaile arteko harremanean amodioa egon behar da irakaskuntza-ikaskuntza prozesu hori baliagarria eta ona izan dadin. Nik emozioei emango nieke garrantzi handia. Pertsona orok eduki behar du bere buruarekiko eta esteekiko errespetua eta maitasuna. Humberto Maturanak (1995) bere "Formación humana y capacitación" liburuan dioen bezala, pentsatzen dut emozioez baliatuz ikasten dena, ez dela ahazten, hori benetako ikaskuntza delako.
"Biología del amor"
AICP ereduarekin lotura handia
"Adaptación de vivienda para personas con discapacidad"
BIZITOKIAREN BARNEKO ALDEENTZAKO IRTENBIDEAK
ENTXUFE ETA ETENGAILUAK
KOMUNAK
SUKALDEA
Altzariak erabiltzailearen altuerara egokituta
SEGURTASUNA
GIRO EGOKI ETA EROSOA
MUGIMENDUAK
LURZORUAK
Labainkorrak ez direnak eta finkoak
KORRIDORE ETA BIRAKETA TOKIETAN ESPAZIO ZABALA EGOTEA
HELDULEKUAK
ATEAK
70cm-ko zabalera gainontzekoak
80cm-ko zabalera ate printzipalak
AICP eredua erabili behar da, denak ezberdinak garelako eta batzuen beharrak besteek dituztenekiko ezberdinak direlako. Nire amonak, adibidez, arreta fisikoa behar du batez ere. Bere kabuz dutxatzeko ez delako gai, baina sozialki oso aktiboa da. Gorrik, ostera, behar dituenak sozializatzeko zerbitzuak dira, fisikoki bera moldatzen delako. Hortaz, bakoitzari behar duena eskaini behar diogu.
HEZKUNTZA EMOZIONALA ZAHARTZAROAN
1996 AÑO EUROPEO DE LA FORMACIÓN Y EDUCACIÓN PERMANENTE
"Una de las mayores paradojas que caracterizan a la sociedad contemporánea estriba en que la gran conquista de la longevidad también trae consigo la abdicación del poder de los ancianos, antes depositarios titulares de la autoridad moral y, ahora, prácticamente desechos sociales, trastos viejos y mera carga estatal." (Gil, 2003)
Badaude zahar-egoitza asko asistentzialismoan erortzen direnak uste dutelako zahar baten beharrak garbiketa eta jana bakarrik direla, baina psikologikoki eta sozialki aktibo egotea ere ezinbestekoa da. Baina nola esan zahar-egoitza bateko zuzendari karratu bati metodologia aktiboak hobe direla?
"Asumir este enfoque significa construir un nuevo paradigma en las políticas sociales destinadas a grupos con vulnerabilidad. Es decir, pasar de un sistema asistencialista al ejercicio de políticas de derechos humanos. Este paso, al parecer, es el que tanto cuesta." (Klever, 2016)
Giza eskubideak unibertsalak dira. Giza eskubideak denontzat dira eta ukaezinak dira gizaki ororentzat. Dira ala izan beharko lirateke? Uste dut, tamalez, ez direla errealitatean betetzen eta giza eskubideak teorian geratzen direla, praktikara pasa gabe. Gure gizarte hezkuntzako esku-hartzeetan giza eskubideak betetzea sartuta egon beharko litzateke helmuga bezala beti. Hala ere, klasean aipatu den eta aurretik planteatuta ez nuen ideia batek deitu dit arreta: nork sortu ditu giza eskubideak? Giza eskubideak 1948an Nazio Batuetan zehaztu ziren, New York-en, “lehen mundua” deritzogun hortan eta bertako beharrei erreparatuta, “La declaración universal de derechos humanos” dokumentua sortu zelarik (Diaz, 2012). Hortaz, giza eskubideak unibertsalak badira, ez daude toki guztietako beharretatik sortuak eta ez dute dena asetzen. Beraz, begi zorrotza eduki behar dugu eskubideetaz borrokatzen dugunean gure esku-hartzeetan. Izan ere, pertsonak ezberdinak gara eta egoera ezberdinak jasaten ditugu, baina ditugun giza eskubideak denontzat berdinak dira. Hots, Giza Eskubideen Aldarrikapen Unibertsaleko 7. artikuluak honakoa dio: “Denak berdinak dira legearen aurrean, eta denek dute, bereizketarik gabe, legezko babes bera izateko eskubidea. Guztiek dute Aldarrikapen hau urratzen duen bereizkeria eta bereizkeria-eragile ororen kontra babes berbera izateko eskubidea.”
BIBLIOGRAFIA:
Azkarate, G.; Errasti, L.; Mena, M. (2000). Giza eskubideen hezkuntzari buruzko baliabideak [linean]. Lekua: Ararteko, [2019/04/10-ean azken kontsulta]. Berreskuratua:
http://www.ararteko.net/RecursosWeb/DOCUMENTOS/1/0_466_1.pdf
Diaz, Jorge [georgedm9808]. (2012ko ekainak 3). El vídeo más completo sobre derechos humanos [Bideoaren fitxategia]. [2019/04/10-ean azken kontsulta]. Berreskuratua:
https://www.youtube.com/watch?v=pY4tJwayxSM
IRIGARRITASUNA ZUMAIAN
