emancipatie arbeider
juridisch-politiek draagvlak verandert
politieke partijen
christen-democraten
arbeidersvertegenwoordiging in parlement
autonoom sundicalisme
volledige emancipatie arbeiders
1885 BWP belgische werkliedenpartij
belgishe socialistische partij 1879
proberen arbeiders aan te trekken
mutualiteiten
1903: landsbond der christelijke mutualiteiten CM
1900: koepelorganisaties
aanvankelijk christelijk
wettelijke erkenning in 1851
door burgerij aangemoedigd want onschuldige doelstellingen
gemeenschappelijke pot van arbeider tegen ongeval, ziekte, dood
coöperatieven
veel verzet van katholieken
zelf coöperatieven oprichten
Het Volk in gent bv
volksbibliotheken, theaterverenigingen
vooruit in gent
bakkerij, winkel, koffiehuis, vergaderzaal
coöperatief krediet
kredieten voor de boeren tegen zeer lage rente
landbouwbvolking
verbruikscoöperatieven
(bakkers, apothekers)
handelswinst uitschakelen
kosten levensonderhoud arbeiders drukken
productiecoöperatieven
(kleermakers, sigarenmakers)
scheiding kaptaal en arbeid overbrugd
winst ook naar arbeiders
wil het kapitalisme van binnenuit hervormen
vakbonden
1900: ideologische koepels: ABVV, ACV, ACW
eerst alleen geschoolde arbeiders, later
ook ongeschoolden
staking als middel
klassenkarakter
materiële belangen arbeiders
sociale wetgeving
en welvaarstaat
sociale zekerheid gesubsidieerd door overheid
nijverheids en arbeidsraden paritair samengesteld
wet op vrouwen en kinderarbeid
1887 wet op trucksysteem:
geen lonen in natura
na 1886: omkeer
mutualiteiten en coöperaties wettelijk statuut
spaarkassen, lijfrentekas
voor 1886 beschermde arbeidswetegving geen kans
katholieken tegen: kinderarbeid: school verplicht
==> ontwikkeling officieel onderwijs
liberalen tegen: belemmert vrijheid
werkboekje niet meer verplicht
stakingsrecht sterk beperkt
coalitieverbod opgeheven 1866
werkrechtersraden hervormd in 1859 => paritaire vertegenwoordiging
sociaal economisch
culturele ongelijkheid
ongeschoold
politieke ongelijkheid
belangrijke eis van arbeidersbewegingen: stemrecht
cijnskiesrecht
sociaal-economische ongelijkheid
zedelijke verwildering
criminaliteit
kindermishandeling
prostitutie
alcoholisme
slechte woonomgeving
beluiken
woonkazernes
krotten op open terreinen
ongezonde werkomstandigheden
jongeren niet geschoold
vrouwen- en kinderarbeid
loon ontoereikend
juridische gelijkheid in principe
maar in praktijk ongelijkheid
rechtspraak in dienst van werkgever
arbeiders geen vertegenwoordiging
in werkrechtersraden
wetgeving in dienst van werkgever
patroons geloofd, arbeiders bewijzen
werkboekje
verplicht
coalitieverbod
wet le chapelier
19e eeuw: klassenmaatschappij:
bezitters <-> bezitlozen
cultureel-ideologisch draagvlak verandert
nieuwe sociale doctrines
nieuwe amen
rerum novarum
anti-socialistisch
staatsinterventie ter voordele van arbeiders
recht op vereniging
Leo XIII neemt het op voorarbeidersbewegign
sociaal-katholieken
terug naar AR bv corporaties
kritiek kapitalisme
socialisme
Marxisme
programma: dictatuur proletariaat
is overgangsfase naar klassenloze
samenleving
tactiek: revolutie arbeiders
kritiek op kaptalistische
maatschappij
collectivisme
klassenstrijd
atheïsme
materialisme
nieuwe rijken (burgerij)
voorutigang
gelijkheid
vrijheid
vrije concurrentie
staatsinterventies minimum
adel en grootgrondbezitters willen terug naar AR
willen voorrechten terug
arbeidersbeweging?
impact is sterk
verschillende dragers
georganiseerd streven naar verbetering van de
belangen van de arbeiders
