Kategorier: Alla - genetika

av julen solar för 7 årar sedan

580

Herentzia eta genetika

Perkembangan ilmu genetika banyak dipengaruhi oleh prinsip-prinsip yang diuraikan oleh Mendel, seorang ilmuwan yang mempelajari pola pewarisan sifat. Mendel merumuskan tiga hukum dasar yang menjelaskan bagaimana sifat-sifat diwariskan dari generasi ke generasi.

Herentzia eta genetika

Funtsean: 1. eta 2. legea beti betetzen ziren, baina 3. ez beti. Gaur egun badakigun ez dela betetzen 2 karaktereen geneak kromosma berean badaude. Orduan esaten da geneak lotuta heredatzen direla.

Herentzia eta genetika

ODOL TALDEA ETA RH

AB-
AB - -
AB+
AB + +/ AB + -
O-
OO - -
O+
OO + +/ OO + -
B-
BO - -
BB - -
B+
BO + +/ BO + -
BB + +/ BB + -
A-
AO - -
AA - -
A+
AO + +/ AO + -
AA + +/ AA + -
FENOTIPOA
GENOTIPOA

HEMOFILIA

Gizonak: Xh Y Emakumeak: Xh X (eramalea)
Ez daude emakume hemofilikorik, bakarrik eramaleak.
Gaixotasun hau, odola ez gatzatzea eragiten du.
X kromosomari lotutako gaixotasun bat.

DALTONISMOA

Gizonak: Xd Y Emakumeak: Xd Xd Xd X (eramalea)
Emakumeak gaixotasuna izanez gain, ere eramaleak izan ahal dira.
Gene azpirakor bat burutzen du.
Gaixotasun hau koloreak nahastea eragiten du.
X kromosomari lotutako gaixotasuna bat.

MENDELEN LEGEAK

3.Legea: 2 dihibrido(AaBb) gurutzatzean 2 karaktereen aleloak bereizten dira 4 gameto mota emanez. 2 karaktereak independenteki heredatzen baitira.
2.Legea: 2 izaki heterozigotik(F1)gurutztzerakoan aleloak bereizten dira gametoak(F2) eratzerakoan eta hauek gero zorian gurutzatzen dira. Ondorioz: berriro agertzen da F1en ezkuratutako fenotipoa.
1.Legea: 2 izaki homozigotiko gurutzatuz sortzen den lehenengo belaunaldi filiala elkarrekin berdinak eta guraso bat bezalakoak.

HIZTEGIA

Heterozigotiko: 2 alelo desberdinak direnean, osatzen den genotipoa. Adib: aA edo Aa.
Homozigotiko: 2 alelo berdinak direnean, osatzen den genotipoa. Adib: aa edo AA.
Azpirakorra(errezasiboa): Indar gutxiago duen aleloa.
Gainartzailea (dominantea): Alelo bat bestearengan nagusitzen denean dagoen herentzia mota.
Aleloa: Genea osatzen dute, bakoitzak bi alelo. Alelo bakoitza karaktere horren informazio bat du.
Lokosa: Genea lokatzen den lekua.
Genea: Karaktere konkretu batentzako informazioa daraman zatia.
Genotipoa: Barruko itxura. Geneak dioten informazioa, gene multzoa da.
Fenotipoa: Kanpoko itxura. Karaktere baten adierazpen zehatza.