Ethische vraagstelling in voorbereiding op een ethisch oordeel

Mer som dette

gedrag & beinvloeding

Ved Katrien Van den Brande

HapSnapShots

Ved Martijn Bos

Gedrag

Ved Eline van der Meer

Argumentatiestructuur wetenschappelijke vaardigheden 2

Ved Lienke Van der Steen

Ethische vraagstelling in voorbereiding op een ethisch oordeel

1. Situatie en context

Context

Welke normen gelden hier?

Ongeschreven regels en afspraken

Wetten

Wie zijn de betrokkenen?

Wat zijn hun belangen?

Wat zijn hun standpunten?

Welke relatie hebben ze?

Dader(s), slachtoffer(s), omstaander(s), familie en vrienden, hulpverlening, beleidsmakers, opiniemakers

Welke factoren uit de omgeving hebben de feiten beïnvloed?

Situatie

Wat is de onmiddellijke aanleiding? Wat gebeurde er net voor?

Wat is de langere voorgeschiedenis?

Wat zijn de oorzaken of de achterliggende redenen voor deze feiten?

Wat zijn de feiten?

Welke verbanden zijn er tussen de feiten?

Welke feiten zijn bijkomstig?

Welke feiten zijn belangrijk?

2. Biografie of determinerende factoren hoofdpersonage(s)

Eventueel daderbeeld

Dader is ervan overtuigd dat hij het goede doet (ethisering)

Dader heeft geen keuze en wordt gedwongen door omstandigheden of anderen (banalisering)

Dader doet bewust het kwade (diabolisering)

Spiritueel

Geloofsopvattingen, religie, godsdienst, ...

Opvoeding, gewetensontwikkeling, waardenbeleving, levenservaringen, interpretatie van de context, ...

Sociaal en relationeel

Gezinssituatie, onderwijs, peers en andere sociale netwerken, cultuur, ...

Psychologisch

Karakter, emoties, verstandelijke en mentale capaciteiten, herinneringen, geestelijke gezondheid, ...

DNA, hormonen, gezondheid, kracht, ras, sekse, leeftijd, ...

5. Oplossingen: handelingsmogelijkheden en achterliggende waarden

Welke waarden waren/zijn telkens in concurrentie (evt. in conflict)? Is er een redelijke, proportionele verhouding tussen die waarden? Welke wegen op?

Mogelijke handelingen

Alternatieven (tussenoplossingen)

Opties (twee tegengestelde handelingen)

4. Gevolgen of consequenties

Voor wie zijn er gevolgen?

Individu/betrokkenen/samenleving/wereld

Dader(s)/slachtoffer(s)

Korte/lange termijngevolgen

Waarschijnlijkheid van de gevolgen

Soorten gevolgen

Spiritueel/religieus

Moreel

Emotioneel

Geestelijk/mentaal/psychologisch

Lichamelijk

Materieel

Sociaal/relationeel

Economisch/financieel

Juridisch

3. Intentie en motivatie

Welke intentie heeft degene die handelt?

Welk doel wil hij/zij bereiken met dat bepaald gedrag?

Welke motivatie heeft degene die handelt?

Vanuit welke ethiek (behoeften, plicht/loyaliteit of waarden)?

Vanuit welk mens-, wereld- en/of godsbeeld?

Wat drijft hem/haar tot dat bepaalde gedrag?